Arif Damar
| Arif Damar | |
|---|---|
 Arif Damar, 2008 | |
| Doğum | 23 Temmuz 1925 Gelibolu, Çanakkale |
| Ölüm | 20 Ekim 2010 (85 yaşında) Göztepe, İstanbul |
| Defin yeri | Çengelköy Mezarlığı, İstanbul |
| Takma adlar | Arif Barikat, Arif Hüsnü, Ece Ovalı |
| Önemli eser | İstanbul Bulutu |
| Önemli ödülleri | Yeditepe Şiir Armağanı, 1958 Sedat Simavi Edabiyat Ödülü, 2008 |
| Etkin yılları | 1940-2010 |
| Evlilik | Nahit Fıratlı, Meriç Tülin |
Arif Damar (23 Temmuz 1925, Gelibolu, Çanakkale - 20 Ekim 2010, Göztepe, İstanbul), Türk şair.
Toplumcu gerçekçi şiirin öncülerindendir.[1]
Yaşamı ve Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Çanakkale'nin Gelibolu ilçesi Karainebeyli köyünde 23 Temmuz 1925 günü doğdu. İlkokulu Çanakkale'de, ortaokulu İstanbul'daki Yenikapı Ortaokulu'nda bitirdi. İstanbul Erkek Lisesi'ndeki öğrenimini hayata atılmak zorunda kaldığı için sürdüremedi.
Şiir yazmaya ortaokul birinci sınıf öğrencisi iken başladı. İlk şiiri Edirne'de Akşam, 1940 yılında (şair henüz 15 yaşında iken) Yeni İnsanlık adlı dergide altında "Harika Çocuk" diye bir notla yayımlandı.[2] Bu şiiri ilgi görmüş, yayımlanmasından sonra dönemin ünlü şairi Hasan İzzettin Dinamo kendisini görmeye Yenikapı Ortaokuluna gelmişti.
1944 yılında taşındığı Ankara'da 1950 yılına kadar yaşadı. 1945 yılına Ant Dergisi'nde yayımladığı şiirlerle adını duyurdu. 1944-1947 yılları arasında Atatürk Orman Çiftliği'nde memurluk yaptı. Askerliğini Kayseri ve Sivas'ta sürgün alayında yaptıktan sonra 1950'de İstanbul'a döndü, Mahmutpaşa'da işportacılık yaptı.
1951 Eylül'ünden 1952 Mart'ına kadar Türkiye Komünist Partisi öncülüğünde çıkan Yeryüzü adlı kültür dergisinin yönetiminde bulundu. 15 Kasım 1951'de yayımlanan "Dayanılmaz" adlı şiirinin ardından gizli örgüt üyesi olduğu suçlamasıyla 5 Aralık 1951'de tutuklandı. 2 yıl cezaevinde kaldı, delil yetersizliğinden beraat etti.[3] Cezaevinden çıktıktan sonra çok çeşitli işlerde çalıştı.
Bir müddet 'Arif Barikat' takma adıyla toplumsal gerçekçi şiirler yazdı.[4] Bu dönem şiirlerini 1956'da "Günden Güne" adlı kitabında topladı. Kitap basıldıktan 5 ay sonra toplatıldı ama beraat etti.
1958 yılında "İstanbul Bulutu" adlı kitabıyla Yeditepe Şiir Armağanı'nı Cemal Süreya ile birlikte aldı.[5]
Sonraları İkinci Yeni şairlerinin yanında, imgeye ağırlık veren bir şair olarak göründü. 1969'da Suadiye'de Yeryüzü Kitabevi'ni kurdu ve yönetti. Yayınevinde yasak yayın bulundurduğu gerekçesiyle 1982'de üç ay hapis cezasına çarptırıldı, Bozcaada Tutukevi'nde yattı. 1984 yılında kitabevini kapatıp kendini bütünüyle yazılarına verdi.[6]
1985 yılında Melih Cevdet Anday ile ortak imza attığı "Yağmurlu Sokak" adlı romanı yayımladı. Bu kitabı iki yazar 1959'da yazmışlar ve bu kitap Murat Tek takma adıyla Tercüman Gazetesi'nde tefrika edilmişti.[7]
En son Cumhuriyet Gazetesi'nde 'Ayın şairi' bölümünü hazırlıyordu.[8]
Arif Barikat'ın yanında Arif Hüsnü ve Ece Ovalı takma adlarını da kullandı. En sevilen şiirlerinden biri Hallaç ve altı ayda yazdığını söylediği Gitme Kal'dır.
