Altyapı ve üstyapı - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Model ve Yeterlilik
  • 2 Kaynakça

Altyapı ve üstyapı

  • አማርኛ
  • العربية
  • Azərbaycanca
  • বাংলা
  • Català
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Magyar
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • 日本語
  • Қазақша
  • 한국어
  • Кыргызча
  • Latina
  • ਪੰਜਾਬੀ
  • Português
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Svenska
  • Tagalog
  • Українська
  • Tiếng Việt
  • 中文
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Makale serilerinden
Sosyoloji


Konular

  • Tarihi
  • Dallar
  • Zaman Çizelgesi
  • Dizin
Metodlar
  • Kantitatif
  • Nitel
  • Karşılaştırmalı
  • İşlemsel
  • Etnografya
  • Konuşma analizi
  • Tarihsel yöntem
  • Röportaj
  • Matematiksel
  • Ağ analizi
  • Anket
Dallar
  • Ahlak
  • Aile
  • Askerî
  • Barış, savaş ve sosyal çatışma
  • Beden
  • Bilgi
  • Bilim
  • Bilimsel
  • Çalışma
  • Çevre
  • Demografi
  • Din
  • Edebiyat
  • Eğitim
  • Endüstri
  • Feminist
  • Gıda sosyolojisi
  • Göç sosyolojisi
  • Hukuk sosyolojisi
  • Irk ve etnik ilişkiler
  • Ekonomi
  • İnsan ekolojisi
  • İnternet
  • Kalkınma
  • Kamu
  • Kent
  • Kırsal
  • Kriminoloji
  • Kurumlar
  • Küçük gruplar
  • Kültür
  • Mali
  • Medikal
  • Mimarlık
  • Natüralist
  • Sağlık sosyolojisi
  • Sağlık ve hastalık
  • Sanat
  • Sanayi sosyolojisi
  • Simgesel etkileşim
  • Siyaset sosyolojisi
  • Sosyal hareketler teorisi
  • Sosyal psikoloji
  • Sosyoloji
  • Sapma
  • Tarihsel
  • Teknolojinin sosyal inşası
  • Terörizm sosyolojisi
  • Cinsiyet
  • Toplumsal tabakalaşma
  • Uygulamalı sosyoloji
Kişiler
Doğu Asya
  • 1900'ler
    • Fei Xiaotong

Güney Asya

  • 1800'ler
    • G.S Ghurye
  • 1900'ler
    • Irawati Karve
    • M. N. Srinivas

Orta Doğu

  • 1400'ler
    • İbn Haldun

Avrupa

  • 1700'ler
    • Auguste Comte
    • Emmanuel Joseph Sieyès
  • 1800'ler
    • Émile Durkheim
    • Harriet Martineau
    • Karl Marx
    • Georg Simmel
    • Herbert Spencer
    • Ferdinand Tönnies
    • Max Weber
  • 1900'ler
    • Michel Foucault
    • Jürgen Habermas

Kuzey Amerika

  • 1800'ler
    • Jane Addams
    • Ernest Burgess
    • W.E.B. Du Bois
    • George Herbert Mead
    • Thorstein Veblen
  • 1900'ler
    • James Coleman
    • Patricia Hill Collins
    • Erving Goffman
    • Paul Lazarsfeld
    • Charles Wright Mills
    • Robert K. Merton
    • Theda Skocpol
    • Dorothy E. Smith
Sosyolojik perspektifler
  • Çatışma teorileri
  • Eleştirel teori
  • Yapısal işlevselcilik
  • Pozitivizm
  • Sosyal inşacılık
Liste
  • Bibliyografi
  • Terminoloji
  • Dergiler
  • Kuruluşlar
  • Kişiler
  • Zaman çizelgesi
  • Ülkeler
  • Vikiproje:Sosyoloji
  • g
  • t
  • d

Marksist üstyapı, Marksist toplum kuramında, insan öznelliği ve toplumun maddi varlığının birlikteliğinin özgün biçimidir. Biçim bir dereceye kadar nesnel bir dereceye kadar özneldir. Altyapı, üretici güçler ve üretim ilişkilerinden (işçi-işveren çalışma şartları, işbölümü, mülkiyet ilişkileri vb.) oluşur. Marksist teoride altyapı, üstyapıyı oluşturan kültür, kurumlar, siyasi iktidar ilişkileri, roller, ritüeller, devlet gibi toplumun diğer ilişkilerini ve düşüncelerini belirler. Üstyapı ve altyapı arasındaki ilişkinin diyalektik olduğu, "dünya"daki gerçek varlıklarla arasında bir ayrım olmadığı düşünülmektedir.

