Turba Philosophorum
Filozoflar Meclisi olarak da bilinen Turba Philosophorum, Picatrix gibi Arapça'dan çevrilmiş en eski Avrupa simya metinleri arasında yer almaktadır.[1] MS 900 yılında yazıldığı kabul edilir.
Metin
[değiştir | kaynağı değiştir]Plessner'den alıntılama yapacak olursak, "MS 900 civarında yazılan Turba Philosophorum, iyi planlanmış ve edebi bir bakış açısından, Yunan simyasını Arap diline sokmak ve onu İslam bilimine uyarlamak için en dikkate değer bir girişimdir".[2] Dokuz filozof, metin orijinal Arapçaya aktarıldıktan sonra, Anaksimandros, Anaksimenes, Anaksagoras, Empedokles, Arkhelaos, Leukippos, Ekphantos, Pythagoras ve Ksenophanes olmak üzere bir tartışmaya katılır. Maddeyi, nasıl hareket ettiğini tartışıyorlar ve bunu kozmolojiyle ilişkilendiriyorlar, yine Plessner'dan Xenophanes'in kapanış konuşmasında sunduğu üç tez:
"1) Alemin yaratıcısı İslam'ın İlahı Allah'tır; 2) Alem tek bir mahiyettedir; 3) Alt ve üst âlemin bütün mahlûkatı dört unsurdan müteşekkildir."
Flört
[değiştir | kaynağı değiştir]Plessner, Turba'nın aşağıdaki akıl yürütmeye dayanarak MS 900 civarında yazıldığını söylüyor. Turba'dan yararlanıldığı bilinen en eski metin, onuncu yüzyılın ortalarında ölen İbn Umail tarafından yazılan Kitab al-Ma al-waraqi'dir. Kucaklayarak erkekleri öldüren 'zehirli bakire' Hindu efsanesi, Hint Çanakya'sına atfedilen 'Zehir Kitabı'nın Arapçaya çevrilmesiyle 9. yüzyılın ilk yarısında Arap edebiyatında yerini aldı.[2]
Daha sonra basılı kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Basılı olarak, başlık Auriferae artis, quam chemiam vocant, antiquissimi Authores, sive Turba philosophorum of 1572 ve sonraki çalışmalarda geçer. Newton Projesi'nden[3] bir sayfa, esasen aynı adlı, ancak 1610 tarihli bir çalışmaya gönderme yapıyor. Orada Turba, "Latince çevirisiyle (Arapçadan) yayınlanan orta çağ öncesi simya metinlerinin bir antolojisi" olarak tanımlanıyor. Başka bir kaynakta ise Lazarus Zetzner'ın Theatrum Chemicum'unun 1659-61 baskısı olarak aktarılmıştır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ S. H. Nasr (2006), Islamic Philosophy from Its Origin to the Present: Philosophy in the Land of Prophecy, State University of New York Press, p. 147
- ^ a b Martin Plessner, The Place of the Turba Philosophorum in the Development of Alchemy ISIS, Vol. 45, No. 4, Dec. 1954, pp. 331-338
- ^ The Newton Project 10 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. a non-profit organization dedicated to publishing online Sir Isaac Newton’s writings
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arthur Edward Waite (editör) (1896) The Turba Philosophorum veya Assembly of the Sages (İngilizce çevirisi)
- Julius Ruska, Turba Felsefesi (Berlin 1931)
- Adam McLean, Turba Philosophorum 13 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Levity'deki Simya web sitesi
- Martin Plessner, Vorsokratische Philosophie und griechische Alchemie in arabisch-lateinischer Überlieferung: Studien zu Text und Inhalt der Turba philosophorum (Wiesbaden 1975)
