Nenizili Gregorios

Nenizili Aziz Gregorios
Nenizili Aziz Gregorios
	Nenizili Gregor'un Kariye Camii'nde bir fresk tasviri
Kilise Babası, Kilise Doktoru, Büyük Başepiskopos, Kapadokya Babası, Ekümenik Öğretmen
Doğum	MS 2 Ocak 329; Arianzum, Kapadokya
Ölüm	25 Ocak 389; Arianzum, Kapadokya
Kutsayanlar	Doğu Ortodoks Kilisesi; Oryantal Ortodoksluk; Roma Katolik Kilisesi; Anglikan Komünyonu; Lütercilik
Türbe	Fener'deki Aya Yorgi Patriklik Katedrali
Yortu	Doğu Ortodoks Kilisesi: 25 Ocak; 30 Ocak (Üç Büyük Başepiskopos); Roma Katolik Kilisesi: 2 Ocak (y. 1500–1969, 9 Mayıs); Anglikan Komünyonu: 2 Ocak; Lüter Kilisesi: 10 Ocak

Nenizili (Nazianz) Gregorius (Nenizi (Bekarlar, Gülağaç), Aksaray, 329 – Arianzus (Sivrihisar), Aksaray, ö. 389), Hristiyan din adamı ve Azizi.^[1] Konstantinopolis Patriği olarak da görev yapmıştır. Teslis doktrinini savunmuş,^[2] Ariusçuluk'la mücadele etmiş en önemli antik dönemindeki Kilise Babası ve Kilise doktoru.

Hayatı

Gregorius doğmadan önce babası Hipsistari annesi Hristiyan'dı. Babası daha sonra annesinin etkisiyle Hristiyanlığı seçti.

Yaklaşık on sekiz yaşlarında İskenderiye'de eğitimine devam etmeden önce Antakya ve Yeruşalim'i ziyaret etmiştir. Eğitiminin daha sonra Atina'da tamamlamıştır. Atina'ya 350 yıllarının sonunda varmıştır. Kayseri'li Basil ile arkadaş olmuştur^[3]. Atina'daki eğitiminin başlarında Basil ile birlikte bir eğitmen ya da öğretmen görevini üstlenmiştir. Yazılarında ilişkilerinin manevi karakteri üzerinde durmuştur. Tanrı'ya olan inançları, birçok paganında olduğu okulda iki öğrenciyi yakınlaştırmıştır. Çoğunlukla klasik mektuplarını incelediğimiz bu iki kişinin de derin düşünceye ve keşişlik hayatına dair benzer bir tercihi vardır.

Babasının isteği üzerine Gregorius 358'de evine döner. 361 yılının sonuna doğru babası onun rahip olmasını ister ancak gördüğü ‘korkunç bir fırtına'dan sonra kendini göreve, ne atanmasına ne de rahiplik görevlerini yerine getirmeye layık hissetmez. Gregorius'un papazlık evi ağırlıklı olarak babasının diyakozluğunun yönetimindedir ve Gregorius bu durumdan büyük rahatsızlık duymuştur.

372 yılında Basil, Gregorius'u Sasima (Yeşilgölcük kasabasının yaklaşık dokuz kilometre batısındaki Niğde - Hasanköy) piskoposluğuna atamayı önerdi^[4] ancak Gregorius reddetti. Basil'in sebebi Ariusçulardı, kendisinin çatışmaya alet edildiğini düşündü ve yerine çöle sığınmayı tercih etti. Bir tür keşişlik olan senobitik hayata döndü. Ancak 378 yılında Doğu İmparatorluğunda Valens (Ariuscu bir imparator) Gotlar ile bir savaşında öldürülüp yerine I.Theodosius (Bir ortodoks) geldiğinde Gregorius da çölden döndü. Konstantinopolis'ten gelen bir delege kendisini durumdan haberdar edip şehirdeki nüfuz mücadelesine katılması için çağırdı. Gregorius aynı yıl içerisinde şehre geri döndü.

Theodosius takipçilerine 380 yılının şubat ayından itibaren İznik İnancı'nın Selanik bildirisinde belirtilen ve Hristiyanlığın ve bu iman açıklamasının Roma İmparatorluğunun resmi inancı olmasını sağlayan inancı takip etmelerini buyurdu. Bu karar Ariusçuluğu kınamaktadır. Bu tarihten itibaren Gregorius daha çok dinlenilmeye başlandı ve Konstantinopolisin patriği oldu. Gregorius daha sonra Konstantinopolis Konsili'ne başkanlık yapmaya başladı ancak 381 yılında sağlık sebeplerinden ötürü Ariansuz'a (Sivrihisar) çekildi^[2] (Konsil üç yıl sürmüştür). Bu konsilde Kutsal Ruh'un tanrısallığı tanınmış ve Üçlü-Birlik (Teslis) inancı formülize edilmiştir.

