Hatşepsut
| Hatşepsut | |
|---|---|
 Metropolitan Müzesinde sergilenen Hatşepsut heykeli | |
| Ebeveyn | I. Thutmose Ahmose |
| Eş | II. Thutmose |
| Çocuklar | Neferure |
Hatşepsut veya Hatçepsut, Antik Mısır'da 18. Hanedan döneminde hüküm sürmüş kadın firavun. Annesi Ahmose (Ahmos/Yahmos) babası I. Thutmose'dir (Tutmos/Akheperkhare).[1][2] Hatşepsut'un iktidarda bulunduğu zaman dilimi konusunda çeşitli görüşler vardır. Hepsinin ortak noktası kendisinin tek başına ülkesini yönetmiş ilk gerçek kadın yönetici olduğunu desteklemektedir. Bunlara göre, en erken MÖ 1503 yılında iktidara gelmiş ve en geç MÖ 1445 iktidarı son ermiştir.[2]
Üvey kardeşi, babasının Mutnefert'ten olan oğlu II. Thutmose ile evlenmiştir. Firavun II. Thutmose'nin annesinin yarı asil olmasından dolayı firavuna meşruiyet kazandırmak için planlanan bu evlilikten Hatşepsut bir kız çocuk doğurdu, fakat erkek evlat doğuramadı. Firavun II. Thutmose ise bir harem kızından erkek çocuk -III. Thutmose- sahibi oldu. Kral beklenmedik bir şekilde ölünce tahta doğal varisi III. Thutmose geçecekti, fakat genç veliaht ülkeyi yönetmek için oldukça küçük bir yaştaydı. Bu nedenle üvey annesi Hatşepsut, genç kral büyüyene kadar Firavun naipliği görevini almış, sonra ise dönemin baş rahibi ile bir anlaşma yaparak ülkeyi otuz yıl boyunca tek başına yönetmiştir.[3]
Ülkede huzurlu bir ortam sağladıktan sonra, büyük imar işleri gerçekleştirmiştir. Hatşepsut, o dönemdeki en büyük ticaret yolunun da girişimcisiydi ve bu dönemde Mısır, Hatçepsut sayesinde refaha kavuşmuştur.
Evli oldukları dönemde kocası bir dansöz olan Aset'i ikinci eş olarak almıştır. İkinci eşle aynı zamanda hamile kalan Hatşepsut ikinci kız çocuğunu, Aset ise ilk oğlan çocuğunu doğurmuştur. Bu çocuğu kendi çocuğu gibi seven Hatşepsut, kızlarının kendisinin aksine çok narin kızlar olmasından hoşlanmamıştır.
Uzun süren hakimiyet yılları boyunca barışçı bir politika izleyen Hatşepsut, yalnızca isyan bastırmak için sefere çıkmıştır. Aset'in oğlu III. Thutmose'nin vezirini ve arkadaşlarını öldürmesi üzerine zehir içerek intihar ettiği iddia edilse de bu konuda herhangi bir delil yoktur. Pek çok kaynak Hatşepsut'un kemik kanserinden vefat ettiğini savunur.[2]
Hatşepsut'un, yaklaşık 22 yıl süren iktidarı sonrasında yerine III. Thutmose geçmiştir.[4]
Tarihte adı kayıtlara geçen ilk kadındır. Mısırın güneyinde bulunan Punt topraklarının keşfedilmesi için on emir vermiştir. Kraliçe olduktan sonra bir kral gibi giyinmiş ve takma sakal kullanmıştır. Çünkü çeşitli törenlerde takma sakal kullanmak firavunların geleneğidir.
Takma sakal geleneğinin dışında Hatşepsut'un Mısır Sanatında omuzları çıplak, göğüsten yoksun ve hatta kendi tapınağındaki bir duvar resminde erkek genital organına sahip bir çocuk olarak erkeksi özelliklere sahip şekilde betimlendiği görülmektedir. Bu betimlemelerin Hatşepsut'un tahtındaki meşruiyetini sağlamak için olduğu düşünülmektedir.[5]
Hatşepsut her firavun gibi beş ayrı isme sahiptir. Bu beş farklı isim doğum adı, taht adı, Horus adı, Nebty adı ve Altın Horus adı altında toplanır.
Doğum adı: Khnumt-Amun Hatshepsut: Khnumt-Amun: Amun'a bağlı olan. Hatshepsut: Asil kadınların önde geleni Taht adı: Maat-ka-ra: Ra'nın ruhunun adaleti/doğruluğu Horus adı: Wesretkau: Ruhların (Ra'nın ruhlarının) gücü Nebty adı: Wadjrenput: Yılların gelişimi Altın Horus adı: Netjeretkhau: Görünüşün ilahiliği.
Kaynaklar ve dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ancient Egypt-Hatshepsut (Maatkare), Anneke Bart". Saint Louis University. 8 Nisan 2007. 20 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "Maat-ka-Ra Hatshepsut History, Dr. Karl H. Leser". Dr. Karl H. Leser (Iufaa). 8 Nisan 2007. 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Cline, E.H.: 1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed, Princeton University Press, pl.26
- ^ "Death of the Queen, Dr. Karl H. Leser". Dr. Karl H. Leser (Iufaa). 8 Nisan 2007. 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Margetts, Edward L. (1951). "The Masculine Character of Hatshepsut, Queen of Egypt". Bulletin of the History of Medicine. 25 (6): 559-562. ISSN 0007-5140.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Maat-ka-Ra Hatschepsut9 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca ve İngilizce)
- Hatşepsut Tapınağı [Video]
- Hatşepsut Kimdir 16 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
