Den vises sten
Den vises sten ('filozofun taşı', el yazmasında adı geçmeyen bir metnin başyazısı), Felsefe Taşı hakkında yazılmış olan on dördüncü yüzyıldan kalma bir İsveç şiiridir.
Biçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir, Orta Çağ İsveç edebiyatı için benzersiz bir şekilde karmaşık bir ölçü biçimindedir. Şiir, AABCCBDEDEFFE kafiyeli, her biri 13 dizeden oluşan on iki dizeden oluşmakta olup; çoğu mısrada dört vurgu ve eril ya da dişil kafiye vardır, ancak 3, 6, 8, 10 ve 13. mısralarda (yani b ve e tekerlemeleri) üç vurgu ve dişil kafiye bulunmaktadır.[1] :97-98
İçerik
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir, insanlara bilgelik ve güç bahşedebilen, insanların sağlığını iyileştirebilen (körlüğü, sağırlığı ve topallığı iyileştirmek dahil) ve hatta insanları ölümden diriltebilen harika bir taşın özelliklerini anlatmaktadır. Şiir, onu tutan mestare'nin ("usta, bilgin") onu düşmanlarının pençelerinden nasıl uzak tutması gerektiğiyle ilgilenmektedir. Şiir, taşı Tanrı'nın sevgisi ve getirebileceği kurtuluş umudu için bir alegori olarak kullanır.[2]
Stephen A. Mitchell, şiirin on dördüncü yüzyıl İsveç'inin yalnızca Hristiyan mistik edebiyatındaki değil, aynı zamanda simya yazısındaki Kıtasal eğilimlerle güncel ilişkisini gösterdiğini savunmaktaydı.[1] Ayrıca, 'şiirin pagan mitolojik ve kahramanlık motiflerini yani Askr, Embla ve Brynhildr'in hikâyeleri ima ediyor gibi göründüğünü[1] :105ancak bu kesin olarak kabul edilmemiştir.[3]
köken
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir, 1379'da Vadstena manastırının bir keşişi olan Sturkarus Thurgili'nin çevresinde üretilen UUB C 391 adlı bir el yazmasında geçmektedir. Bestelendiği yüzyıla ait bir elyazmasında saklanan İsveç kafiyeli iki şiirden biridir.[1] :97-98
Sürümler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Geete, Robert (ed.) Den vises sten: En hittils okänd rimdikt från 1300-talet, after en upsalahandskrift from år år 1379 18 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Småstycken på forn svenska, andra serien (Stockholm: Svenska fornskriftsällskapet, 1900).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Stephen A. Mitchell, 'Spirituality and Alchemy in Den vises sten (1379) 18 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.', in Lärdomber oc skämptan: Medieval Swedish Literature Reconsidered, ed. by Massimiliano Bampi and Fulvio Ferrari, Samlingar utgivna av Svenska fornskriftsällskapet, serie 3: Smärre texter och undersökningar 5 (Uppsala: Svenska fornskriftsällskapet, 2008), pp. 97-108. 9789197611824.
- ^ Stephen A. Mitchell, Witchcraft and Magic in the Nordic Middle Ages (Philadelphia: University of Pennsylvania Press), pp. 62-63.
- ^ Alaric Hall, review 18 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of Lärdomber oc skämptan: Medieval Swedish Literature Reconsidered, ed. by Massimiliano Bampi and Fulvio Ferrari, Samlingar utgivna av Svenska fornskriftsällskapet, serie 3: Smärre texter och undersökningar 5 (Uppsala: Svenska fornskriftsällskapet, 2008), Leeds Studies in English, 40 (2009), 153-55 (p. 155).