Toplu şiirleri 2004 yılında Alkım Yayınevi'nden çıktı.(Kırık Makara, Alkım Yayınevi, 2004, Ürün kodu: 1199054624)
Bir süre Nahit Fıratlı ile evli kalan Damar[9], bu evliliğin bitmesinin ardından Meriç Tülin ile evlendi.[8] Arif Damar uzun yıllar İstanbul Moda'da yaşadı.[6]
Arif Damar, 20 Ekim 2010 tarihinde saat 03.00'da, kaldırıldığı Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde kalp yetmezliği sonucu öldü. Kadıköy Moda Camisinde kılınan cenaze namazının ardından Çengelköy Mezarlığında toprağa verildi.[10]
Kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Günden Güne (1956)
- İstanbul Bulutu (1958)
- Kedi Aklı (1959)
- Saat Sekizi Geç Vurdu (1962)
- Alıcı Kuş (1966)
- Seslerin Ayak Sesleri (1975)
- Alıcı Kuşu Kardeşliğin (1976)
- Ölüm Yok ki (1980)
- Ay Ayakta Değildi (1984)
- Acı Ertelenirken (1985)
- Yoksulduk Dünyayı Sevdik (1988) ISBN 975-9169-67-1
- Alıcı Kuşu Kardeşliğin (Genişletilmiş Baskı) (1990)
- Ay Kar Toplamaz ki (1990)
- Onarırken Kendini (1992)
- Eski Yağmurları Dinliyordum... (1995) ISBN 978-975-363-409-9
- Kitaplar Kitabı (2000)
- Külliyen Red (2002)
- Kırık Makara (2004)
- Gitme Kal (2006)
Hakkında Yazılanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Şiirin Soğuk Demircisi, Eray Sarıçam (Ebabil yayınları, 2019, Ürün kodu: 9786059814485)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1958 - Yeditepe Şiir Armağanı (İstanbul Bulutu kitabı ile)[5]
- 2008 - Sedat Simavi Şiir Ödülü (Bir Gökkuşağı İnerse Nasıl şiir kitabıyla )[11]
- 2008 - TÜYAP İzmir Kitap Fuarı Onur Yazarı[12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Toplumcu ve Gerçekçi Şair: Arif Damar". Aydınlık. 20 Ekim 2014. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "Arif Damar". YKY - Yapı Kredi Yayınları. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "1951 berbattı dostum". Evrensel gazetesi. 5 Kasım 2017. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Şair neye yarar hatırlamazsa: Arif Damar". Gzt. 2 Ocak 2022. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ a b "Yeditepe Şiir Armağanı". 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ a b "Şiirin harika çocuğu: Arif Damar | Haberler". www.gazetekadikoy.com.tr. 20 Ekim 2020. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Yağmurlu Sokak - Arif Damar, Melih Cevdet Anday". insanokur. 4 Ocak 2011. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ a b "Yürek işçisi Arif Damar'ı kaybettik…| Haberler". www.gazetekadikoy.com.tr. 21 Ekim 2010. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Rönesans gibi bir kadın". birgun.net. 25 Ekim 2020. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ "Şiirin 'soğuk demircisi'ne son veda". Milliyet. 21 Ekim 2010. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
- ^ HIZLAN, Doğan (31 Aralık 2008). "Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, Arif Damar'ın". Hürriyet. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "İzmir'de kitaplı günler başlıyor". 19 Nisan 2008. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 'Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü' sayfası 23 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1925 doğumlular
- 2010'da ölenler
- Gelibolu doğumlular
- Sedat Simavi Ödülü sahipleri
- Türkiye'de kalp yetmezliğinden ölenler
- Çengelköy Mezarlığı'na defnedilenler
- İstanbul ilinde hastalıktan ölenler
- Türk edebiyatında toplumcu gerçekçi kişiler
- Çanakkale ili doğumlu sanatçılar
- 20. yüzyıl Türk şairleri
- 21. yüzyıl Türk şairleri
- Yeditepe Şiir Armağanı
- Cumhuriyet (gazete) kişileri
- Türkiye tarafından tutuklanan kişiler