I. Felix
Aziz Papa I. Felix | |
|---|---|
| Roma Piskoposu | |
 Sistine Şapeli'ndeki bir freskte tasvir edilen I. Felix | |
| Kilise | Katolik Kilisesi |
| Papalık başlangıcı | 2 Ocak 269 |
| Papalık bitişi | 30 Aralık 274 |
| Önce gelen | Dionysius |
| Sonra gelen | Eutychianus |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | |
| Ölüm | 30 Aralık 274 Roma, Batı Roma İmparatorluğu |
| Oruç günü | 30 Aralık |
| Adı Felix olan diğer papalar | |
Papa I. Felix (ö. 274), 5 Ocak 269'dan 30 Aralık 274'teki ölümüne kadar Roma piskoposu ve papaydı.
Hayatı ve eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğuştan Romalı olan Felix,[1] 26 Aralık 268'de ölen Dionysius'un yerine[1] 5 Ocak 269'da papa seçildi.[1]
Felix, Mesih'in Şahsının birliği üzerine önemli bir dogmatik mektubun yazarıydı. Bir piskoposlar konseyi tarafından sapkınlık nedeniyle Antakya piskoposluğundan mahrum bırakılan Teslis karşıtı Samosatalı Pavlus ile Pavlus'un halefi olan ortodoks Domnus arasındaki teolojik bir anlaşmazlığı çözmek için İmparator Aurelian'ın yardımını aldı.[2] Pavlus yol vermeyi reddetti ve 272 yılında Aurelianus'tan rakipler arasında karar vermesi istendi. Kilise binasının "İtalya'nın ve Roma şehrinin piskoposları tarafından tanınan" piskoposa (Felix) verilmesini emretti.[3]
Bu mektubun metni daha sonra Apollinaris'in bir takipçisi tarafından kendi mezhebinin çıkarları doğrultusunda değiştirilmiştir.[4]
Liber Pontificalis'te Felix'le ilgili haberde, şehitlerin mezarları üzerinde ayin yapılmasına dair bir kararnamenin ona atfedildiği belirtilir ("Hic constituit supra memorias martyrum missas celebrare"). Bu yazıyı kaleme alan kişi açıkça yeraltı mezarlarındaki mahzenlerde bulunan şehit mezarlarının yakınında ya da üzerindeki sunaklarda özel olarak ayin kutlama geleneğine (missa ad corpus) atıfta bulunurken, ciddi kutlama her zaman yeraltı mezarlarının üzerine inşa edilen bazilikalarda yapılırdı. Dördüncü yüzyılın sonunda hala yürürlükte olan bu uygulama, görünüşe göre Roma'da büyük mezarlık bazilikalarının inşa edildiği dönemden kalmadır ve kökenini üçüncü yüzyılın başlarında şehitlerin gömülme yıldönümlerinde mezarlarında düzenlenen ciddi anma törenlerine borçludur. Felix muhtemelen böyle bir kararname yayınlamamıştır, ancak Liber Pontificalis'in derleyicisi bunu ona atfetmiştir, çünkü kendi zamanında yürürlükte olan gelenekten hiçbir sapma yapmamıştır.[4]
Ölüm ve hürmet
[değiştir | kaynağı değiştir]Efes Konsili'nin belgeleri Papa Felix'i şehit olarak verir; ancak Liber Pontificalis'teki papa biyografisinde tekrar ortaya çıkan bu ayrıntı, daha önceki hiçbir gerçek kanıtla desteklenmez ve açıkça bir isim karışıklığından kaynaklanır.[5] Liber Pontificalis'teki bildirime göre, Felix Via Aurelia'da bir bazilika inşa ettirmiştir; aynı kaynak oraya gömüldüğünü de ekler. Bu son ayrıntının bir hata olduğu açıktır, çünkü dördüncü yüzyıl Roma bayram takvimi Papa Felix'in Via Appia'daki Callixtus Katakombu'na gömüldüğünü söyler.[6] Liber Pontificalis'in Papa'nın şehit edilmesiyle ilgili ifadesi, belli ki Via Aurelia'da gömülü olan ve mezarı üzerine bir kilise inşa edilen aynı isimli bir Roma şehidiyle karıştırılmasından kaynaklanmaktadır. Yukarıda bahsi geçen Roma "Feriale" ya da bayram takviminde, Felix'in adı Roma piskoposları listesinde (Depositio episcoporum) geçer, şehitlerin listesinde değil.[4]
Depositio episcoporum'un yukarıda belirtilen ayrıntısına göre, Felix 30 Aralık'ta[4] Callixtus'un katakompuna defnedildi, "III Kal. Jan." (Ocak ayının üçüncü günü) (Ocak ayının üçüncü günü) Roma tarihleme sistemine göre. Aziz I. Felix, 30 Mayıs'ta basit bir bayramla Papa ve Şehit olarak anılır. Liber Pontificalis'te ölüm tarihi (III Kal. Jun.) olarak verilen bu tarih, muhtemelen bir transkripsiyoncunun "Jan." yerine "Jun."[4] yazmasıyla kolayca ortaya çıkabilecek bir hatadır. Bu hata 1969 yılına kadar Genel Roma Takvimi'nde devam etmiş (bkz. 1960 Genel Roma Takvimi), bu tarihte Aziz I. Felix'in anılması Papa XII. Pius'un kararıyla hafta içi ayininde anılmaya indirgenmiştir (Papa XII. Pius'un Genel Roma Takvimi). Bundan sonra, Genel Roma Takvimi'nde artık adı geçmeyen Aziz I. Felix'in yortusu, gerçek ölüm günü olan 30 Aralık'ta ve "şehit" nitelemesi yapılmadan kutlanmaktadır.[7]
Daha yeni araştırmalara göre, en eski ayin kitapları 30 Mayıs'ta onurlandırılan azizin Via Aurelia'da gömülü az bilinen bir şehit olduğunu ve yanlışlıkla Papa I. Felix[8] ile özdeşleştirildiğini göstermektedir. 1950'lerin ortalarına kadar ayin kitaplarında 30 Temmuz'da kutlanan şehit azizin papa Felix II ile özdeşleştirilmesine benzer ancak daha az ilginç bir hata.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Annuario Pontificio 2012 (Libreria Editrice Vaticana 2008 978-88-209-8722-0), p. 8*
- ^ "St. Felix I". Encyclopædia Britannica Online. 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2010.
- ^
Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Felix (Popes)". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
- ^ a b c d e Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Pope St. Felix I". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
- ^ "Hic fecit basilicam in Via Aurelia, ubi et sepultus est"
- ^ "III Kal.
- ^ Martyrologium Romanum (Libreria Editrice Vaticana 2001 88-209-7210-7)
- ^ Calendarium Romanum (Libreria Editrice Vaticana 1969), p. 125
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Papa I. Felix'e atfedilen yazılar 27 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Diyonisyus |
 Papa 269-274 |
Sonra gelen: Eutychianus |
