Burdosani
Burdosani (Gürcüce: ბურდოსანი), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesinde yer alan yerleşim yeriydi. Zaman içinde Orcohi (Orçoki) köyünün yaylasına dönüşmüştür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Burdosani, “çalı” anlamındaki Gürcüce “burdi” (ბურდი) kelimesine gelen "-osani" (-ოსანი) ekiyle türemiş bir yer adıdır ve “çalılık” anlamına gelir. Bu yer adı Türkçeye "Burdosan" şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Burdosan (بوردسان) olarak geçer.[1] Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde de Burdosan (بوردوسان) şeklinde yazılmıştır.[2]
Burdosani köy, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artani'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Burdosani, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir. Burdosan-i Büzürg (Büyük Burdosani), Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine, Burdosan-i Küçük (Küçük Burdosani) ise Kuzey nahiyesine bağlıydı. Bu sırada Büyük Burdosani'de 25 Hristiyan hane, Küçük Burdosani'da ise, ikisi Müslüman olmuş 12 hane yaşıyordu. İki köyün hane reislerinin çoğunluğu, Laşkara, Papuna, Zurab, Patata, Grigol, Mikel, Giorgi, Gogi, Gogiça, İvane, İordane, Davit, Saba, İason gibi Gürcü adları taşıyordu. Bu köylerde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[1][3]
Burdosani köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde "Burdosan" adıyla tek köy olarak geçer. Ardahan-i Büzürg livasında yer alan bu yerleşim Hicri 1121 (1709/1710), Hicri 1125 (1713/1714), Hicri 1136 (1723/1724) tarihlerinde Kuzey nahiyesine ve Hicri 1130 (1717/1718) ve Hicri 1140 (1727/1728) tarihlerinde de Meşe nahiyesine bağlıydı. Bu tarihlerde köyün hasılası 2.000-3.250 akçe arasında belirlenmişti.[4]
Burdosani, 1854 tarihli Kiepert haritasında “Burdosan” adıyla tek bir yerleşim olarak geçer.[5] Rus idaresinin 1886 tarihli nüfus tespiti kayıtlarında ise, bir köy olarak Burdosani geçmemektedir. Ancak bu köyün ne zaman boşaldığı ve yaylaya dönüştüğü bilinmemektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 552". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 300". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, II. Cilt (1941), s. 457, 498". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 285, 340, 422, 652, 691". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
- ^ 1854 Kiepert Map of the Caucasus, Armenia, Kurdistan, and Azerbaijan