Eserleri

Günümüze ulaşan birçok eseri arasında söylevlerinin metinleri ve mektupları vardır.^[1] Ancak Gregorius, vaazları ve Kilise bayramlarında kullanılan 44 teolojik söylevi ile tanınır. Bunlardan ilk beşi Ariusçuluğu reddi üzerinedir. 14. söylevi "Fakirleri Sevme Üzerine" cüzzamlılar ile karşılaşması hakkında olup kayda değer bir etik incelemesidir. 27. ve 31. söylevleri İznik İnanç Açıklaması'nın klasik tefsirleri olduğu kadar Üçlü-Birlik doktrinine keskinlik kazandırmaktadır. 43. söylevi yakın dostu Basileios'un cenaze duasıdır.

Gregorius aynı zamanda şairdi. Teoloji ona doğası gereği şairane gelmekteydi. Teolojisi de şairane olmuş ve klasik Yunan şiirini taklit edecek şekilde yazmıştır. Çoğu dini konularda, birçok kısa şiir yazdı.

Kendi otobiyografisini de şiir gibi yazmıştır. Carmen de se ipso (Kendimle alakalı bir şarkı) olarak bilinen, şiir şeklinde uzun bir otobiyografidir.

Ayrıca bakınız

Paris Gregoriosu

Bibliografi

Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publising INC. ss. 491-494 ISBN 0-8153-3319-6.
New Catholic Encyclopedia - Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 513-517 Cilt: 6 ISBN 0-7876-4010-7.
Nazianzuslu Grigorius ve Kutsal Ruh'un Tanrılığı Meselesi. Elif Tokay. Eski Yeni Yayınları. 2021. s. 49-129 ISBN 978-625-7673-16-7.

Kaynakça

^ ^a ^b "Gregory of Nazianzus, Saint." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
^ ^a ^b Anadolu'nun Azizleri. s. 194.
^ Katolik Hıristiyanlık'ta Azizlik ve Azizler. Kemal Polat. Salkımsöğüt Yayınları. 2008. s. 276. ISBN 9789756122723.
^ Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 187. ISBN 9786053962052.

[Brit-1] "Gregory of Nazianzus, Saint." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.

[ReferenceA-2] Anadolu'nun Azizleri. s. 194.

[3] Katolik Hıristiyanlık'ta Azizlik ve Azizler. Kemal Polat. Salkımsöğüt Yayınları. 2008. s. 276. ISBN 9789756122723.

[4] Anadolu'nun Azizleri. Hanspeter Tiefenbach. Arkeoloji ve Sanat Yayınları Tur. San. Tic. Ltd. Şti. 2012. s. 187. ISBN 9786053962052.

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Kilise Babaları
Liste Katolik Kilisesi - Ortodoks Kilisesi - Anglikanizm
Havarisel Babalar	I. Clemens Antakyalı İgnatius Polikarp Hierapolisli Papias
İman savunucusu Babalar (Apolojetler)	Iustinus İrinaios (Lyonlu İreneus) Romalı Hipolit Hierapolisli Apollinaris Efesli Apollonius Atinalı Aristides Atinalı Athenagoras Sardisli Melito Antakyalı Teofilos İskenderiyeli Klement Tatianus Gregorios Thaumaturgus
Kapadokyalı Babalar	Amasyalı Asterius Büyük Nazianslı Gregorius Konyalı Amfilokius Basileios (Kayserili Vasilius) Nenizili Gregorios (Nazianzlı Gregorius) Nissalı Gregor (Nysalı Gregorius)
Ariusçuluk'a karşı olan Kilise Babaları	Antakyalı Eustathius Kudüslü Kiril İskenderiyeli Aleksandros İskenderiyeli Atanasios Didymus Poitiersli Hilaire Ambrosius
Süryani Kilise Babaları	Efrem Tarsuslu Diodorus Kirroslu Theodoretus Mopsuestialı Theodor Afrahat Antakyalı İshak Nineveli İshak
Patrik ve Papa olan Kilise Babaları	İoannis Hrisostomos I. Leo I. Gregorius I. Damasus
Teolog Kilise Babaları	Augustinus Olimposlu Methodius Hieronymus İman Savunucusu Maksimus İoannis (Şamlı Yuhanna) Lactantius Kartacalı Siprianus
Tartışmalı Kilise Babaları	Origenes İskenderiyeli Theognostus Tertullianus

g t d Kilise Doktoru
Liste Katolik Kilisesi
13. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	Augustinus Milanolu Ambrosyus Yeronimus "Büyük" Gregoryus
16. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	İskenderiyeli Atanasius "Büyük" Vasilios Nenizili (Nazianz) Gregorios Altın Ağızlı Yuhanna (Yannis Krisostomos) Aquinalı Tomas Bonaventura
18. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	Canterburyli Anselmus Sevillalı İsidor Petrus Hrisologus "Büyük" Leon
19. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	Petrus Damianus Bernard Poitiersli Hilaire Alfonso de liguori François de Sales İskenderiyeli Kiril Kudüslü Kiril Şamlı Yuhanna Bede
20. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	Efrem Peter Canisius Haçlı Yuhanna Roberto Bellarmino "Büyük" Albertus Padovalı Antonio Brindisili Lorenzo Avila'lı Teresa Siena'lı Katerina Lisieux'lü Teresa
21. yüzyılda ilan edilen Kilise Doktoru	Avila'lı Yuhanna Bingenli Hildegarde Naregli Krikor İrinaios

