Giorgio Agamben
| Giorgio Agamben | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Giorgio Agamben |
| Doğumu | 22 Nisan 1942 Roma, İtalya |
| Milliyeti | İtalyan |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Estetik |
| İlgi alanları | Estetik. Siyaset felsefesi |
| Önemli fikirleri | Homo sacer (Kutsal insan), istisna hali ("state of exception (İngilizce)", "notstand (Almanca)")' |
Giorgio Agamben (d. 22 Nisan 1942), çağdaş İtalyan filozoftur. Daha çok "Homo sacer" (kutsal insan) ile "istisna hali" ("state of exception (İngilizce)", "notstand" (Almanca)) kavramlarına yaptığı katkılarla ünlenmiştir.
Agamben İtalya'da Venedik IUAV Üniversitesi'nde; Paris, Fransa'da "Uluslararası Felsefe Koleji'nde (Collège International de Philosophie) ve Saas-Fee, İsviçre'de "Avrupa Lisansüstü Okulu'nda (European Graduate School) profesörlük yapmaktadır. Daha önce 1988-1992'de İtalya'da Macerata Üniversitesi ve 1993-2000'de Verona Üniversitesi'nde doçentlik yapmıştır. Birleşik Amerika'da Kaliforniya Üniversitesi, Berkley'de ve Northwestern Üniversitesi, Evanston, İllinois'te ve Almanya'da Heinrich Heine Üniversitesi, Düsseldorf'ta misafir profesörlük ve ilmi çalışmalar yapmıştır. Cenova, İtalya'da Temmuz 2001'de G8 toplantısı nedeniyle gerçekleşen şiddetli protestolara ve bu protestolara katkı sağlayan "Kara Blok" ve "Anarşist" adını taşıyan grupların protestolarının analizleri üzerine felsefi görüşlerini ekrana yansıtmak üzere "Get Rid of Yourself (Kendini Ortadan Kaldır)"[1] adlı bir sanat filminde de başrol oynamıştır.
Agamben 2006'da "Charles Veillon Avrupa Deneme Ödülü'ne (Prix Européen de l'Essai Charles Veillon) layık bulunmuştur.[2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Agamben yüksek öğrenimini Roma La Sapienza Üniversitesi'nde yapmış ve 1966'da verdiği doktora tezi Simone Weil'in felsefi düşünceleri hakkında hazırladığı kitap basılmamıştır. 1966-1968 döneminde Alman filozof Martin Heidegger tarafından verilen Herakleitos ve Hegel felsefeleri üzerindeki "Le Thor" seminerlerine katılıp katkıda bulunmuştur. 1970'li yıllarda esas olarak dil bilimi, filoloji, şiir sanatı ve Orta Çağlar kültürü konuları üzerinde çalışmalar yapmıştır. Bu dönemde politik felsefe ve estetik ile ilgili sonradan geliştireceği kavramlar üzerinde önemli kişisel çalışmalar da yapmıştır. 1974-1975'te İngiltere'de "Warburg Enstitüsü", Londra Üniversitesi'de "araştırmacı asistan" olarak bulunmuş ve bu sırada ikinci kitabı olan "Stanzas" (1977) üzerinde fikirlerini geliştirmiştir.
Agamben İtalya'da, içinde bulunduğu entelektüel sosyete içinde "Giorgiao Caproni" ve "Jose Bergamin" adlı İtalyan şairler, İtalyan roman yazarı Elsa Morante, roman yazarı Italo Calvino, sinema direktörü ve şair Pier Paolo Pasolini ile yakın ilişkiler kurmuştur. Elsa Morenta hakkında "Saklı Hazinenin Kutlanması" ve "Parodi" adlı önemli denemeleri basılmıştır. Italo Calvino ile önemli bir İtalyan yayımevi olan "Einandi" için birlikte editörlük yapmış ve ikili bir dergi yayınlamayı planlamışlardır. Agamben, Pier Paolo Pasolini'nin "Il Vangelo secondo Matteo ( Matta'nın İkinci İncili)" adlı sinema filminde "Havari Filip" rolünü oynamıştır. Ayrıca önemli Avrupalı yazarlar olan Ingeborg Bachmann, Pierre Klossowski, Guy Debord, Jean-Luc Nancy, Jacques Derrida, Antonio Negri, Jean-François Lyotard gibi isimlerle ile yakın mesaileri olmuştur.
Agamben'in temel felsefi düşüncelerini en fazla etkileyen çağdaş filozoflar Martin Heidegger ve Walter Benjamin olmuştur. Agamben, 1996'ya kadar, Walter Benjamin'in toplanmış eserlerinin tüm ciltlerini İtalyancaya çevirip editörlüğünü yapmıştır ve Benjamin'in felsefesini "Heidegger'in çok güçlü tesirine karşı bir panzehir olarak gördüğünü" açıklamıştır. Agamben 1981'de Fransa Milli Kütüphanesi arşivlerinde Benjamin'in kaybolmuş eserlerinin müseveddelerini bulmuştur. Benjamin'in bu müseveddeleri Nazilerden, Paris'ten kaçarken Georges Bataille'e verdiği anlaşılmıştır. Benjamin'in bu müsveddeleri arasında bulunan bir denemesinde çok sonra yazmış olduğu "Tarih Kavramı Üzerine" adlı denemesine çok yakın fikirleri geliştirdiği anlaşılmaktadır.[3] 1990'li yıllarda Agamben, Alman hukuk filozofu Carl Schmitt'in siyaset teorisi inceleyen yazıları ile bir fikir tartışmasına girmiştir. Giorgio Agamben 2000'li yıllarda Fransız filozof Michel Foucault'nun kavramlarının geliştirilip derinleştirilmesi üzerinde uğraşmıştır.[4]
Agamben'in politika felsefesi hakkındaki fikirleri Aristoteles'in Politika, Nikomakhos’a Etik ve Ruh Üzerine adlı eserlerinin ve bunların antik çağlarda ve orataçağlarda tefsirlerinin okunmasından yola çıkmaktadır. Daha sonra Fransız filozof Jean-Luc Nancy tarafından geliştirilmekte olan "Açık cemiyet (La communauté désoeuvrée)[5] fikri üzerinde ve "cemiyet" kavramı üzerinde düşüncelerini The Coming Community (1990) adlı eserinde ortaya koyarak sözkonusu felsefi tartışmaya katkı yapmıştır.
2020 yılında koronavirüs hakkında ''bireyin devletin kutsallığını yükselterek devlete mahkum olduğunu ve bireyin kendi sağlığını korumak için en temel haklarından (istisna halini bahane ederek) vazgeçmesi'' hakkında bir distopik yazı kaleme aldı. Bu yazı filozoflardan Jean-Luc Nancy ve Slavoj Žižek tarafından eleştirildi.
Agamben'in en önemli felsefi katkısı Hannah Arendt ile Foucault'un totalitaryanizm ve biyopolitika konularındaki çalışmalarına atfen geliştirdiği Homo Sacer (Kutsal İnsan) başlığını taşıyan ve 1995'te başlayıp devam edeceği söylenen bir denemeler serisidir. Halihazırda bu konuda basılmış olan eserleri şunlardır:
- Homo sacer. Il potere sovrano e la nuda vita, 1995 (Kutsal İnsan. Egemen ve Çıplak Hayat)
- I. 1. Stato di eccezione, 2003 (İstisna Hali)
- II. 2. Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell'economia e del governo, 2007 (İktidar ve İhtişam: Ekonomipolitiğin teolojik genealojisi)
- II. 3. Il sacramento del linguaggio. Archeologia del giuramento, 2008 (Dilin Kutsal Yemini: Hükmetmenin arkeolojisi)
- II. 5. Opus Dei. Archeologia dell’ufficio, 2012 (Opus Dei. Resmi arkeoloji)
- III. Quel che resta di Auschwitz. L'archivio e il testimone, 1998 (Auschwitz'den Artakalanlar. Arşiv ve Tanık)
- IV.1. Altissima povertà. Regole monastiche e forma di vita, 2011 (Aşırı sefalet. Manastır kuralları ve yaşam biçimi).
