Zeynel Abidin Özmen

Zeynel Abidin Özmen
II. (Trakya) Umumî Müfettişi
Görev süresi 26 Temmuz 1943 - 21 Şubat 1948
Cumhurbaşkanı	İsmet İnönü
Başbakan	Şükrü Saracoğlu Recep Peker Hasan Saka
Yerine geldiği	İbrahim Talî Öngören
I. Umumî Müfettişi
Görev süresi 11 Haziran 1935 - 18 Haziran 1943
Başkan	Mustafa Kemal Atatürk İsmet İnönü
Başbakan	İsmet İnönü Celal Bayar Refik Saydam
Yerine geldiği	Hilmi Ergenli
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
Görev süresi 9 Temmuz 1934 - 9 Haziran 1935
Başkan	Mustafa Kemal Atatürk
Başbakan	İsmet İnönü
Yerine geldiği	Saffet Arıkan
Yerine gelen	Yusuf Hikmet Bayur
Türkiye Büyük Millet Meclisi 4. ve 5. Dönem Milletvekili
Görev süresi 4 Mayıs 1931 - 27 Aralık 1938
Seçim bölgesi	1931 – Aydın 1935 – Aydın
Kişisel bilgiler
Doğum	Zeynel Abidin 1890 Niğde, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	1 Ocak 1966 (76 yaşında) İstanbul, Türkiye
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi
Bitirdiği okul	Mekteb-i Mülkiye
Mesleği	Bürokrat, siyasetçi

Zeynel Abidin Özmen (1890, Niğde - 20 Ağustos 1966, Mudanya), Türk siyasetçi.

Hayatı

Güllü Ahmet Oğullarından Hasan Efendinin oğludur. Anası ise, Niğde'deki Sungurbey Camii'nin banisi Sungur Bey sülalesine mensuptur. İlk öğrenimini Niğde'de, orta öğrenimini İstanbul'da tamamladıktan sonra girdiği Mülkiye Mektebinden 1910 yılında mezun oldu. 6 Aralık 1910 Tarihinde Maliye Nezareti Varidat Umum Müdürlüğü 4. sınıf Kâtipliğine tayin edildi. 1911'de Konya Maiyet Memurluğu'na gönderildi. Daha sora Niğde Mutasarrıflığı Maiyet memurluğuna gönderildi ise de, I. Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine Yedek Subay olarak askere alındı. 1919'da terhis edildikten sonra, önce Malkara kaymakamlığına, ardından Bursa Vilayeti Polis Müdürlüğü'ne tayin edildi. Bir ara Bursa Evkaf Müdürlüğü görevini de üstlendi ve Mudanya kaymakamlığına atandı. Casusluk suçuyla Yunanlar tarafından yakalanarak, İzmir'deki işgal Kuvvetleri Divanı Harbi'ne verildi. Burada müebbet hapis cezasına çarptırılarak Yunanistan'a gönderildi. Yunanistan'da çeşitli hapishanelerde tutuklu-esir olarak kaldıktan sonra, 14 Şubat 1923 tarihinde serbest bırakıldı.

Türkiye'ye dönünce Yalvaç Kaymakamlığına tayin edildi. Sırasıyla Birecik ve Kilis Kaymakamlıklarında bulunduktan sonra, bir süre Mülkiye Müfettişliği yaptı. 1926 yılında Bitlis Valisi oldu. Bunu Muş, Antalya ve Bursa Valilikleri izledi. Bu görevde iken Aydın milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 9 Temmuz 1934 - 11 Haziran 1935 tarihleri arasında Maarif Vekilliği (Milli Eğitim Bakanlığı) yaptı.

15 Haziran 1935 gün ve 2777 sayılı Siyasal Bilgiler Okulu Kanununu hazırlayıp, Meclisten geçirerek yürürlüğe girmesini sağladı. Mülkiye'nin, Ankara'ya nakledilerek, modern bir biçim almasında büyük rolü oldu.

1935'te milletvekilliğinden ayrıldı. 1943 yılına kadar Diyarbakır'da I. Genel Müfettiş olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında aktif olarak görev aldığı en önemli olay, Dersim olayları olarak da bilinen ve 1937-1938 yıllarında cereyan eden kalkışma olarak göze çarpmaktadır. Sonraki yıllarda "olağanüstü hâl valiliği"ne denk gelecek yetkilerle donanmış olan Genel Müfettişlik makamında oturan Zeynel Abidin Özmen, günümüzde hala tartışılan ve kimi yerel kaynaklar ve devlet arşivinden de anlaşıldığı üzere devletin aşırı güç kullanımını içeren bu süreçte kritik kararlar verdi. Necip Fazıl, Canip Yıldırım ve dönemi inceleyen kimi diğer araştırmacıların da hemfikir olduğu üzere Dersim olaylarında verdiği kararlar ve aldığı aksiyonlar, yetki kullanımındaki aşırılık açısından bugün de hala eleştirilmektedir.

Zeynel Abidin Özmen, 1943'te Trakya Genel Müfettişliğine atandı. Bu müfettişliklerin, 1948'de kaldırılması üzerine 21 Şubat 1948 tarihinde Afyonkarahisar valiliğine tayin edildi. Emekliye ayrıldığı 15 Haziran 1950 tarihine kadar da Afyonkarahisar valisi olarak görev yaptı. 20 Ağustos 1966 tarihinde Mudanya'da öldü.

Dış bağlantılar

• www.yasamoykusu.com'da Zeynel Abidin Özmen 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Yusuf Hikmet Bayur	Türkiye Millî Eğitim Bakanı 9 Temmuz 1934 - 9 Haziran 1935	Sonra gelen: Saffet Arıkan