Marksist teoride toplum iki bölümden oluşur: altyapı ve üstyapı. Altyapı, insanların hayatın gerekliliklerini ve kolaylıklarını üretmek için girdiği üretim güçlerini ve ilişkilerini (örneğin, işveren-çalışan çalışma koşulları, teknik işbölümü ve mülkiyet ilişkileri) içeren üretim tarzını ifade eder. Üstyapı, toplumun kültürü, kurumları, politik yapısı dahil olmak üzere doğrudan üretimle ilgili olmayan diğer ilişkileri ve fikirleri ifade eder. güç yapıları, roller, ritüeller, din, medya ve devlet. İki parçanın ilişkisi kesinlikle tek yönlü değildir. Üstyapı altapıyı etkileyebilir. Ancak altyapını etkisi baskındır.[1]

Model ve Yeterlilik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexis de Tocqueville'in gözlemlerini geliştirirken Marx, sivil toplumu ekonomik temel ve politik toplumu politik üstyapı olarak tanımladı, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı'nın (1859) önsözünde temel-üstyapı kavramının esaslarını öne sürdü:

Varoluşlarının toplumsal üretiminde, insanlar kaçınılmaz olarak kendi iradelerinden bağımsız belirli ilişkilere, yani maddi üretim güçlerinin gelişiminin belirli bir aşamasına uygun üretim ilişkilerine girerler. Bu üretim ilişkilerinin bütünlüğü, toplumun ekonomik yapısını, üzerinde yasal ve politik bir üst yapının yükseldiği ve belirli toplumsal bilinç biçimlerine tekabül eden gerçek temeli oluşturur. Maddi hayatın üretim tarzı, toplumsal, politik ve entelektüel hayatın genel sürecini koşullandırır. İnsanların varoluşlarını belirleyen bilinçleri değil, bilinçlerini belirleyen toplumsal varoluşlarıdır. Belirli bir gelişme aşamasında, toplumun maddi üretici güçleri, mevcut üretim ilişkileriyle ya da -bu aynı şeyi yasal terimlerle ifade eder- şimdiye kadar çerçevesinde işledikleri mülkiyet ilişkileriyle çatışmaya girer. Üretici güçlerin gelişme biçimleri olmaktan çıkan bu ilişkiler, onların zincirlerine dönüşür. Sonra bir toplumsal devrim dönemi başlar. Ekonomik temeldeki değişiklikler, er ya da geç bütün, uçsuz bucaksız üstyapının dönüşümüne yol açar. Bu tür dönüşümleri incelerken, Doğa bilimlerinin kesinliğiyle belirlenebilen, ekonomik üretim koşullarının maddi dönüşümü ile yasal, politik, dini, sanatsal veya felsefi -kısacası, insanların içinde bulundukları ideolojik biçimler- arasında ayrım yapmak her zaman gereklidir. bu çatışmanın bilincinde olun ve onunla savaşın. Bir bireyi kendisi hakkında ne düşündüğüne göre yargılamadığı gibi, böyle bir dönüşüm dönemini de bilincine göre yargılayamaz, aksine bu bilinci maddi hayatın çelişkilerinden, var olan çatışmadan açıklamak gerekir. toplumsal üretim güçleri ile üretim ilişkileri arasındaki sanatsal ya da felsefi -kısacası, insanların bu çatışmanın bilincine vardığı ve onunla savaştığı ideolojik biçimler. Bir bireyi kendisi hakkında ne düşündüğüne göre yargılamadığı gibi, böyle bir dönüşüm dönemini de bilincine göre yargılayamaz, aksine bu bilinci maddi hayatın çelişkilerinden, var olan çatışmadan açıklamak gerekir. toplumsal üretim güçleri ile üretim ilişkileri arasındaki sanatsal ya da felsefi -kısacası, insanların bu çatışmanın bilincine vardığı ve onunla savaştığı ideolojik biçimler. Bir bireyi kendisi hakkında ne düşündüğüne göre yargılamadığı gibi, böyle bir dönüşüm dönemini de bilincine göre yargılayamaz, aksine bu bilinci maddi hayatın çelişkilerinden, var olan çatışmadan açıklamak gerekir.[2]

Bununla birlikte, Marx'ın "altyapı üstyapıyı belirler" aksiyomun nitelendirilmesi gerekir:

  1. Altyapı, yalnızca verili bir ekonomik unsur, örneğin işçi sınıfı değil, üretim ilişkilerinin bütünüdür.
  2. Tarihsel olarak üstyapı, toplumun farklı faaliyetlerinde eşit olmayan bir şekilde değişir ve gelişir; örneğin, sanat, politika, ekonomi vb.
  3. Altyapı ve üstyapı ilişkisi karşılıklıdır; Engels, temelin üstyapıyı ancak son kertede belirlediğini açıklar.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Letters: Marx-Engels Correspondence 1890". www.marxists.org. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  2. ^ "Economic Manuscripts: Preface to A Contribution to the Critique of Political Economy". www.marxists.org. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
Taslak simgesiFelsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Taslak simgesiSiyaset ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Makale serilerinden
Marksizm
Teorik eserler
  • 1844 Elyazmaları
  • Feuerbach Üzerine Tezler
  • Alman İdeolojisi
  • Ücretli Emek ve Sermaye
  • Komünist Manifesto
  • Louis Bonaparte'ın 18 Brumaire'i
  • Ekonomi Politiğin Eleştirisinin Taslağı (Grundrisse)
  • Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı
  • Kapital
  • Gotha Programı'nın Eleştirisi
  • Doğanın Diyalektiği
Felsefe
  • Ekonomik determinizm
  • Tarihsel materyalizm
  • Marx'ın diyaletiği
  • Marx metodu
  • Doğa felsefesi
Ekonomi
  • Sermaye (birikim)
  • Bunalım teorisi
  • Meta
  • Emek sömürüsü
  • Üretim faktörleri
  • Emek araçları
  • Üretim araçları
  • Üretim biçimi
    • Asya
    • Kapitalist
    • Sosyalist
  • Değer yasası
  • Üretici güçler
  • Bilimsel sosyalizm
  • Artı ürün
  • Artı değer
  • Değer biçimi
  • Ücretli emek
Sosyoloji
  • Yabancılaşma
  • Altyapı ve üstyapı
  • Burjuvazi
  • Sınıf
  • Sınıf bilinci
  • Sınıf mücadelesi
  • Sınıfsız toplum
  • Meta fetişizmi
  • Komünist toplum
  • Kültürel hegemonya
  • Proletarya diktatörlüğü
  • Sömürü
  • Serbest Çağrışım
  • Ortak akıl
  • İnsan doğası
  • İdeoloji
  • Yoksullaşma
  • Lümpen proletarya
  • Metabolik çatlak
  • Proletarya
  • Özel mülkiyet
  • Üretim ilişkileri
  • Cisimleşme
  • Devlet teorisi
  • Sosyal metabolizma
  • İşçi sınıfı
Tarih
  • Anarşist-Komünizm
  • Sovyetler Birliği'nde felsefe
  • İlkel birikim
  • Proleter devrim
  • Proleter enternasyonalizm
  • Dünya devrimi
  • Genç Marx
Bakış açıları
  • Estetik
  • Arkeoloji
  • Suçbilim
  • Kültürel analiz
  • Feminizm
  • Film teorisi
  • Coğrafya
  • Tarih yazımı
  • Edebiyat teorisi
  • Din ve Marksizm
Varyantlar
  • Çözümsel
  • Avusturya Marksizmi
  • Budapeşte Okulu
  • Klasik
  • Demokratik sosyalizm
  • Avrupa komünizmi
  • Frankfurt Okulu
  • Freudo
  • Tarih ve Sınıf Bilinci
  • Hümanist
  • İmkânsızlık (Marksizm)
  • Araçsal
  • Özgürlükçü
    • Otonomizm
    • Konsey komünizmi
    • De Leonizm
  • Sol komünizm
    • Bordigizm
  • Leninizm
    • Marksizm-Leninizm
      • Maoculuk
    • Troçkizm
  • Neo-Gramscianizm
  • Neo-
  • Neue Marx-Lektüre
  • Açık
  • Ortodoks
  • Siyasi
  • Post-
  • Revizyonist
  • Praxis Okulu
  • Sosyal demokrasi
  • Yapısalcı
  • Batı
Kişiler
  • Karl Marx
  • Engels
  • Bebel
  • Bernstein
  • De Leon
  • Kautsky
  • Eleanor Marx
  • Debs
  • Hardie
  • Plekhanov
  • Zetkin
  • Gorky
  • Connolly
  • Lenin
  • Luxemburg
  • Liebknecht
  • Kollontai
  • Pannekoek
  • Bukharin
  • Stalin
  • Troçki
  • Borochov
  • Lukács
  • Korsch
  • Ho
  • Gramsci
  • Benjamin
  • Mao
  • Horkheimer
  • Ibárruri
  • Reich
  • Aragon
  • Brecht
  • Marcuse
  • Fromm
  • Lefebvre
  • Adorno
  • Sartre
  • Rubel
  • Beauvoir
  • Allende
  • Dunayevskaya
