Carl Schmitt
| Carl Schmitt | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Carl Schmitt |
| Doğumu | 11 Temmuz 1888 Plettenberg,Alman İmparatorluğu |
| Ölümü | 7 Nisan 1985 (96 yaşında) Plettenberg, Alman Federal Cumhuriyeti |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| İlgi alanları | Siyaset felsefesi Hukuk felsefesi Anayasa Hukuku Din Felsefesi |
| Önemli fikirleri | Dost-düşman ayrımı, siyasi ilahiyat, olağanüstü hal |
Carl Schmitt (11 Temmuz 1888, Plettenberg - 7 Nisan 1985, Plettenberg), siyaset felsefesi alanında da görüşlerine başvurulan, Alman anayasa hukukçusudur. 20'inci yüzyılın en tanınmış fakat en tartışmalı Alman anayasa hukuku ve uluslararası hukuk uzmanlarından biridir.
Siyasi gücün etkili kullanımı hakkında kapsamlı yazılar yazan Schmitt, parlamenter demokrasi, liberalizm ve kozmopolitizmin eleştirmeni olarak tanınmıştır.[1][2] Eserleri siyaset teorisi, hukuk teorisi, kıta felsefesi ve siyaset teolojisini kapsamaktadır. Ancak, Nazizme entelektüel desteği ve aktif katılımı nedeniyle eserleri tartışmalıdır. Siyasi teoloji üzerinden egemenliğin dost-düşman kategorilerini belirlemesine ve istisna haline/olağanüstü hale karar verme gücüne odaklanmıştır.[3][4]
Eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası bir iş insanı olan Schmitt, Plettenberg, Vestfalya'da Katolik Alman bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Berlin, Münih ve Strazburg'da hukuk okudu ve 1915 yılında mezun olduktan sonra devlet sınavlarına girdi. 1916 yılında orduya girmek için gönüllü oldu. Aynı yıl, Strazburg'da yaptığı habilitasyonu kazandı. Münih, Greifswald, Bonn, Berlin ve Köln gibi çeşitli işletme okullarında ve üniversitelerde ders verdi.
1933'te Berlin Üniversitesi'nde profesör oldu. Schmitt, 1 Mayıs 1933 tarihinde NSDAP'ye katıldı; hızlı bir şekilde Hermann Göring tarafından Preußischer Staatsrat (Prusya Devlet Konseyi) ve aynı yılın Kasım ayında da Vereinigung nationalsozialistischer Juristen (Nasyonal Sosyalist Hukukçular Birliği) başkanlıklarına atandı.
Haziran 1934'te, Schmitt kendi gazetesi Deutsche Juristen-Zeitung (Alman Hukukçular Gazetesi) için baş editör oldu. Nazilerin ırkçı teorilerini eleştirdi. Schmitt, Reichsfachgruppenleiter (Reich Profesyonel Grup Lideri) görevinden istifa etti.
Siyasal eğilimi ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Schmitt, 1933'ten itibaren Nazi rejimine dahil oldu: 1 Mayıs 1933'te Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne üye oldu ve Nazi rejiminin sonuna kadar partisine sadık kaldı. Schmitt, 1934'te gerçekleşen ve Röhm Darbesi adı verilen darbe hareketini, Führer nizâmı adını verdiği hukuk teorisi ile aklamaya çalıştı. 1935'teki Yahudi düşmanı Nürnberg Yasaları'nı, özgürlük anayasası olarak nitelendirdi. 1936'da NSDAP çevreleri tarafından oportünizmle de suçlandı. Partideki görevlerine son verildi, ancak NSDAP üyesi olarak kaldı. Hermann Göring'in himayesi sayesinde Schmitt, Prusya Ayan Meclisi'nin bir üyesi olarak kaldı ve Berlin'de üniversite profesörlüğünü de sürdürdü.[5]
Schmitt'in düşünce âlemi, güç, şiddet ve hakkın kullanımı sorunlarıyla ilişkilidir. Yayınları devlet ve anayasa hukukunun yanı sıra siyaset bilimi, sosyoloji, teoloji, Alman filolojisi ve felsefe gibi birçok disiplinle kesişim halindedir. Hukuk ve siyaset bilim alanlarındaki faaliyetlerinin yanı sıra geniş kapsamlı eserleri arasında hicivler, gezi notları, düşünce tarihi araştırmaları ve Almanca metin yorumları gibi başka metin türleri de yer alır. Bir hukukçu olarak, anayasal gerçeklik, siyasî teoloji, dost-düşman ayrımı veya geçici uzlaşının formülü gibi akademik, siyasî ve genel kullanıma girmiş bir dizi terim ve kavramı türetmiştir. Öğrencileri ve muhafazakar hayranları sayesinde etkisi, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra da devam etti. Schmitt, parlamenter demokrasi ve liberalizme karşı olması ve anayasa konularında nasyonal sosyalizme katkıları ile kendi kariyerine faydası olan her rejime hizmet eden şuursuz bilim insanı numûnesi olarak bugün, büyük çoğunluk tarafından yok sayılmaktadır.[6] Buna karşılık; federal cumhuriyetin kuruluş sürecinde anayasa hukuku ve içtihatları üzerindeki dolaylı etkisi nedeniyle bir siyasî düşünce klasiği olarak da nitelendirilmiştir.[7]
1945 yılında savaşın sona ermesiyle, Amerikan kuvvetleri tarafından ele geçirildi; bir toplama kampında bir yıldan fazla zaman geçirdikten sonra 1946 yılında serbest bırakıldı ve Plettenberg'teki evine döndü. 7 Nisan 1985'te Plattenberg'te öldü.
Türkçeye de çevrilen eserleri arasında Siyasal Kavramı, İstisna Hali, Siyasi İlahiyat öne çıkmaktadır.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mouffe, Chantal, (Ed.) (1999). The challenge of Carl Schmitt. London: Verso. ISBN 978-1-85984-704-6.
- ^ Salter, Michael (2012). Carl Schmitt: law as politics, ideology and strategic myth. Nomikoi : critical legal thinkers. Routledge. ISBN 978-1-136-45214-7.
- ^ Özcan, R. (30 Kasım 2023). "Carl Schmitt'te egemenlik ölçütü: "Egemen, istisnai duruma karar verendir"". Independent Türkçe. 13 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2025.
- ^ Kardeş, M. E. (2012). Carl Schmitt'in Politik Felsefesi Üzerine Bir İnceleme (PDF). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı Doktora Tezi.
- ^ "Carl Schmitt und Ernst Rudolf Huber - NS-Juristen und ihre Rolle nach 1945". Deutschlandfunk Kultur (Almanca). 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2022.
- ^ "SPIEGEL SPECIAL Geschichte 1/2008 - MEPHISTO ALS UNTERTAN". web.archive.org. 2 Temmuz 2010. 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ "Erkenntnis wächst an den Rändern - WELT". web.archive.org. 2 Şubat 2022. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ "Carl Schmitt - Kitapları". www.kitapyurdu.com. 19 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2025.
