Yıldırım Akbulut
| Yıldırım Akbulut | |
|---|---|
.jpg)
| |
| 20. Türkiye başbakanı | |
| Görev süresi 9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991 (1 yıl, 7 ay ve 14 gün) | |
| Cumhurbaşkanı | Turgut Özal |
| Yerine geldiği | Turgut Özal |
| Yerine gelen | Mesut Yılmaz |
| 15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı | |
| Görev süresi 20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000 | |
| Yerine geldiği | Hikmet Çetin |
| Yerine gelen | Ömer İzgi |
| Görev süresi 24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989 | |
| Yerine geldiği | Necmettin Karaduman |
| Yerine gelen | İsmet Kaya Erdem |
| Türkiye İçişleri Bakanı | |
| Görev süresi 26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987 | |
| Yerine geldiği | Ali Tanrıyar |
| Yerine gelen | Ahmet Selçuk |
| 2. Anavatan Partisi Genel Başkanı | |
| Görev süresi 16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991 | |
| Yerine geldiği | Turgut Özal |
| Yerine gelen | Mesut Yılmaz |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 17., 18., 19. ve 21. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 24 Kasım 1983 - 1 Ekim 2002 | |
| Seçim bölgesi | 1983 - Erzincan 1987 - Erzincan 1991 - Erzincan 1999 - Ankara |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 2 Eylül 1935 Erzincan, Türkiye |
| Ölüm | 14 Nisan 2021 (85 yaşında) Mamak, Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Devlet Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Anavatan Partisi |
| Evlilik(ler) | Samia Akbulut |
| Bitirdiği okul | Hukuk Fakültesi, İstanbul |
| Mesleği | Avukat · Siyasetçi |
| Hükûmeti | 47. Türkiye Hükûmeti |
Yıldırım Akbulut (2 Eylül 1935, Erzincan - 14 Nisan 2021, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti'nin 20. Başbakanı. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi.
Siyasi hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıldırım Akbulut, 2 Eylül 1935 tarihinde Erzincan'da doğdu.[1][2][3] Babasının PTT memuru olması nedeniyle ilkokulu Eskişehir'de, ortaokulu Samsun'da, liseyi ise Erzincan'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra bir müddet avukatlık yaptı.[4]
Akbulut, Adalet Partisi'nin Erzincan il başkanlığını yaptı. 1983 yılı Mayıs ayında Anavatan Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi. 26 Ekim 1984 ile 6 Eylül 1987 tarihleri arasında Turgut Özal tarafından kurulan 45. Türkiye Hükûmeti'nde içişleri bakanı olarak yer aldı. 1987 Türkiye genel seçimleri'nde tekrar ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi ve 1987 yılında yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı seçiminin üçüncü turunda 431 üyeden 250'sinin oyuyla TBMM başkanı seçildi ve bu görevini 9 Kasım 1989 tarihine kadar sürdürdü.[4][5]
17'inci, 18'inci ve 19'uncu dönem Erzincan milletvekili ve 21'inci dönem Ankara milletvekili oldu.
Başbakanlığı, 1989-1991
[değiştir | kaynağı değiştir]Turgut Özal'ın 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından aynı yıl Akbulut başkanlığında 47. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[6] Anavatan Partisi'nin 17 Kasım 1989 tarihinde gerçekleşen ilk olağanüstü kongresinde Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut getirildi. 15 Haziran 1991 tarihinde gerçekleşen kongrede Mesut Yılmaz'a karşı seçimi kaybederek genel başkanlık ve başbakanlıktan ayrıldı.[4]
Sonraki siyasi hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1992 yılında dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın talebiyle Yıldırım Akbulut ve 17 milletvekili ANAP'tan istifa etti, ancak bir süre sonra partiye döndü.[4]
18 Nisan 1999 seçimlerinin ardından mayıs ayında yapılan TBMM başkanlığı seçimlerini kazanıp 2000 yılına kadar TBMM başkanlığını sürdürdü. 2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu, ancak adaylığını ikinci turun ardından geri çekti. 2002'de ANAP'tan istifa eden Akbulut, aynı yıl yapılan genel seçimlerde Doğru Yol Partisi'nden İstanbul milletvekili adayı oldu, ancak DYP'nin barajı geçememesi nedeniyle seçilemedi.
Turgut Özal Üniversitesi'nin mütevelli heyeti başkanlığını yaptı. Son olarak Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi olarak görev yapmaktaydı.
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasa Mahkemesi eski üyelerinden Samia Akbulut'la (d. 1939) evli olan Akbulut, 3 kız çocuğu babasıdır.
Ölümü ve sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Akbulut, 14 Nisan 2021'de aterosklerotik kalp hastalığı, kalp yetmezliği ve kalp pili tanısıyla tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 85 yaşında öldü.[7] 15 Nisan 2021'de ilk olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde düzenlenen resmî cenaze merasiminin ardından Ahmet Hamdi Akseki Camii'nde cenaze namazı kılındı. Daha sonra naaşı Devlet Mezarlığı'na defnedildi.[8]
1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan cumhurbaşkanı kararı ile Erzincan Havalimanı'nın ismi, Erzincan Yıldırım Akbulut Havalimanı olarak değiştirildi.[9][10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sanal, Türker (1995). Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti. Sim Yayın. s. 51. ISBN 978-9759544010. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
- ^ Arol, Ender (1990). Hayret ki Başbakan. Boyut Yayınevi. s. 88. ISBN 978-9755080222. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
- ^ "Yıldırım Akbulut". Yeni Rehber Ansiklopedisi. 20. Türkiye Gazetesi. s. 239.
- ^ a b c d Hürriyet, 7/2/2002.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016.
- ^ "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti". ntv.com.tr. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
- ^ Sinan Uslu,Kemal Karadağ, Özcan Yıldırım (15 Nisan 2021). "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut son yolculuğuna uğurlandı". Anadolu Ajansı. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.
- ^ "Eski Başbakan Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". T24. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ "Eski Başbakan ve Meclis Başkanı merhum Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". Anadolu Ajansı. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Hikmet Çetin Necmettin Karaduman |
.svg) TBMM 15. Başkanı 20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000 24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989 |
Sonra gelen: Ömer İzgi Kaya Erdem |
| Önce gelen: Turgut Özal |
 T.C. 20. Başbakanı 9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991 |
Sonra gelen: Mesut Yılmaz |
| Önce gelen: Ali Tanrıyar |
 T.C. 43. İçişleri Bakanı 26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987 |
Sonra gelen: Ahmet Selçuk |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Turgut Özal |
Anavatan Partisi 2. Genel Başkanı 16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991 |
Sonra gelen: Mesut Yılmaz |
|  | |
- 45. Hükûmet - 1. Özal Hükûmeti
- 47. Hükûmet - Yıldırım Akbulut Hükûmeti
- 1935 doğumlular
- 2021'de ölenler
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler
- TBMM 17. dönem Erzincan milletvekilleri
- TBMM 18. dönem Erzincan milletvekilleri
- TBMM 19. dönem Erzincan milletvekilleri
- TBMM 21. dönem Ankara milletvekilleri
- TBMM 17. dönem başkanvekilleri
- Anavatan Partisi genel başkanları
- Türkiye içişleri bakanları
- Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları
- Erzincan ili doğumlu siyasetçiler
- Doğru Yol Partisi mensubu siyasetçiler
- Türkiye başbakanları
- Romanya Yıldızı Nişanı sahipleri
- 20. yüzyıl Türk avukatları
- 21. yüzyıl Türk avukatları
- Ankara ilinde ölenler
- Devlet Mezarlığı'na defnedilenler
- Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyeleri