Magnum opus (simya)
Başyapıt veya Büyük İş (Latince: Magnum opus), filozof taşını yaratmak için prima materia ile çalışma süreci için kullanılan simyasal bir terimdir. Hermetik gelenekte kişisel ve ruhsal dönüşümü tanımlamak için kullanılmış, laboratuvar süreçlerine ve kimyasal renk değişikliklerine bağlı, bireyselleşme süreci için bir model, sanat ve edebiyatta bir araç olarak kullanılmıştır. Magnum opus, süreçlere yeni sembolizm ve önem atfeden New Age ve neo-Hermetik hareketlerde ileriye taşınmıştır. Özgün süreç felsefesinin dört aşaması vardır:[1][2]
- nigredo, kararma veya melanoz
- albedo, beyazlatma veya lökoz
- citrinitas, sararma veya ksantoz
- rubedo, kızarıklık, morlaşma veya iosis
Bu dört evrenin kökeni en az birinci yüzyıla kadar geriye gider. Panopolisli Zosimos, bunun Yahudi Meryem tarafından bilindiğini yazmıştır.[3] Siyah, beyaz, sarı ve kırmızının gelişimi genellikle simya üzerine en eski kitaplardan kabul edilen Physika kai Mystika veya Pseudo-Democritus'ta da bulunabilir.[4] 15. yüzyıldan sonra birçok yazar citrinitaları rubedo'ya sıkıştırma ve yalnızca üç aşamayı dikkate alma eğilimindeydi.[5] Bazen diğer renk aşamalarından da bahsedilir. En önemlisi de bir dizi rengin göründüğü cauda pavonis (tavus kuşunun kuyruğu) dir.
Magnum opus, kendisine iliştirilmiş çeşitli simya sembollerine sahiptir. Kuzgun, kuğu ve anka kuşu gibi kuşlar, renkler arasındaki ilerlemeyi temsil etmek için kullanıldı. Benzer renk değişimleri laboratuvarda da görülüyor; örneğin çürüyen, yanmış veya mayalanan maddenin siyahlığı nigredo ile ilişkilendiriliyordu.
Dört aşamada genişleme
[değiştir | kaynağı değiştir]Simya yazarları gerçekleştirilecek çeşitli kimyasal adımları sıralayarak üç veya dört renk modelini detaylandırdılar. Bunlar genellikle yedi veya on iki aşamalı gruplar halinde düzenlense de bu süreçlerin adlarında, sayılarında, sıralarında veya tanımlarında çok az tutarlılık vardır.[6]
Bu aşamaları haklı çıkarmak amacıyla doğrudan veya dolaylı olarak çeşitli simya belgeleri kullanıldı. Tabula Smaragdina, bir "tarif" sağladığı söylenen en eski belgedir.[7] Diğerleri arasında Mutus Liber, Basil Valentine'in On İki Anahtarı, Steffan Michelspacher'ın amblemleri ve George Ripley'in on iki kapısı yer alır.[8] Ripley'in adımları şu şekilde verilmiştir:[9]
| 1. Kalsinasyon | 7. sibasyon |
| 2. Çözelti (veya Çözünme) | 8. süblimasyon |
| 3. Ayrılma | 9. fermantasyon |
| 4. Bağlanma | 10. eksaltasyon |
| 5. Çürüme | 11. Çoğaltma |
| 6. Donma | 12. Projeksiyon |
On altıncı yüzyıldan başka bir örnekte, Samuel Norton şu on dört aşamayı verir:[10]
| 1. Purgasyon | 8. Bağlama |
| 2. süblimasyon | 9. Kükürtte çürüme |
| 3. Kalsinasyon | 10. Vücuttaki kükürt çözeltisi |
| 4. Eksuberasyon | 11. Beyaz ışığın kükürt çözeltisi |
| 5. Sabitleme | 12. İksirde fermantasyon |
| 6. Çözelti | 13. Erdemde çoğaltma |
| 7. Ayrılma | 14. Miktarda çoğaltma |
Bazı simyacılar magnum opusla çok az ilgisi olan pratik ilaçların ve maddelerin yaratılmasına yönelik adımlar da attılar. Her ikisini de tanımlamak için kullanılan şifreli ve genellikle sembolik dil, kafa karışıklığı yaratır ancak felsefe taşının yaratılması için verilen tek bir standart tarifin olmadığı açıktır.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The-Four-Stages-of-Alchemical-Work". 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2023.
- ^ Joseph Needham. Science & Civilisation in China: Chemistry and chemical technology. Spagyrical discovery and invention: magisteries of gold and immortality. Cambridge. 1974. p. 23
- ^ Henrik Bogdan. Western esotericism and rituals of initiation. Albany, New York: State University of New York Press. p. 197
- ^ The Black Arts. Putnam. 1967. s. 150. ISBN 9780399500350.
- ^ "Meyrink und das theomorphische Menschenbild". 12 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
- ^ Stanton J. Linden. The alchemy reader: from Hermes Trismegistus to Isaac Newton. p. 17
- ^ it is unclear if the text originates in the Middle Ages or in Late Antiquity, but it is generally assumed to predate 1150, when Gerard of Cremona translated it from the Arabic (Mircea Eliade, History of Religious Ideas, vol. 3/1)
- ^ From George Ripley's Compound of Alchymy. (1471)
- ^ Stanton J. Linden. The alchemy reader: from Hermes Trismegistus to Isaac Newton. p.17
- ^ Mark Haeffner. Dictionary of Alchemy: From Maria Prophetessa to Isaac Newton. p.238
- ^ Mark Haeffner. Dictionary of Alchemy: From Maria Prophetessa to Isaac Newton. p.237
