Ramon Llull
Ramon Llull [a] (Katalanca: [rəˈmoɲˈʎuʎ]; y. 1232[4] – y. 1315/16), Mayorka Krallığı'ndan yaşamış filozof, ilahiyatçı, şair, misyoner ve Hıristiyan savunucusu.
Günümüzde, gerçeği keşfetmeye yönelik mantıksal bir birleşim sistemi oluşturduğu Ars Magna adlı eserinin yazarı olarak tanınmaktadır. Llull, bu sistemi farklı dinlere mensup insanlarla diyalog kurmak ve onları kendi inancına kazandırmak amacıyla geliştirmiştir. Ars Magna eserinde teolojik, metafiziksel ve mantıksal görüşleri geniş biçimde ortaya konmuştur ve bu fikirler, Katalanca, Arapça ve Latince yazdığı 200'ü aşkın eserinde geliştirilmiştir. Llull, düşüncelerini aktarmak için kendi ana dili olan Katalancayı kullanan ilk yazarlardan biri olarak da bilinmektedir.[5]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları ve ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Llull, Palma'da, 1229'da Aragonlu I. James'in fetih ordularıyla Mayorka Krallığı'na gelen zengin bir Barselonalı asilzade ailesinde doğdu. James I, Balear Adaları'nın (şimdi İspanya'nın bir parçası) topraklarını Aragon Tacı'na katmaya yönelik daha büyük bir hareketin parçası olarak daha önce Muvahhidler yönetimindeki Mayorka'yı fethetmişti. Llull, birkaç yıl sonra 1232 veya 1233'te burada doğdu. O dönemde müslümanlar hala Mayorka nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturuyordu ve yahudiler kültürel ve ekonomik işlerde yer almaktaydı.
1257'de Llull, Blanca Picany ile evlendi ve Domènec ve Magdalena adında iki çocuğu oldu.
Yazar olan Llull
[değiştir | kaynağı değiştir]Tüm inançlardan ve milliyetlerden muhataplara Hristiyan doktrininin gerçekliğini kanıtlamak için bir tür evrensel mantık olarak tasarlanan Sanat olarak bilinen felsefi bir sistem icat etti. Sanat, bir dizi genel ilke ve birleştirici işlemden oluşur. Diyagramlarla gösterilmiştir.
Üretken bir yazar olarak, Sanatını daha geniş bir kitleye ulaştırmak için yaptığı Katalanca yazılmış edebi eserleriyle de tanınır. Katalanca ve Latinceye ek olarak muhtemelen Arapça da yazmıştır (ancak Arapça metinler günümüze ulaşmamıştır). Kitapları yaşamı boyunca Oksitanca, Fransızca ve Kastilya dillerine çevrilmiştir.[6]
Çalışmaları yaşamı boyunca büyük bir başarı elde etmemiş olsa da sonrasında devam eden bir ilgi gördü. Erken modern dönemde adı simya işleriyle ilişkilendirildi.[7] Daha yakın zamanlarda, Borda ve Condorcet'in bu fikri önermesinden 450 yıl önce modern liberal oylama imtiyazının habercisi ve bilgisayar ve hesaplama teorisinin öncüsü olarak kabul edildi.[8]
Çeviriler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ramon Llull's New Rhetoric, Llull's 'Rethorica Nova'nın metni ve çevirisi, Mark D. Johnston tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiş, Davis, California: Hermagoras Press, 1994
- Ramon Llull'un Seçilmiş Eserleri (1232-1316), Anthony Bonner tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiş, Princeton, NJ: Princeton University Press 1985, iki cilt XXXI + 1330 pp. (İçindekiler: cilt 1: Yahudi Olmayanların Kitabı ve Üç Bilge Adam, s. 93–305; Ars Demonstrativa, s. 317–567; Ars Brevis, s. 579–646; cilt 2: Felix: veya Harikalar Kitabı, s. 659–1107; Tıbbın İlkeleri s. 1119–1215; Aşk Çiçekleri ve Zeka Çiçekleri, s. 1223–1256)
- Doctor Illuminatus: A Ramon Llull Reader, Anthony Bonner tarafından düzenlenmiş ve çevrilmiş, The Book of the Lover and the Beloved'ın yeni bir çevirisi ile Eve Bonner, Princeton, NJ: Princeton University Press 1994
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Alternatif yazımları :Raymond Lully, Raymond Lull; Raimundus, Raymundus Lullus, Raimundo Lulio, Lullius
- ^ Frances Yates, "Lull and Bruno" (1982), in Collected Essays: Lull & Bruno, vol. I, London: Routledge & Kegan Paul.
- ^ The History of Philosophy, Vol. IV: Modern Philosophy: From Descartes to Leibniz by Frederick C. Copleston (1958).
- ^ Anthony Bonner (ed.), Doctor illuminatus: A Ramon Llull Reader, Princeton University Press, 1993, p. 82.
- ^ Born 1232 per Mark D. Johnston in Routledge Encyclopedia of Philosophy. London: Routledge, 1998. Older sources (such as versions of Encyclopædia Britannica at least up to 1955) give 1235; the current Britannica gives 1232/33.
- ^ Priani, Ernesto (2025), Zalta, Edward N.; Nodelman, Uri (Ed.), Ramon Llull, Metaphysics Research Lab, Stanford University28 Mayıs 2025
- ^ Ramon Llull as a Vernacular Writer: Communicating a New Kind of Knowledge. Woodbridge: Tamesis. 2016.
- ^ The Alchemical Corpus attributed to Raymond Lull. Londra: The Warburg Institute. 1989.
- ^ Anthony Bonner (2007), The art and logic of Ramon Llull, Brill Academic Pub, s. 290, ISBN 978-90-04-16325-6
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Llull'un eserleri (OL148354A ) Açık Kitaplıkta
- Ramon Llull kimdi? 13 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Universitat de Barcelona
- Samuel M. Zwemer Raymund Lull: Müslümanlara İlk Misyoner 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Othmer MS 4 Ars kısaltması; Ars praedicanda kısaltması OPenn'de 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- AELC'de (Katalan Dili Yazarlar Derneği) Ramon Llull 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. . Katalanca, İngilizce ve İspanyolca web sayfası.
- Ramon Llull Veritabanı, Barselona Üniversitesi 16 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1911 tarihli Katolik Ansiklopedisi makalesi 7 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mübarek Raymond Lull 17 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Esteve Jaulent: Ramon Llull'a Göre Bilgi Teorisi ve İnsanın Birliği
- Çevrimiçi Galeriler, Bilim Tarihi Koleksiyonları, Oklahoma Üniversitesi Kütüphaneleri
- Practica compendiosa – The College of Physicians of Philadelphia Digital Library'den seçilmiş görseller 17 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
