Hotakîler
Hotakîler امپراتوری هوتکیان د هوتکيانو ټولواکمني Hotaki Hanedanlığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1709-1738 | |||||||||||
 Hotaki İmparatorluğu'nun 1728 sonlarındaki haritası | |||||||||||
| Başkent | Kandehar (1709-1722), (1725-1738) İsfahan (1722-1729) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Peştuca (şiir)[1] Farsça (şiir)[a][1] | ||||||||||
| Resmî din | Sünnilik | ||||||||||
| Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||||
| Hükümdar | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihî dönem | Yeni Çağ | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| İran tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
|
Zaman çizelgesi |
| Afganistan tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
| Zaman çizelgesi |
Hotakî hanedanı (1709 - 1738) Afgan kökenli Gilzai Boyu'ndan (Peştunlar) gelen Mirvaiz Hotaki tarafından, bugünkü Afganistan'ın Kandehar şehrinde kurulmuştur. Mirüveys ve destekçileri 1709 yılında İran'da hüküm süren Safevî yönetimi zamanında ortaya çıktılar. Mirwais Han yönetime Pers Kralları'nı temsilen gelen Gürcistan doğumlu Kandehar valisini öldürerek başladı. Ardından Mirüveys bölgede bulunan diğer valilerin de öldürülmesini istesi, bunun ile birlikte Afganlar tüm Iran ordusunu mağlup etti ve ordu Safevîler'in başkenti İsfahan'ı da terk etmek zorunda kaldı.
Mirüveys Han 1715 yılında sağlık problemleri nedeni ile yaşamına yitirdi ve yerine Afganlar'dan oluşan bir ordu ile İran'ı işgâl eden bir komutan olan oğlu Mir Mahmud Hotaki geçti. Mir Mahmud 1722 yılında İsfahan şehrini ele geçirdi ve kendini İran Şahı ilân etti. Fakat büyük çoğunluk Fars kökenli olduğundan Mir Mahmud'un hükümdarlığı tepki topladı ve tanınmadı. Hotakî hanedanının egemenliği süresince bu nedenle büyük isyanlar yaşandı ve mutlak hâkimiyeti kurmayı zorlaştırdı. Aynı süreçte süregelen kan davaları nedeni ile oldukça zayıflayan hanedan İsfahan'da yerlilerin çıkardığı isyanın ardından Safevî soyundan gelen 3.000'den fazla kişinin de öldürüldüğü bir isyanla tamamen ortadan kalktılar. Hotakîler 1729'da Afşar Hanedanı'nın önderi Nadir Şah tarafından Damğan Muharebesi'nde yenildiler ve Afganistan'a geri püskürtüldüler.[2][3]
Hotakî hükümdarları
[değiştir | kaynağı değiştir]| İsim | Resim | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık bitişi |
|---|---|---|---|
| Mirvaiz Hotaki Woles Mashar |
1709 | 1715 | |
| Abdülaziz Hotaki Emir |
|
1715 | 1717 |
| Mahmud Hotaki Şah |
|
1717 | 1725 |
| Eşref Hotaki Şah |
|
1725 | 1729 |
| Hüseyin Hotaki Emir |
|
1729 | 1738 |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c Bausani 1971, s. 63.
- ^ Prof. D. Balland, "Ašraf Ghilzai", in Encyclopædia Iranica, Online Edition 2006, (LINK 11 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- ^ Encyclopaedia Britannica - The Hotakis (from Afghanistan)...Link 11 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Genel
- Bausani, Alessandro (1971). "Pashto Language and Literature". Mahfil. Asian Studies Center. 7 (1/2 (Spring–Summer)): 55-69.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Balland, D. (2011) [1987]. "AŠRAF ḠILZAY". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 8. ss. 796-797.
- Tucker, Ernest (2009). "Ashraf Ghilzay"
. Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Stewart, Devin J. (Ed.). Encyclopaedia of Islam, THREE (İngilizce). Brill Online. ISSN 1873-9830.
 Hotakîler | |
|---|---|
 Dürrânîler | |
 Barakzay Emirliği | |
 Barakzay Krallığı | |
 Sakkavist Emirliği | |
İtalik yazı 1944-1947 kabile ayaklanmaları sırasında Doğu ilindeki isyancı kralı göstermektedir. | |
