Ebu Ca'fer el-Hazin
Ebu Ca'fer Muhammed ibn Hüseyin Hazin (900-971), el-Hazin olarak da anılır, İranlı[1] Horasanlı Müslüman astronom ve matematikçi. Hem astronomi hem de sayılar teorisi üzerinde çalıştı.
el-Hazin, 949'dan 983'e kadar hüküm süren Büveyhîler hükümdarı Adudüddevle tarafından İran'ın Rey kentinde saraya getirilen bilim adamlarından biriydi. 959/960'da Adudüddevle tarafından atanan Ray veziri Hazin'den tutulum eğikliğini ölçmesini istedi.
el-Hazin'in eserlerinden biri olan Zij al-Safa'ih ("Usturlap disklerinin cetvelleri") halefleri[2] tarafından bu alandaki en iyi çalışma olarak tanımlandı ve ona birçok atıfta bulundular. Çalışma, bazı astronomik aletleri, özellikle de üzerinde tablolar bulunan plakalarla donatılmış bir usturlap ve bunların kullanımına ilişkin bir yorumu anlatıyor. Bu enstrümanın bir kopyası yapıldı, ancak 2. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da kayboldu. Bu nüshanın bir fotoğrafı 1980 yılında DA King tarafından çekilmiş ve incelenmiştir.[3]
el-Hazin ayrıca Batlamyus'un Almagest''i üzerine, Batlamyus'un ifadeleriyle ilgili on dokuz önerme verdiği bir yorum yazdı. Batlamyus'unkinden farklı bir güneş modeli önerdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Selin, Helaine (2008). Encyclopaedia of the history of science, technology, and medicine in non-western cultures. Berlin New York: Springer. s. 275. ISBN 978-1-4020-4960-6.
A newly discovered manuscript (not yet available for research) contains a treatise by the tenth century Iranian astronomer Abū Ja˓far al-Khāzin describing an equatorium called Zīj al-Safāīh. (the Zīj of Plates).
- ^ al-Qifti, Ta’rikh al-hukamā, edited by August Müller and Julius Lippet, Leipzig (1903) p. 396; Dold-Samplonius, Yvonne (2008) [1970–1980]. "Al-Khāzin, Abū Ja'far Muḥammad Ibn Al-Ḥasan Al-Khurāsānī". Complete Dictionary of Scientific Biography
- ^ King, D.A. (1980). "New light on the Zij al-Safa'ih of Abu Ja'far al-Khazin". Centaurus. 23 (2). ss. 105-117. doi:10.1111/j.1600-0498.1979.tb00226.x.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Calvo, Emilia (2007). "Khāzin: Abū Jaʿfar Muḥammad ibn al‐Ḥusayn al‐Khāzin al‐Khurāsānī". Thomas Hockey (Ed.). The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. ss. 628-9. ISBN 978-0-387-31022-0. (PDF version 3 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- Dold-Samplonius, Yvonne (2008) [1970–1980]. "Al-Khāzin, Abū Ja'far Muḥammad Ibn Al-Ḥasan Al-Khurāsānī". Complete Dictionary of Scientific Biography. Encyclopedia.com.
- Pingree, David (1983). "ABŪ JAʿFAR ḴĀZEN". Encyclopædia Iranica.
- Rashed, Roshdi (1996). Les Mathématiques Infinitésimales du IXe au XIe Siècle 1: Fondateurs et commentateurs: Banū Mūsā, Ibn Qurra, Ibn Sīnān, al-Khāzin, al-Qūhī, Ibn al-Samḥ, Ibn Hūd. Londra: Islamic Heritage Foundation. ss. 737-778, 779-833 (Texte et Traduction: Abū Ja‘far al-Khāzin, Transcrit du commentaire du premier livre de l’Almageste Min al-sharḥ li-al-maqāla al-ülā min al-Majisṭī). ISBN 1-873992-18-1. Reviews: Seyyed Hossein Nasr (1998) in Isis 89 (1) pp. 112-113 8 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Charles Burnett (1998) in Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London 61 (2) p. 406 8 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- Fazlıoğlu, İhsan (1998). "HÂZİN, Ebû Ca'fer". TDV İslâm Ansiklopedisi. 17. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 126-129. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Abu Jafar Muhammad ibn al-Hasan Al-Khwarizmi", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