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Orijinal İtalyanca kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- L'uomo senza contenuto, Milano:Rizzoli, 1970
- Stanze. La parola e il fantasma nella cultura occidentale, Torino: Einaudi, 1979 (Son baskı: Einaudi, 2006)
- Infanzia e storia. Distruzione dell'esperienza e origine della storia, Torino: Einaudi 1979 (Son baskı: Einaudi, 2001)
- Il linguaggio e la morte. Un seminario sul luogo della negatività, Torino: Einaudi, 1982 (Son baskı: Einaudi, 2008)
- La fine del pensiero, Paris: Le Nouveau Commerce, 1982
- Idea della prosa, Milano: Feltrinelli, 1985
- La comunità che viene, Torino: Einaudi, 1990 (Son baskı: Torino: Bollati Boringhieri)
- Homo sacer. Il potere sovrano e la nuda vita, Torino: Einaudi, 1995 (Son baskı: 2008)
- Mezzi senza fine. Note sulla politica, Torino: Bollati Boringhieri, 1996
- Categorie italiane. Studi di poetica, Venezia: Marsilio, 1996
- Image et mémoire, Paris: Hoëbeke, 1998
- Quel che resta di Auschwitz. L'archivio e il testimone. Homo sacer. III, Torino: Bollati Boringhieri, 1998
- Il tempo che resta. Un commento alla «Lettera ai romani», Torino: Bollati Boringhieri, 2000
- L'aperto. L'uomo e l'animale, Torino: Bollati Boringhieri, 2002
- L'ombre de l'amour, Paris: Rivages, 2003 (con Valeria Piazza)
- Stato di Eccezione. Homo sacer II, 1, Torino: Bollati Boringhieri, 2003
- Genius, Roma: Nottetempo, 2004
- Il giorno del giudizio, Roma: Nottetempo, 2004
- Profanazioni, Roma: Nottetempo, 2005
- Che cos'è un dispositivo?, Roma: Nottetempo, 2006
- L'amico, Roma: Nottetempo, 2007
- Ninfe, Torino: Bollati Boringhieri, 2007
- Il regno e la gloria. Per una genealogia teologica dell'economia e del governo. Homo sacer II, 2, Vicenza: Neri Pozza, 2007 (Son baskı: Torino: Bollati Boringhieri, 2009)
- Che cos'è il contemporaneo?, Roma: Nottetempo, 2008
- Signatura rerum. Sul Metodo, Torino: Bollati Boringhieri, 2008
- Il sacramento del linguaggio. Archeologia del giuramento. Homo sacer II, 3, Roma-Bari: Laterza, 2008
- Nudità, Roma: Nottetempo, 2009
- Angeli. Ebraismo, Cristianesimo, Islam, a cura di E. Coccia e G. Agamben, Vicenza: Neri Pozza 2009
- La Chiesa e il Regno, Roma: Nottetempo, 2010
- La ragazza indicibile. Mito e mistero di Kore (con Monica Ferrando), Milano: Electa Mondadori, 2010
- Altissima povertà. Regole monastiche e forma di vita. Homo sacer IV, 1, Vicenza: Neri Pozza, 2011
- Opus Dei. Archeologia dell’ufficio. Homo sacer II, 5, Torino: Bollati Boringhieri, 2012
İngilizcedeki kitapları
[değiştir | kaynağı değiştir]- (1991) Language and Death: The Place of Negativity, University of Minnesota Press.
- (1993) Stanzas: Word and Phantasm in Western Culture, University of Minnesota Press
- (1993) Infancy and History: The Destruction of Experience, Verso
- (1993) The Coming Community, University of Minnesota Press
- (1995) Idea of Prose, State University of New York Press
- (1998) Homo Sacer: Sovereign Power and Bare Life , Stanford University Press
- (1999) The Man without Content Stanford University Press
- (1999) The End of the Poem: Studies in Poetics, Stanford University Press,
- (1999) Remnants of Auschwitz: The Witness and the Archive, Zone Books
- (1999) Potentialities: Collected Essays in Philosophy, Stanford University Press
- (2007) Profanations, Zone Books
Türkçeye çevirilen eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- (2001) Kutsal İnsan İstanbul: Ayrıntı Yayınları ISBN 9755393331 (Çev: İsmail Türkmen)
- (2004) Auschwitz'den Artakalanlar, İstanbul: Bağımsız Kitaplar, ISBN 9757917222 (Çev: Ali İhsan Başgül)
- (2006) İstisna Hali İstanbul: Otonom Yayıncılık, ISBN 975605605 (Çev: Kemal Atakay)
- (2008) Olağanüstü Hal, İstanbul: Varlık Yayınları, ISBN 9754343427 (Çev: Kemal Atakay)
- (2009) Açıklık - İnsan ve Hayvan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN 9750815607 (Çev: Meryem Mine Çilingiroğlu)
- (2009) Nesir Fikri (Idea della prosa), İstanbul: Metis Yayınları, ISBN 9753427043 (Çev: Fırat Genç)
- (2010) Tanık ve Arşiv & Auschwitz'den Artakalanlar Dipnot Yayınları, ISBN 9759051921 (Çev: Ali İhsan Başgül)
- (2010) Çocukluk ve Tarih - Deneyimin Yıkımı Üzerine Bir Deneme, İstanbul: Kanat Kitap, ISBN 6054244102 (Çev: Orhan Koçak)
- (2011) Dünyevileşmeler, İstanbul: Monokl Yayınları, ISBN 6056262418 (Çev: Betül Parlak)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Get Rid Of Yourself 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
- ^ Fondation Charles Veillon[ölü/kırık bağlantı] Prix Européen de l’Essai. 2006
- ^ Bakınız de la Durantaye, say. 148-49.
- ^ Giorgio Agamben, The Signature of All Things: On Method (New York: Zone, 2009), say. 7.
- ^ Jean-Luc Nancy, (1983) La communauté désoeuvrée Paris: Christian Bourgois
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Thanos Zartaloudis (), Giorgio Agamben Routledge-Cavendish (pdf, e-kitap) ISBN 0203859711
