Ayla Erduran

Ayla Erduran
Ayla Erduran
Genel bilgiler
Doğum	22 Ağustos 1934; İstanbul, Türkiye
Ölüm	7 Ocak 2025 (90 yaşında); İstanbul, Türkiye
Tarzlar	Klasik Batı Müziği
Meslekler	Keman virtüözü
Çalgılar	Keman

Ayla Erduran (22 Ağustos 1934, İstanbul - 7 Ocak 2025, İstanbul^[1]), Türk keman sanatçısı.

Türkiye'de ve dünyanın birçok yerinde verdiği başarılı konserler ile dünyaca tanındı. 1971'de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvânına lâyık görüldü. 1973'ten 1990'lara kadar İsviçre'deki Conservatoire Populaire'de ve Lozan Konservatuvarı ustalık sınıfında öğretmenlik yaptı.

Hayatı

22 Ağustos 1934 tarihinde İstanbul'da doğdu. Babası, üroloji alanında Türkiye'nin öncü doktorlarından Behçet Sabit Erduran, annesi Kadriye Erduran'dır.^[2]^[3] Ayla Erduran, "annemin soyunda İtalyan, Polonyalı, Rum, Ermeni, Katolik, Müslüman ne ararsan vardı" demiştir.^[4]

Dört yaşında Karl Berger [ru]'in öğrencisi olarak kemana başladı. İlk resitalini on yaşında, Ferdi Ştatzer eşliğinde Saray Sineması'nda verdi.

1946-1951 yılları arasında Paris Konservatuvarı'nda eğitim görerek keman bölümünden birincilikle mezun oldu. 1951-1955 yılları arasında ABD'de, 20'inci yüzyılın en önemli keman hocası Ermeni İvan Galamyan [en] ve keman virtüözü Zino Francescatti [en] ile özel olarak çalıştı. ABD'deki ilk konserini Newark'ta, Thomas Schermann [en] yönetimindeki orkestrayla verdi.

Avrupa'daki konser kariyerine Polonya'da, Varşova Filarmoni Orkestrası [en] eşliğinde çaldığı Glazunov'un keman konçertosuyla başladı.

1957-1958 yılları arasında Moskova Konservatuarı [en]'nda David Oistrakh ile çalıştı. 1957 Wieniawski yarışmasında yüz yirmi kemancı arasında ilk altıya girerek ödül kazandı.^[3]^[5] Bu ödülle birlikte meslek yaşamında yükselmeye başladı.^[2] 1958'de Ulvi Cemal Erkin'in keman konçertosunun ilk seslendirişini, Brüksel'de bestecisi yönetiminde Belçika Kraliçesi Elisabeth'in de izlediği bir konserde gerçekleştirdi.^[3]

Avrupa'nın çeşitli kentlerinde, Güney Amerika'da ve ABD, Kanada, Orta Doğu, Hindistan, Afrika, Rusya, Azerbaycan ve Türkiye'nin pek çok köşesinde turneler yaptı. 1963'te Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile Orta Doğu turnesine çıktı ve Anadolu'nun çeşitli köşelerinde konserler verdi.

1964'te Mithat Fenmen eşliğinde Londra'da verdiği ilk resitalinde Harriet Cohen-Olga Verney ödülünü kazandı. 1965'te yine Londra'da Royal Albert Hall'de şef Rojdestvenski yönetiminde Brahms'ın keman konçertosunu seslendirdiği konser BBC tarafından naklen yayınlandı. 1968'de Verda Erman ile birlikte Afrika turnesine çıktı.

1970'te Hollanda'da Beethoven Ödülü [en]'nü kazandı. 1971'de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvânı aldı.

1985'te Paita yönetiminde Londra Filarmoni Orkestrası ile Brahms konçertosunu plağa aldı. Jean Sibelius'un 100. yılında Ernest Ansermet [en] yönetiminde Suisse Romande Orkestrası ile bestecinin keman konçertosunu çaldı.

1973'ten 1990'lara kadar İsviçre'deki Conservatoire Populaire [fr]'de ve Lozan Konservatuarı [en] ustalık sınıfında öğretmenlik yaptı.

Uzun süre 1710 yapımı Stradivarius bir keman çalan sanatçı,^[6] 1994 yılında Guarnerius 1720 yapımı bir keman kullanmaya başladı. Erduran, ikili konçertolarda Menuhin, Szeryng, Navarra, İgor Oistrakh [en], Valery Oistrakh, Pikayzen [en], Fallot, Collins gibi sanatçılarla çaldı.

Carlos Paita [en] yönetimindeki Londra Filarmoni Orkestrası'yla çaldığı Brahms'ın keman konçertosunu kaydetti. Ayşegül Sarıca ile seslendirdiği Franck, Debussy ve Grieg'in keman-piyano sonatları UPR Classics olarak, Richard Beck ve Armin Jordan [en] yönetiminde Suisse Romande Orkestrası [en]'yla seslendirdiği Brahms ve Bruch Konçertoları Gallo CD'si olarak piyasaya sunuldu. Erduran, Edward Elgar'ın Keman Konçertosu'nun Türkiye'deki ilk seslendirisini gerçekleştirdi.

Yaşamı 2002 yılında Evin İlyasoğlu tarafından "Ayla'yı Dinler misiniz?" adıyla biyografik roman olarak kaleme alındı.^[3]

2006 yılında Sevda - Cenap And Müzik Vakfı tarafından onur ödülü altın madalyası ile onurlandırılan bu madalyayı almasından sonra sanatçının müzikle ve kemanla ilişkisi Erhan Karaesmen tarafından "Evrenimizi İç Işıklarıyla Aydınlatanlar Ayla Erduran Müzik Ve Keman" (2007) adıyla kitaplaştırıldı.

2012'de merkezi Paris'te bulunan 'Société d'Encouragement au Progrès [en]' tarafından "meslekleriyle iz bırakan ve fark yaratan" kişilere sunulan ve Fransız Senatosu ile birlikte verilen "Médaille d'honneur du travail [fr]" ile onurlandırıldı.^[7]

7 Ocak 2025'te İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede yaşlılığa bağlı doğal nedenlerden 90 yaşında hayatını kaybetti.^[8]^[9] Cenazesi 9 Ocak 2025'te Atatürk Kültür Merkezi Türk Telekom Opera Salonu'ndaki törenin ve Taksim Camii'ndeki cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.^[10]

Ödüller

Yıl	Ödül töreni	Kategori	Çalışma	Sonuç
1971	Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı			Kazandı

Kaynakça

^ "Ünlü keman sanatçısı Ayla Erduran 90 yaşında hayatını kaybetti". Hürriyet Gazetesi. 7 Ocak 2025. 7 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
^ ^a ^b İlyasoğlu, Evin (Ağustos 2011). Ayla'yı Dinler misiniz? (4. Basım bas.). Remzi Kitabevi. ISBN 978-975-14-0870-9.
^ ^a ^b ^c ^d "Ayla Erduran". kemancilar.net/. Kemancilar.net sitesi. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "Dünyaca ünlü keman virtüözü Ayla Erduran: Flört etmek için çok geç kalınmış bir hayattı benimki..." t24.com.tr/. t24.com.tr haber sitesi 16 Ağustps 2015. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "Prizewinners of International Henryk Wieniawski Violin Competitions". www.wieniawski.com/. Uluslarararsı Henryk Wieniawski Keman Yarışması web sitesi. 9 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "Kemanımla Ona Bir Ses..." www.cumhuriyet.com.tr/. Cumhuriyet gazetesi, 9 ağustos 2013. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "Ayla Erduran'a Onur Madalyası". www.andante.com.tr/t. Andante dergisi, 4 Haziran 2012. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.
^ "Dünyaca ünlü keman sanatçısı Ayla Erduran hayatını kaybetti (Ayla Erduran kimdir?)". NTV. 7 Ocak 2025. 8 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
^ Kalyoncuoğlu, Yasemin (7 Ocak 2025). "Devlet Sanatçısı Ayla Erduran, İstanbul'da hayatını kaybetti". Anadolu Ajansı. 7 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.
^ "Ayla Erduran'a duygusal veda... Kimler katıldı". Odatv. 9 Ocak 2025. 10 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2025.

Dış bağlantılar

1957 Uluslararası Henryk Wieniawski Keman Yarışması kaydı (Ernest Chusson, Poem)

[1] "Ünlü keman sanatçısı Ayla Erduran 90 yaşında hayatını kaybetti". Hürriyet Gazetesi. 7 Ocak 2025. 7 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.

[dinlermisiniz-2] İlyasoğlu, Evin (Ağustos 2011). Ayla'yı Dinler misiniz? (4. Basım bas.). Remzi Kitabevi. ISBN 978-975-14-0870-9.

[kemancilar-3] "Ayla Erduran". kemancilar.net/. Kemancilar.net sitesi. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[t24-4] "Dünyaca ünlü keman virtüözü Ayla Erduran: Flört etmek için çok geç kalınmış bir hayattı benimki..." t24.com.tr/. t24.com.tr haber sitesi 16 Ağustps 2015. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[yarisma-5] "Prizewinners of International Henryk Wieniawski Violin Competitions". www.wieniawski.com/. Uluslarararsı Henryk Wieniawski Keman Yarışması web sitesi. 9 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[cumhuriyet-6] "Kemanımla Ona Bir Ses..." www.cumhuriyet.com.tr/. Cumhuriyet gazetesi, 9 ağustos 2013. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[onur-7] "Ayla Erduran'a Onur Madalyası". www.andante.com.tr/t. Andante dergisi, 4 Haziran 2012. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017.

[8] "Dünyaca ünlü keman sanatçısı Ayla Erduran hayatını kaybetti (Ayla Erduran kimdir?)". NTV. 7 Ocak 2025. 8 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.

[9] Kalyoncuoğlu, Yasemin (7 Ocak 2025). "Devlet Sanatçısı Ayla Erduran, İstanbul'da hayatını kaybetti". Anadolu Ajansı. 7 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2025.

[10] "Ayla Erduran'a duygusal veda... Kimler katıldı". Odatv. 9 Ocak 2025. 10 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)