Mudurnu
| Mudurnu | |
|---|---|
 Kasabanın genel görünümü (Haziran 2019) | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Bolu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Muhammed İkbal Yelek[1] |
| • Belediye başkanı | Doğan Onurlu (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 1409 km² |
| Rakım | 850 m |
| Nüfus (1970) | |
| • Toplam | 25.550 |
| • Kır | 13,481 |
| • Şehir | 5.209 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 14800 |
| İl alan kodu | 0374 |
| İl plaka kodu | 14 |
Resmî site http://www.mudurnu.bel.tr | |
Mudurnu, Bolu'nun bir ilçesidir. İl merkezine 52 km uzaklıktaki Mudurnu ilçesi eski Türk evleri bakımından önemli bir özelliğe sahiptir. Tarihi İpek Yolu üzerinde önemli bir ticaret merkezi olarak gelişmiş bir Osmanlı kasabası olup, tarihi kentsel dokusu ve kent kültürü ile özgünlüğünü korumuş bir kültürel peyzaj sunmaktadır. Yeşilin hakim olduğu ilçede 207 konut, 20 dini kültürel yapı, 2 askeri yapı, 2 doğal anıt, çeşme ve hamam olmak üzere toplam 231 adet mimari değeri yüksek yapı bulunmaktadır.[3] Bu nedenle ilçe "Kentsel Sit Alanı" ilan edilmiştir. Türk sivil mimarisinin en güzel örneklerinden biri ise Armutçular Konağı ve Keyvanlar Konağıdır. Yöresel ev yemeklerinin tanıtıldığı konaklardan oda kiralamak da mümkün. İlçe sınırlarındaki Abant Gölü, Sülük Gölü, Karamurat Gölü, Şeyh-ül Ümran Tepesi (Şeyh-ül imran bayramı temmuz ayının ilk haftası yapılır) görülmeye değer yerlerinden olup tüm Mudurnu'yu kuş bakışı izleme imkânı sunar. Ana gelir kaynağı hayvancılık olan Mudurnu'da kadınların yaptığı iğne oyası da önemli bir gelir kaynağıdır. Ayrıca pişmaniye adıyla bildiğimiz Mudurnu Saray Helvalarının üretim merkezi olan Mudurnu birçok isimle kendini Türkiye ve dünya çapında duyurmuştur. Demirciler çarşısında eskilerin el işlerini bu güne taşıyan birkaç esnaf bulmak da mümkündür.
İlçenin yüzölçümü 1.314 km²’dir.[4]
Mudurnu'ya 5 km mesafede bulunan Babas Kaplıcası'nın metabolizma hastalıkları ve hafif diyabetliler üzerinde olumlu etkileri vardır. Konaklama tesisi olarak restore edilmiş konaklar tarih öncesinin ihtişamını taşımaktadır. Mudurnu'nun 30 km kuzeybatısında yer alan Sarot Kaplıcası Taşkesti - Ilıca Köyü hudutları içerisindedir. Bolu ili dahilinde bulunan bütün maden sularından ayrı bir özellik taşıyan kaynak, sıcak ve sülfatlıdır.
Mudurnu, Mudurnu Tarihi Ahi Kenti adı ile 2014 yılında Dünya Mirası Listesine dahil edilmiştir.[5] 700 yıldır her Cuma günü yapılan Ahi Duası nesilden nesile aktarılmıştır.[kaynak belirtilmeli]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu alt başlıktaki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ekim 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Antik tarihte kent adının Modrene, Modra olduğu Mudurnu ilçesinin tarih öncesi yerleşim izlerini taşıdığı ve ilçesinin tarihi hakkındaki bilgilerin 4000 yıl öncesine dayandığı düşünülmektedir.[6] Modra isminin Luwi dilinden gelen ana tanrıçanın kocası anlamında bir sözcük olduğu sanılmaktadır. İlk Türk yerleşiminin Selçuklu döneminde başlandığını bildiğimiz Mudurnu, daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun çekirdeğini oluşturan ana bölge içinde yer alır. Osman Bey döneminde yoğun Türk akınlarına uğrayan Mudurnu, Samsa Çavuş ve Köse Mihal'in rehberliğinde Osmanlı Beyliğinin ilk topraklarına katılır. I. Murat Döneminde, Osmanlı Devletinin ilk düzenli ordusunun temeli olan "Yaya Örgütünü" oluşturan ve yine Osmanlının ilk Maliye Hazine örgütünü kuran Halil Hayrettin Paşa (Çandarlı Kara Halil) Mudurnuludur. Şeyh Fahreddin-i Rumi'nin öğrencisi olup, Mudurnu ahi örgütlerinde yetişen Çandarlı, daha sonra Osmanlı'nın ilk veziri olacaktır.
Yıldırım Beyazıt döneminde yapılan Yıldırım Beyazıt Camii (1374) ve Yıldırım Beyazıt Hamamı (1382) altı yüz yıldır ayakta durmaktadır. Fetret Devrinde güvenli bir Osmanlı beldesi olarak bilinen Mudurnu, Şehzade Mehmet Çelebi ve Emir Süleyman'a bir dönem sığınak olmuştur. 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Anadolu, işgal edilmeye başlanmıştır.
