I. Dimitrios (Seleukos imparatoru)

I. Dimitrius Soter
*Δημήτριος Σωτήρ*
I. Dimitrius Soter; Δημήτριος Σωτήρ
I. Dimitrius Soter
	I. Dimitrius Soter döneminde basılmış bir gümüş drahma sikkesi.
Selefkî Kralı
Hüküm süresi	MÖ 162 - MÖ 150
Önce gelen	V. Antiohos Eupator
Sonra gelen	I. Aleksandros Balas
Doğum	MÖ 185
Ölüm	MÖ 150
Eş(ler)i	V. Laodice
Çocuk(lar)ı	II. Dimitrios Nikator ; VII. Antiohos Sidetes ; Antigonus
Hanedan	Selefkî Hanedanı
Babası	IV. Seleukos Filopator
Annesi	IV. Laodice
Dini	Çoktanrılı Antik Yunan dini

I. Dimitrius Soter (Yunanca: Δημήτριος Σωτήρ), (d. MÖ 185 - ö. MÖ 150), Unvânı Soter (Yunanca: Σωτήρ - "Kurtarıcı"). MÖ 161 – MÖ 150 doneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.

Hayatı

MÖ 186 yılında doğan Demetrius'un babası IV. Seleukos Philopator, annesi IV.Laodice'dir. Roma ile yapılan Apamea Antlaşması uyarınca MÖ 178'de Roma'ya rehin olarak gönderildi. Amcası IV. Antiokhos Epiphanēs'in Kasım/Aralık MÖ 164'te ölmesiyle Selevkos tahtına geçmesi gerekirken, General Lysias tarafından Selevkos tahtına üvey kardeşi ve kuzeni olan V. Antiokhos Eupator oturtuldu. Ancak bu durumu kabul etmeyerek Roma'dan Selevkos tahtına geçmek için izin istese de kendisinin Roma'dan gitmesine izin verilmemiştir. Bu duruma Romalılar'ın 22 yaşlarında olan Demetrius yerine 8/9 yaşlarındaki V. Antiokhos'un kendileri açısından daha tehlikesiz bulmaları düşünülmektedir. MÖ 161'de Roma'dan kaçarak Suriye'ye gelen Demetrius burada kendini kral ilan ettikten kısa süre sonra V. Antiokhos Eupator ve Lysias'ı ele geçirerek öldürttü.

Tahta geçtiğinde Media Eyaletinin satrapı olan ve MÖ 163'ten beri bu toprakları yarı bağımsız olarak yöneten Timarchus'la mücadeleye girişti. Bu esnada Yahudi isyanlarıyla da uğraşmak zorunda kaldı. MÖ 161'de Adasa Muharebesinde ordusu yenilirken genarali Nicanor'da hayatını kaybetmişti. Ertesi yılı günümüz Ramallah yakınlarında yaşanan Elasa Muharebesinde Yahudi isyancılar yenilgiye uğratılırken liderleri Judah Maccabe'de öldürülmüştür. Bunlar yaşanırken isyancı Timarchus, Ermeni Kralı I. Artaxias'ın desteğiyle Babil'e kadar gelse de Demetrius onu yenerek öldürmüş ve böylelikle krallığının tümünde hakimiyetini sağlayabilmiştir.^[1]

Babilliler tarafından, kendilerini Timarchus yönetiminden kurtarmasına izafen kendisine “Soter (Kurtarıcı) unvanı verilmiştir.^[2]

Demetrius her ne kadar tüm krallığa hakim olsa da bu durum çok uzun sürmedi. MÖ 152’den itibaren isyancı Timarchus’un kardeşi Herakleides’in desteğini alan ve aslen İzmirli orta sınıf bir aileden olmakla birlikte kendisinin IV. Antiokhos Epiphanēs ile IV. Laodice’nin oğlu olduğu iddiasında bulunan Alexander Balas’ın krallık iddiasıyla uğraşmak zorunda kaldı. Kapadokya Krallığı ile Ptolemaios Krallığı bu durum karşısında Alexander Balas’ı desteklediği gibi Ptolemaios Kralı VI. Ptolemy Philometor kızı Cleopatra Thea’yı da onunla evlendirdi. Yahudiler de bu yeni kralı desteklerken, Roma senatosu da Alexander Balas’ın taht iddiasını onayladı. Demetrius tüm gelişmeler karşısında oldukça zor durumda kaldı.^[3]

MÖ 150 yılında Suriye’de yaşanan bir muharebede hayatını kaybetmiş ve yerine Alexander Balas, Seleukos Devleti’nin başına geçmiştir.^[4]

Kaynakça

^ “DEMETRIUS I. SOTER”, Jewish Encyclopedia. URL: http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5080-demetrius-i-soter 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2019-12-31
^ Grainger, John D. (1997). A Seleukid Prosopography and Gazetteer (İngilizce). Leiden: Brill. s. 39. ISBN 978-0-8028-2454-7.
^ Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-84765-421-2.
^ Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2019-01-18

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta I. Dimitrios (Seleukos imparatoru) ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Jona Lendering, "Demetrius I Soter", Livius,org websitesinde (İngilizce) [1] 4 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Polybius (İng.Çev.: Evelyn S. Shuckburgh. (1889 Perseus Ed.), Histories [2]^{[ölü/kırık bağlantı]} Bölüm:31.2, 31.11-15, 32.2, 32.10, 33.19 (İngilizce)

I. Dimitrios (Seleukos imparatoru) Selefkî Hanedanı Doğumu: MÖ 185 Ölümü: MÖ 150
Önce gelen V. Antiokhos Eupator	Selefkî Kralı MÖ. 161– MÖ. 150	Sonra gelen I. Aleksandros Balas

[demetrios1-1] “DEMETRIUS I. SOTER”, Jewish Encyclopedia. URL: http://www.jewishencyclopedia.com/articles/5080-demetrius-i-soter 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2019-12-31

[demetrios2-2] Grainger, John D. (1997). A Seleukid Prosopography and Gazetteer (İngilizce). Leiden: Brill. s. 39. ISBN 978-0-8028-2454-7.

[demetrios4-3] Chaniotis, Angelos (2018). Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138) (İngilizce). Londra: Profile Books Ltd. s. 39. ISBN 978-1-84765-421-2.

[demetrios5-4] Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087^{[ölü/kırık bağlantı]}. Erişim: 2019-01-18

[1]

[2]

[3]

[4]

g t d Helenistik hükümdarlar
Argead Hanedanı	II. Filip İskender (III. Aleksandros) III. Filip IV. Aleksandros
Antipatros Hanedanı	Kassandros IV. Filip V. Aleksandros I. Antipatros
Antigonos Hanedanı	I. Antigonos Monoftalmos I. Dimitrios Poliorkitis II. Antigonos Gonatas II. Dimitrios Aetolikus III. Antigonos Doson V. Filippos Perseus
Ptolemaios Hanedanı	I. Ptolemaios II. Ptolemaios Ptolemaios Keraunos Meleager III. Ptolemaios IV. Ptolemaios V. Ptolemaios I. Kleopatra (Naip) VI. Ptolemaios II. Kleopatra VII. Ptolemaios VIII. Ptolemaios III. Kleopatra IX. Ptolemaios X. Ptolemaios III. Berenike XI. Ptolemaios XII. Ptolemaios V. Kleopatra IV. Berenike XIII. Ptolemaios XIV. Ptolemaios VII. Kleopatra XV. Ptolemaios
Seleukos Hanedanı	I. Seleukos I. Antiohos II. Antiohos II. Seleukos III. Seleukos III. Antiohos IV. Seleukos IV. Antiohos (Naip: Lysias) V. Antiohos I. Dimitrios I. Aleksandros II. Dimitrios VI. Antiohos Diodotus Trifon VII. Antiohos II. Dimitrios II. Aleksandros Kleopatra Thea V. Seleukos VIII. Antiohos IX. Antiohos VI. Seleukos X. Antiohos III. Dimitrios XI. Antiohos I. Filippos XII. Antiohos VII. Seleukos XIII. Antiohos II. Filippos
Lisimahos	Lisimahos
Attalos Hanedanı	Filetairos I. Eumenis I. Attalos II. Eumenis II. Attalos III. Attalos III. Eumenis
Greko-Baktriya Hanedanı	I. Diodotus II. Diodotus I. Euthydemus I. Dimitrios II. Euthydemus I. Antimachus Pantaleon Agathocles I. Dimitrios I. Eucratides Plato II. Eucratides I. Heliocles
Hint-Grek Krallığı	I. Dimitrios I. Antimahus Pantaleon Agathokles I. Apollodotus II. Demetrius II. Antimahus I. Menander I. Zoilos Agathokleia Lisias I. Strato Antialkidas II. Heliokles Poliksenios III. Demetrios Filoksenios Diomedes Amintas Epander Theofilos Peukolaos Thraso Nikivas II. Menander Artemidoros Hermaeus Archebios Telefos II. Apollodotus Hippostratos Dionisios II. Zoilos Apollofanes II. Strato
Bitinya kralları	I. Zipoitis I. Nikomidis II. Zipoitis Etazeta (taht naibi) Ziaelas I. Prusias II. Prusias II. Nikomidis III. Nikomidis IV. Nikomidis
Pontus kralları	I. Mithridatis Ariobarzanis II. Mithridatis III. Mithridatis ve Laodiki I. Farnakis IV. Mithridatis V. Mithridatis VI. Mithridatis II. Farnakis Dareios I. Polemon Pitodorida II. Polemon
Kommagene kralları	Ptolemaios II. Sames I. Mithridatis I. Antiohos II. Mithridatis II. Antiohos III. Mithridatis III. Antiohos IV. Antiohos
Kapadokya kralları	I. Ariarathis II. Ariarathis II. Ariamnes III. Ariarathis IV. Ariarathis V. Ariarathis Orophernes VI. Ariarathis VII. Ariarathis VIII. Ariarathis IX. Ariarathis I. Ariobarzanes II. Ariobarzanes III. Ariobarzanes X. Ariarathis Arhelaos
Bosporos kralları	I. Mithridates Farnakes Asandros ve Dynamis II. Mithridates Asandros ve Dynamis Scribonius'un Dynamis'le ortak yönetim teşebbüsü Dynamis ve Polemon Polemon ve Pythodorida Aspurgus III. Mithridates ve Gipaipyreos III. Mithridates I. Kotis
Epir kralları	Admetus Tharrhypas Alcetas I Neoptolemus I Arybbas I. Aleksandros Aeacides Neoptolemus II Alcetas II I. Pirus II. Aleksandros Olympias II (regent) II. Pirus Ptolemy III. Pirus Deidamia