Zahter
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Mayıs 2021) |
Zahter (Türkçe: Zahter, Arapça: زَعْتَر, IPA: [ˈzaʕtar]) görünüş itibarıyla kekik bitkisine benzetilir ve "kara kekik" olarak anılmaktadır. Yabani bir ot çeşidi olan zahter orta ve güney Anadolu bölgelerinde yetişmektedir. Yemeklerde baharat olarak kullanılmasıyla bilinse de aslında çay olarak tüketildiğinde insan sağlığına katkısı oldukça büyüktür. Aynı zamanda bazı kültürlerde tuz, susam ve mercanköşk gibi ürünlerle birleştirilen bu bitki kahvaltılık sos halinde de tüketilir.[1]
Bir mutfak otu veya şifalı ot ailesidir. Zahter otu, susam, kurutulmuş sumak, genellikle tuz ve diğer baharatlarla birlikte kullanılan bir baharat karışımının da adıdır. Bir Orta Doğu bitkileri ailesi olarak, Origanum (kekik), Calamintha (fesleğen kekik), Thymus (tipik olarak Thymus vulgaris, yani kekik) ve Satureja (tuzlu) bitkiler içerir. Tek başına zahter adı, Kutsal Kitap biliminde İbrani Kutsal Kitabı'nın çördük (İbranice: אזוב [eˈzov]) olarak kabul edilen Origanum syriacum olarak geçmektedir. Levanten mutfağında kullanılan hem bitki hem de baharat karışımı Orta Doğu'nun Akdeniz bölgesinde popülerdir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Ignace J. Gelb'e göre, sarsar olarak okunabilen bir Akad dili olarak bu baharat bitkisine atıfta bulunabilir. Bu kelime Süryani satre ve Arapça za'atar (veya sa'tar), muhtemelen Latin Satureia'nın kaynağı olarak tasdik edilebilir. Satureia (Satureja), diğer ortak ve etnik isimleri "Persian za'atar", "za'atar rumi" (Roman hyssop) ve "za'atar franji" (Avrupa çördük). Modern İbranice dilinde za'atar olarak geçmektedir.
Thymus capitatus (Satureja capitata olarak da bilinir), Levant ve Akdeniz Ortadoğu'nun tepelerinde bulunan bir yabani kekik türüdür. Kekiğin "Filistin ile güçlü bir şekilde ilişkili" bir bitki olduğu söylenmekte. Yunanistan ve Filistin / İsrail'e özgü bir bitki olan Thymbra spicata, 1940'lardan beri zahter kullanılmak üzere Kuzey Amerika'da Suriyeli, Filistinli ve Lübnanlı göçmenler tarafından yetiştirilmektedir.
"Vahşi zahter" (Arapça: za'atar barri) olarak tanımlanan diğer bir tür, genellikle Avrupa kekiği, kekik, saksı mercanköşk, yabani mercanköşk, kış mercanköşk veya kış tatlısı olarak bilinen Origanum vulgare'dir. Bu tür aynı zamanda Lübnan, Suriye, Ürdün, İsrail ve Filistin'de son derece yaygındır ve bölge halkları tarafından baharat karışımının bir yerel çeşidini yapmak için kullanılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gary Allen (1 Ekim 2010). The Herbalist in the Kitchen. University of Illinois Press. ss. 237-. ISBN 978-0-252-09039-4. OCLC 1066441238.