Richard Lerner
Richard Lerner | |
|---|---|
| Doğum | Richard Alan Lerner 26 Ağustos 1938 Chicago, Illinois, ABD |
| Ölüm | 2 aralık 2021 San Diego, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Eğitim | Stanford Tıp Fakültesi ve Northwestern Üniversitesi |
| Ödüller | Wolf Kimya Ödülü (1994) William B. Coley Ödülü (1999) Paul Ehrlich ve Ludwig Darmstaedter Ödülü (2003) Prince of Asturias Ödülü (2012) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya |
| Çalıştığı kurumlar | Scripps Araştırma Enstitüsü Wistar Enstitüsü |
Richard Alan Lerner (26 Ağustos 1938 - 2 aralık 2021), Amerikalı kimya araştırmacısı. Katalitik antikorlar üstüne çalışmalarıyla tanınan Lerner Scripps Araştırma Enstitüsü'nün (TSRI) Başkanı olarak 1 Ocak 2012'ye kadar çalıştı ve La Jolla, Kaliforniya'daki Skaggs Kimyasal Biyoloji Enstitüsü üyesidir.
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Lerner Chicago'nun Güney Yakası'nda büyüdü ve öğrencili sırasında kendini kimya ve güreş alanlarında gösterdi.[1] Hirsch High School'a gitti.[2] Northwestern Üniversitesi'nde lisans derecesini tamamladıktan sonra Stanford Tıp Fakültesi'nden 1964'te tıp doktoru unvanını aldı. Ardından doktora sonrası eğitimini ileride yöneticiliğini yapacağı Scripps Klinik ve Araştırma Vakfı'nda yaptı. 1970'lerde Philadelphia'daki Wistar Enstitüsü'nde araştırmalar yaptı ve ardından La Jolla'ya Scripps Araştırma Enstitüsü Kliniği'ne döndü. 1982'de Moleküler Biyoloji Bölümü yönetim kuruluna atandı. Beş yıl sonra yönetim kurulu başkanı oldu. 1991'de TSRI kâr amacı gütmeyen kuruluş olarak kurulunca Lerner kurumun ilk başkanı oldu.
Klasik yöntemlerle katalizinin mümkün olmadığı düşünülen kimyasal tepkimeler için yöntem sağlayan katalitik antikorlar araştırmasının yanı sıra Lerner protein yapısı üstüne kapsamlı çalışmalar yürüttü,[3] uykuya neden olan yeni bir lipit hormonu olan cis-9,10-octadecenoamide yapısını belirledi,[4] ve ozonun insan hastalıkları üstündeki etkisi hakkındaki ilk kanıtları buldu.[5] 1967'de Lerner anti-GBM antikorlarının Goodpasture hastalığında patogenez etkisini keşfetti. 2007'de Lerner'in öz geçmişinde 67 patent ve 403 bilimsel makale bulunur.[1]
Lerner, Lita Annenberg Hazen İmmünokimya Profesörü ve Cecil H. ve M. Green Kimya Koltuğu unvanlarını taşır. 29'dan fazla ödül almıştır.[1] Bunlar arasında 1978 Parke-Davis Ödülü, 1990 San Marino Ödülü, 1994 Wolf Kimya Ödülü (Peter Schultz ile) vardır. 1994'te Northwestern Üniversitesi'nde Myron L. Bender ve Muriel S. Bender Yaz Eğitimcisi olarak çalıştı. Lerner 1996'da Yılın Kaliforniya Bilim İnsanı Ödülü ve 2002'de Kaliforniya Üniversitesi Rektörlük Madalyası'nı aldı. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi ve ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi. 2001'de Technion - İsrail Teknoloji Enstitüsü'nden, 2003'te Negev Ben-Gurion Üniversitesi'nden, 2004'te Florida Atlantik Üniversitesi'nden, 2007'de Oxford Üniversitesi'nden ve 2010'da Warwick Üniversitesi'nden fahri doktora aldı.[6] Lerner İspanya'nın Nobel Ödülü olarak anılan Prince of Asturis Ödülü'nü 2012'de Profesör Pieczenik'in konsepti ve kombinatoryal antikor kütüphanelerini geliştirmeleri için Sir Gregory Winter ile paylaştı.
Lerner'in başkanlığında Scripps Araştırma Enstitüsü laboratuvar alanı açısından üç kat, personel sayısı olarak dört kattan fazla büyüdü ve böylece dünyanın en büyük kâr amacı gütmeyen biyomedikal araştırma kurumlarından biri oldu. Palm Beach County, Florida'da kardeş araştırma merkezi Scripps Florida'nın kurulmasının başındaydı. 2006'da Lerner beş yıl içinde "laboratuvar[ın]a tam zamanlı araştırmaya dönmek" istediğini duyurdu.[7] 2011'de Scripps Başkanı olarak Lerner'in yerine Michael Marletta'nın geçeceği duyuruldu. Lerner, Enstitü'yü 25 yıl yönettikten sonra resmi olarak 1 Ocak 2012'de başkanlık görevini bıraktı.[8]
Scripps Araştırma Enstitüsü'nün başkanıyken Lerner'in 2005'teki $1.212.071 yüksekliğindeki maaşı onu ABD'deki kâr amacı gütmeyen kuruluş yöneticileri arasında maaşa göre ilk yüzde onluk gruba sokuyordu.[1] Lerner aralarında Kraft Foods'un da bulunduğu altı kâr amacı gütmeyen kuruluş ve şirketin yönetim kurullarında çalışır, dört farklı şirkete ve iki yatırım fonuna danışmanlık yapar. Gelirlerini açıklamayı reddetti ama Humira'nın keşfine katkılarından dolayı $8,5 milyon aldığını doğruladı.[1]
Lerner'in girişimci faaliyetleri eleştirilere konu oldu. Bir tüketici hakları kurumu olan Public Citizen bu faaliyetlerinin "yasalara aykırı olmadığını" ama buna rağmen "çıkar çatışması" yarattığını iddia etti. Donald Kennedy, Lerner'in birden çok bağlılığını "sıra dışı zenginlikte bir farklılık... Ama bunları adilce yönetebilirse, bu konu üstüne özel eleştiri yapamam." şeklinde değerlendirdi.[1] Lerner'in TSRI ile anlaşmasına göre zamanının %10'nundan fazlasını iş dışı aktivitelere ayıramaz ama Lerner'e göre gerçekte ayırdığı vakit bundan daha az.[1] Lerner, St. Petersburg Times'a göre "kamu hizmeti için zenginlik ve statüsünden vazgeçen bir genç bilimsel araştırmacıyı" konu alan Epidemic 9 başlıklı bir kitap (068803585X) yayımladı.[1]
Lerner, doktor Nicola Green Lerner ile 1981'de evlendi. Psikoterapist Diana Pickett ile önceki evliliğinden[9] üç yetişkin çocuğu vardır; Danica, Arik ve Aaron.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h Sydney Freedberg. Scientist Tycoon. St. Petersburg Times, June 17, 2007
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2020.
- ^ Wilson IA, Niman HL, Houghten RA, Cherenson AR, Connolly ML, Lerner RA. The structure of an antigenic determinant in a protein. Cell. 1984 37(3):767-78. PMID 6204768
- ^ Cravatt BF, Prospero-Garcia O, Siuzdak G, Gilula NB, Henriksen SJ, Boger DL, Lerner RA. Chemical characterization of a family of brain lipids that induce sleep. Science. 1995 268(5216):1506-9. DOI:10.1126/science.7770779 PMID 7770779
- ^ Wentworth P Jr, Nieva J, Takeuchi C, Galve R, Wentworth AD, Dilley RB, DeLaria GA, Saven A, Babior BM, Janda KD, Eschenmoser A, Lerner RA. Evidence for ozone formation in human atherosclerotic arteries. Science. 2003 302(5647):1053-6. DOI:10.1126/science.1089525 PMID 14605372
- ^ Richard Lerner Receives Honorary Degree from University of Warwick 11 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Etcetera, The Scripps Research Institute, August 2, 2010.
- ^ The Scripps Research Institute Begins Presidential Succession Process 16 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Scripps Research Institute Press Release, February 13, 2006.
- ^ Robbins, Gary. Chemistry 'genius' named head of Scripps Research 29 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SignonSanDiego.com, retrieved February 22, 2011.
- ^ "Richard A. Lerner". NNDB. 17 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Richard Alan Lerner, Özgeçmiş10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Richard Lerner3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Üniversite Bilim İnsanları Vakfı (ARCS) Başarı Ödülleri tarafından "Yılın Bilim İnsanı" seçildi3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Scripps Araştırma Enstitüsü4 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1938 doğumlular
- 2021'de ölenler
- Northwestern Üniversitesinde öğrenim görenler
- Wolf Kimya Ödülü sahipleri
- Chicago doğumlu yazarlar
- Yahudi kimyagerler
- Amerikalı Yahudi bilim insanları
- 20. yüzyıl Amerikalı roman yazarları
- 21. yüzyıl Amerikalı kimyagerleri
- Amerikalı icra kurulu başkanları
- İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyeleri
- Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri