Hasköy, Ardahan
| Hasköy | |
|---|---|
 | |
 Köyden bir görünüm (Eylül 1984) | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Hasköy Hasköy'ün Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1851 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 284 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Hasköy , Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Hasköy adı Osmanlı döneminde ortaya çıkmış olmalıdır. Nitekim Osmanlı cebe defteri (1694-1732) Has (خاص) şeklinde yer almasına karşın, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde adı geçmemektedir. Bununla birlikte, Hasköy'ün bugünkü sınırları içinde bulunan Ardana (اردانە) adlı köy 1595 tarihli defterde yer almıştır.[4][5] Köyün 500 metre doğusunda bir kilseye ait taşlar ise buranın eski bir yerleşim yeri olduğunu göstermektedir.[6]
Hasköy, tarihsel Artani bölgesinde yer alır. Erken ve geç Orta Çağ'da bu bölge Gürcistan sınırları içinde bulunuyordu. Nitekim Artani'yi Osmanlılar 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Hasköy, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Köyün hasılası Hicri 1126 (1714/1715) tarihinde 2.550 akçe, Hicri 1138 (1725/1726) tarihinde 5.550 akçe idi.[4]
Hasköy, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince 1886 nüfus tespitinde Has-Köy (Хас-Кёй) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı Şadevan nahiyesinin 11 köyünden biri ve bu nahiyenin idarî merkeziydi. Nüfusu, 143'ü erkek ve 129'u kadın olmak üzere, 30 hanede yaşayan ve tamamı Rum (Греки) olan 272 kişiden oluşuyordu. Bugün Höçvan Hasköy adını taşıyan köy de Has-Köy (Хас-Кёй) şekline yazılmış olmakla birlikte, o sırada bu köy Göle kazasına bağlıydı.[7] Hasköy'ün nüfusu 1896 yılında 320 kişi, 1906 yılında da 482 kişi olarak tespit edilmiştir.[8]
Hasköy köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Hasköy köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı. Kars vilayetindeki diğer Hasköy ise, bu tarihte Göle kazasının Hoçovan nahiyesi sınırları içinde bulunuyordu.[10] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 358 kişiden oluşuyordu. Diğer Hasköy de bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı ve Hoçovan nahyesinin de idari merkeziydi.[11] 1965 genel nüfus sayımında Hasköy'ün nüfusu 730 kişiye çıkmıştı ve bu nüfus içinde 251 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 28 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 284[2] |
| 2021 | 295[2] |
| 2020 | 294[2] |
| 2019 | 290[2] |
| 2018 | 305[2] |
| 2017 | 310[2] |
| 2016 | 320[2] |
| 2015 | 330[2] |
| 2014 | 341[2] |
| 2013 | 329[2] |
| 2012 | 334[2] |
| 2011 | 342[2] |
| 2010 | 345[2] |
| 2009 | 346[2] |
| 2008 | 1.185[2] |
| 2007 | 841[2] |
| 2000 | 458[13] |
| 1990 | 677[14] |
| 1985 | 903[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Haskoy, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Hasköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 376,729
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 510.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 119. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 345". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2024.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760, 772.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b "Hasköy Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]