  • Mills
  • Hobsbawm
  • Althusser
  • Pasolini
  • Zinn
  • Miliband
  • Parenti
  • Bauman
  • Guevara
  • Castro
  • Debord
  • Fanon
  • Harvey
  • Wolff
  • Sankara
  • Žižek
  • Varoufakis
Alakalı konular
  • Eleştirel teori
  • Marksism eleştirisi
  • Komünizm
  • Komünizm tarihi
  • Solculuk
    • Yeni sol
    • Eski Sol
  • Toplumsal anarşizm
    • Anarşist komünizm
  • Sosyalizm
    • Özgürlükçü
    • Devrimci
    • Ütopik
Alakalı kategoriler
Karl Marx
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
Komünist deyişbilim ve terminoloji
Felsefe ve politikalar
(Marksist)
  • Altyapı ve üstyapı
  • Aşamalı devrim teorisi
  • Bilimsel sosyalizm
  • Burjuvazi
  • Burjuva milliyetçiliği
  • Burjuva sosyalizmi
  • Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
  • Çin-Sovyet ayrılığı
  • Devrimci dalga
  • Diyalektik
  • Dünya devrimi
  • Emeğin araçları
  • Emperyalizm
  • Komünizm
  • Kuramcı
  • Küçük burjuvazi
  • Lümpen proletarya
  • Metabolik çatlak
  • Metalaştırma
  • Parti sekreteri
  • Proleter devrim
  • Proletarya diktatörlüğü
  • Proleter enternasyonalizm
  • İlkel sermaye birikimi
  • Sınıf mücadelesi
  • Sosyalist hukuk
  • Süper emperyalizm
  • Tarihsel materyalizm
  • Uyumlu Sosyalist Toplum
  • Ücretli kölelik
Ekonomik ve sosyolojik
(Marksist ekonomi)
  • Sermaye
  • Sermaye birikimi
  • İlkel sosyalist birikim
  • Kapitalist üretim biçimi
  • Kapitalist krizler
  • Meta
  • Meta üretimi
  • Materyalizm
  • Üretim araçları
  • Üretim biçimi
  • Üretici güçler
  • Üretim ilişkileri
  • Özgür üreticiler birliği
  • Emek süreci teorisi
  • Değer yasası
  • Artı değer
  • Kullanım değeri
  • Mübadele değeri
  • Herkesin katkısına göre
  • Herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacına göre!
  • Değer
  • Toplumsal bakımdan gerekli emek süresi
  • Kamulaştırma
  • Kullanım amaçlı üretim
  • Sosyalist üretim biçimi
  • Egemen sınıf
  • Basit meta üretimi
  • Sınıfsız toplum
  • Çin değerleri ile sosyalizm‎
  • Stahanovizm
Komünizm
(Marksizm-Leninizm / Stalinizm)
  • Marksizm-Leninizm
  • Kadro
  • Merkez komitesi
  • Demokratik merkeziyetçilik
  • Tasfiyecilik
  • İkili iktidar
  • Halk demokrasisi
  • Halk düşmanı
  • Fokoculuk
  • Kentsel gerilla savaşı
  • Parti genel çizgisi
  • Yeni sınıf
  • Politbüro
  • Politik iyileştirme
  • Halk cephesi
  • Devrimci terör
  • Birleşik cephe
  • Öncü parti
  • Devrimci durum
  • Sosyal faşizm
  • Reel sosyalizm
  • Revizyonizm
  • Sovyet demokrasisi
  • Tek ülkede sosyalizm
  • Sosyalist vatanseverlik
Troçkizm
  • Deforme işçi devletleri
  • Yozlaşmış işçi devleti
  • Toplumsal devrim
  • Yeni sınıf
  • Sürekli devrim
  • Bürokratik kolektivizm
Maoizm
  • Antagonist çelişki
  • Bir İkiye Bölünür
  • Çin Kültür Devrimi
  • Dört Eski
  • Halk cumhuriyeti
  • Halk savaşı
  • Halkın demokratik diktatörlüğü
  • Kağıttan kaplan
  • Kapitalist yolcular
  • Kızıl siyasi üs
  • Mücadele oturumu
  • Sosyal-emperyalizm
  • Üç Dünya Teorisi
  • Yeni Demokrasi
Anarşizm
  • Kitle grevi
  • Teorik/taktiksel birlik
  • Karşılıklı yardımlaşma
  • Özyönetim
  • Federasyon
Antikomünizm terminoloji
  • Gladio
  • Karşı devrim
  • Kızıl bebek bezi
  • Kızıl Tehlike
  • Kontrgerilla
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Altyapı_ve_üstyapı&oldid=33999635" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Sosyoloji
  • Felsefe taslakları
  • Siyaset taslakları
  • Marksist teori
Gizli kategori:
  • Tüm taslak maddeler
  • Sayfa en son 23.25, 14 Ekim 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Altyapı ve üstyapı
Konu ekle