g t d Rum Ortodoks patrikleri
Bizantion piskoposları (MS 330'a kadar)	Andreas Havari Stahis Onesimos I. Polikarpos Plutarhos Sedekion Diogenes Eleftherios Feliks II. Polikarpos Atinodoros Efzoios Lavrentios Alipios Pertinaks Olimpianos I. Markos Filadelfos I. Kiriakos Kastinos I. Evgenios Titos Dometios I. Rufinos Probos I. Mitrofanis Aleksandros
Konstantinopolis başpiskoposları (MS 330–451)	Aleksandros I. Paulus Eusebius I. Makedonios Antakyalı Evdoksios Evagrios Demofilos I. Gregorios I. Maksimos Konstantinopolisli Nektarios İoannis Hrisostomos Arsakios Attikos Sisinios Nestorius Maksimianos Proklos Flavianos Anatolios
Konstantinopolis patrikleri Bizans dönemi (MS 451–1453)	Anatolios I. Gennadios Akakios Fravitas Effimios II. Makedonios I. Timoteos II. Yannis Epifanios I. Anthimos Minas Eftikios III. Yannis IV. Yannis II. Kiriakos I. Thomas I. Sergios Pirros II. Pavlos Petros II. Tomas V. Yannis I. Konstantios I. Teodoros I. Georgios III. Pavlos I. Kallinikos Kiros VI. Yannis I. Germanos Anastasios II. Konstantinos I. Nikitas IV. Pavlos Tarasios I. Nikiforos I. Theodotos I. Antonios VII. Yannis I. Methodios I. İgnatius I. Fotios I. Stefanos II. Antonios Nikolaos Mistikos I. Efthimios II. Stefanos Trifon Teofilaktos Poliefktos I. Basileios Skamandrinos III. Antonios II. Nikolaos II. Sisinios II. Sergios Efstathios Aleksios Studitos I. Mihail Kirularios Konstantinos Leyhudis VIII. Yannis Zifilinos I. Kosmas Efstratios Garidas III. Nikolaos IX. Yannis Leon Stippis II. Mihail Kurkuas II. Kosmas IV. Nikolaos II. Theodotos I. Neofitos IV. Konstantinos Lukas Krisovergis III. Mihail Khariton II. Theodosius II. Basileios II. Nikitas Leontios Dositeos II. Georgios X. Yannis IV. Mihail II. Teodoros II. Maksimos I. Manuil II. Germanos II. Methodios II. Manuil Arsenios Aftoreianos Nikeforos III. Germanos I. Yosif XI. Yannis II. Gregorios I. Athanasios XII. Yannis I. Nifon XIII. Yannis I. Gerasimos İsaias XIV. İoannis I. İsidoros I. Kallistos Filotheos Kokkinos Makarios Neilos IV. Antonios II. Kallistos Zantopulos I. Mattaios II. Eftimios II. Yosif II. Mitrofanis III. Gregorios II. Atanasios
Konstantinopolis patrikleri Osmanlı dönemi (1453–1923)	II. Gennadios II. İsidoros I. Yoasaf I. Sofronios II. Markos I. Simeon I. Dionisios I. Rafael III. Maksimos II. Nifon IV. Maksimos I. Yoakim I. Pakomios I. Theoleptos I. Yeremias I. Yoannakios II. Dionisios II. Yoasaf III. Mitrofanis II. Yeremias II. Pakomios II. Teoleptos II. Mattaios I. Gavril I. Teofanis I. Meletios II. Neofitos II. Rafael I. Kirillos II. Timoteos IV. Gregorios II. Antimos II. Kirillos III. Atanasios III. Neofitos I. Parthenios II. Partenios II. Yoannakios III. Kirillos I. Paisios III. Parthenios II. Gavril IV. Parthenios III. Dionisios Klimis III. Metodios IV. Dionisios II. Gerasimos IV. Atanasios Yakovos II. Kallinikos IV. Neofitos III. Gavril V. Neofitos Kiprianos V. Athanasios IV. Kirillos III. Kosmas III. Yeremias (III. Kallinikos) II. Paisios I. Serafim VI. Neofitos V. Kirillos (IV. Kallinikos (III)) II. Serafim III. İoannakios Samuil II. Meletios II. Teodosius II. Sofranios IV. Gavril Prokopius VII. Neofitos III. Gerasimos V. Gregorios V. Kallinikos (IV) IV. Yeremias VI. Kirillos II. Evgenios III. Anthimos Krisantos Agathangelos I. Konstantios II. Konstantios VI. Gregorios IV. Antimos V. Antimos IV. Germanos III. Meletios VI. Anthimos VII. Kirillos II. Yoakim III. Sofranios III. İoakim IV. Yoakim V. Dionisios VIII. Neofitos VII. Anthimos V. Konstantinos V. Germanos IV. Meletios
İstanbul patrikleri Türkiye dönemi (1923'ten bu yana)	VII. Gregorios VI. Konstantinos III. Basileios II. Fotios Venyamin V. Maksimos I. Atenagoras I. Demetrios I. Bartolomeos