Ratasani
Ratasani (Gürcüce: რატასანი), tarihî Cavaheti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Ağıllı (Hamaşi) köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir köydür.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ratasani köyünün bulunduğu tarihî Cavaheti bölgesi, bir kısmı hariç bugün de Gürcistan sınırları içindedir.[1] Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578 yılında ele geçirmiştir.
Ratasani köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterinde Radasan (رداسن) şeklinde geçer. Bu sırada köy, Gürcistan Vilayeti içinde, Çıldır livasının Kurd Kala (Mgeltsihe) nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 11 Hristiyan haneden oluşuyor ve hane reisleri Gürcü ve Ermeni adlarını taşıyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar ve keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun beleniyordu. Söz konusu mufassal defteri yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Rusça kayıtlarda köyün adının Ratasan (Ратасан) şeklinde geçtiğini ve Hozapini Gölü'nün batısında, Petrisi köyünün yakınında bulunduğunu yazmıştır.[2][3]
Ratasani köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde Radasan (رداسن) adıyla kaydedilmiş olup aynı idarî konuma sahipti. Köy Hicri 1134 (1721/1722) tarihinde Mehmed adında birine tahsis edilmiş ve 9.498 akçe vergi belirlenmişti.[4] 1886 tarihli nüfus sayımında bir köy olarak Çıldır kazasında geçmemiş olması, Ratasani'nin köy olmaktan çıktığını göstermektedir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 188. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: გამოკვლევა: წიგნი III), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 428". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი : თარგმანი : წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 291". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2025.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 167, 276". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2025.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 403-442". 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2025.