Mithat Fenmen
| Mithat Fenmen | |
|---|---|
| Doğum | 1916 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 19 Ekim 1982 (66 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Başladığı yer | Türk |
| Tarzlar | Orkestra müziği |
| Meslekler | Besteci, piyanist, müzik öğretmeni |
| Çalgılar | Piyano |
| Eş | Beatrice Appleyard |
| Çocukları | 1 |
Ali Mithat Fenmen (d. 24 Ocak 1916 İstanbul – ö. 19 Ekim 1982, İstanbul)[1], Türk besteci, piyanist.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de çoksesli müzik yaşamının gelişmesi yönünde önemli katkılar getirmiş olan besteci, piyanist, piyano öğretmeni, müzik yazarı ve müzik yayıncısı Fenmen, müziksever bir ailenin çocuğu olarak 9 yaşında piyanoya başlamıştır. Mühendis olan babası flüt, amcası piyano ve keman, annesi piyano çalardı.
1929 yılında İstanbul Belediye Konservatuvarı’nda Cemal Reşit Rey’in öğrencisi olan genç besteci, 1935 yılında liseyi bitirdikten sonra Paris’e giderek Ecole Normale de Musique’te öğrenim yapmış, Alfred Cortot ile piyano, Nadia Boulanger ile armoni ve kompozisyon çalışmıştır. Konservatuvarı bitirdikten sonra, Almanya’ya giderek Münih Devlet Konservatuvarı’nın kompozisyon bölümünde Joseph Haas’ın öğrencisi olmuştur.[1] II. Dünya Savaşı’nın patlaması üzerine 1939 yılında yurda dönmüş ve Ankara Devlet Konservatuvarı’na piyano öğretmeni olarak atanmıştır. 1954 yılında İngiliz bale sanatçısı Beatrice Appleyard ile evlenen[1] besteci, iki kez konservatuvar müdürlüğü yapmıştır.
Mithat Fenmen, bir virtüöz olarak Avrupa’da resital ve konserler vermiş, Türkiye’ye gelen ünlü müzikçilere de eşlik etmiştir. Piyano edebiyatının başlıca yapıtlarını Türkiye’de ilk seslendiren üretici kimliğiyle de tanınmıştır. Türkiye'de "ilk seslendirme" kapsamında oda müziği yapıtlarına da el atmış, kurduğu oda müziği topluluklarıyla bu alandaki başlıca yapıtların yorumlanmasını sağlamıştır.[2] 43 yıl boyunca piyano öğretmenliği yapan Fenmen, üstün yetenekli çocukların keşfedilmesi yolunda öncülük etmiştir. Müziğe başlattığı öğrencileri arasında Selman Ada, İdil Biret, Pekinel Kardeşler, Gülsin Onay ve Fazıl Say vardır.[2]
1951 - 1954 ve 1970 - 1973 yılları arasında Ankara Devlet Konservatuvarı müdürü olarak görev yapan besteci, 1973- 1975 yılları arasında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nü üstlenmiştir.
Fenmen, besteciliğe gençlik yıllarında başlamıştır. 16 yaşındayken bestelediği bir "vals", ölümünden sonra bulunmuş, son öğrencisi Fazıl Say tarafından seslendirilmiştir. Paris ve Münih'teki kompozisyon öğreniminin getirdiği geniş açılımla yapıtlarında yerel renklere yönelmemiş, yeni müzik tekniklerini yumuşak bir anlayışla kullanarak derinlikler araştırmıştır.
"Piyanistin Kitabı" ve "Solfej" adlı kitaplarının yanı sıra, 1949- 1954 yılları arasında "Müzik Görüşleri" adlı aylık bir dergi yayınlayan Fenmen'in en önemli yapıtı kabul edilen piyano ve orkestra için Concertino’su, Ahmet Say belgeliğindedir. Yapıtlarının yayın ve seslendirme hakları ailesine aittir.
1964 yılında keman sanatçısı Ayla Erduran, Mithat Fenmen eşliğinde Londra’da verdiği ilk resitalinde Harriet Cohen–Olga Verney Ödülü’ne değer görülmüştür.[3]
Mithat Fenmen, 1971 yılında Devlet Sanatçılığı unvanı aldı. İdil Biret, Hüsnü Baylav, Fazıl Say[4] gibi pek çok piyanist yetiştirmiştir.
İran resitali[5]
[değiştir | kaynağı değiştir]1962 yılında viyolonist Suna Kan ile birlikte İran’ın başkenti Tahran’da bir resital vermiştir. Konser, Prenses Eşref Pehlevi başkanlığındaki Suçlu Çocukları Koruma Komitesi yararına düzenlenmiş olup, İmparatoriçe Farah Pehlevi, Prenses Eşref ve saray erkânının da katılımıyla gerçekleşmiştir. Resitalin ardından Farah Pehlevi, Suna Kan ve Mithat Fenmen’i kabul ederek kendilerini tebrik etmiş, İran basını da Türk sanatçıların icralarını övgüyle aktarmıştır.
Başlıca Yapıtları[2]
[değiştir | kaynağı değiştir]Orkestra İçin
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1943 "Bölüm", Tevfik Fikret’in "Balıkçılar"ı üzerine
- 1943 "Konçertino"
(Praetorius yönetimindeki CSO ile solist Fenmen tarafından 1944 yılında "dünya prömiyeri" gerçekleştirildi. 1980'de yeniden SCO eşliğinde Fenmen ile, 1986'da ADK Orkestrası eşliğinde Fazıl Say tarafından yorumlandı).
- 1951 "Tembel Ahmet", bale müziği
- 1953 "Les Sylphides orkestralaması"
Oda Müziği
[değiştir | kaynağı değiştir]Piyano İçin
[değiştir | kaynağı değiştir]Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Mithat Fenmen yaşamı, sanatçılığı, eğitimciliği ve çok sesli Türk sanat müziğindeki yeri, Gökhan Özmenteş, Yüksek lisans tezi, 1999, YÖK Ulusal Tez Merkezi Arşivi kaydı13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