Mudurnu ve yöresindeki yurtsever güçler, Osmanlı Teşkilatı Mahsus Lideri Kuşçubaşı Eşref öncülüğünde 30 Mayıs 1919'da "Mudurnu Redd-i İlhak Cemiyeti"ni, 20 Ekim 1919'da "Mudurnu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti"ni kurarlar. Anadolu isyanının alevlenmeden söndürülmesini amaçlayan İtilaf Devletleri ve Osmanlı saray yönetiminin siyasi ve dini etkisi ile örgütlenen Hilafet ve şeriat yanlısı kuvvetler, 21 Nisan 1920'de Mudurnu şehir merkezini basarak, Kaymakam Ali Nail'i ve Savcı Salih Zeki Bey'i hapsederler. Kaymakamlık makamına çevre köylülerinden Hacı Hamdi'yi oturturlar.
Kuva-i Milliyeciler şehri terkederler. 4 Mayıs 1920'de Mudurnu'ya gelen Çolak İbrahim Bey kuvvetleri Mudurnu'yu hilafetçilerin elinden kurtarırlar. Çevre köylüleri tekrar toparlayan Düzce ve Bolu isyancıları 13 Mayıs 1920'de tekrar Mudurnu'yu kuşatırlar. 13-14-15 Mayıs günleri boyunca devam eden çatışmalar sonrasında, şehir halkı topyekûn Kuva-i Milliye saflarında yer alır ve hilafet kuvvetleri dağıtılır.
Mudurnu kültürü
[değiştir | kaynağı değiştir]Mudurnu, örf-âdet ve geleneklerin sahip çıkıldığı, sıcak insan ilişkilerin yaşandığı bir ilçe. Bu gelenekler arasında birikme geceleri, kına geceleri, hacet bayramları ve damat ve gelin hamamı bulunuyor. Bu şirin şehrin Mudurnu böreği, keş, Mudurnu baklavası ve Mudurnu helvası gibi pek çok yöresel yemeği de mevcuttur.[3]
2018 yılında Cittaslow ağına katılan Mudurnu, geleneksel yaşam tarzını ve yöresel kültürünü koruma konusundaki kararlılığıyla bu unvana layık görülmüştür. İlçede sürdürülen geleneksel etkinlikler ve yöresel mutfak kültürü, sakin şehir anlayışının önemli bir parçası haline gelmiştir.
Esnaf Duası: Mudurnu'da her kim yeni bir iş yeri açmak isterse açılışını mutlaka Esnaf Duasından sonra yapar. Açılışı yapılacak olan dükkan anons edilir kalabalık cemaat açılış yapılacak dükkanın önüne giderek bereketli olması için hep birlikte dua edilir.[kaynak belirtilmeli]
Tarihi yapılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Saat Kulesi
[değiştir | kaynağı değiştir]12 metre yüksekliğinde olan bu kule 1890-1891 tarihlerinde ahşap olarak inşa edilmiş 1900 yılında yangın atlatmıştır. Saat; günümüzde de Mudurnululara ve misafirlerine her saat başı, zamanı hatırlatmaktadır.
Yıldırım Bayezid Camii
[değiştir | kaynağı değiştir]Padişah 1. Murat'ın oğlu Yıldırım Beyazıt'ın Bolu şehzadeliği döneminde M.1374 yılında yapılmıştır. Hala kullanılır durumda olan bu camii Osmanlı erken dönem mimarisinin en güzel örneklerindendir.
Kanuni Sultan Süleyman Camii
[değiştir | kaynağı değiştir]1546 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan bu cami tavanı ahşap olup duvarları taştandır. Halk arasındaki bir söylenceye göre Kanuni, caminin istediği büyüklükte yapılmadığı için beğenmeyip kapısına kilit vurdurmuş ve bu nedenle cami ancak vefatından 50 yıl sonra ibadete açılabilmiştir.
Orhan Bey Camii
[değiştir | kaynağı değiştir]İnşa ediliş tarihi tam olarak bilinmemektedir.
Samsa Çavuş Camii
[değiştir | kaynağı değiştir]Mudurnu ilçesi Güveytepe Köyü yakınında bulunan bu cami bir Cuma mescididir.
Yıldırım Bayezid Hamamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yıldırım Beyazıt Camii'nin karşısında bulunan bu hamam Yıldırım Bayezid tarafından Ömer bin İbrahim'e yaptırılmıştır.[3]
Mudurnu konakları
[değiştir | kaynağı değiştir]Mudurnu'da Hacı Abdullahlar, Fuat Beyler, Keyvanlar, Yarışkaşı, Hacı Şakirler, Karataş ve Tekkeliler olmak üzere 7 konak bulunmaktadır.[3]
Görülmesi gereken noktalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Abant Gölü
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe merkezine 18 km uzaklıkta konumlanmış olan Abant Gölü, Abant ve Mudurnu sıradağları arasında oval biçimli bir çukurluk içinde bulunmaktadır.
Sülüklügöl
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğa harikası Sülüklügöl, Mudurnu-Akyazı yoluna 9 km uzaklıktadır. Üç tarafı dik yamaçla çevrilmiş, üzeri yeşillikler ve birçok ağaç türüyle çevrelenmiş, kendine özgü bitki çeşitlerini yaşatmaya devam etmektedir.
Karamurat Gölü
[değiştir | kaynağı değiştir]Mudurnu'nun 30 km kuzeybatısında Mudurnu-Adapazarı yol güzergâhı üzerinde konumlanmaktadır. İsmini, yakınında bulunan Karamurat Köyü'nden alan göl, bir krater gölüdür.
Babas Kaplıcası
[değiştir | kaynağı değiştir]Babas Kaplıcası, ilçesi merkezine 3 km uzaklıkta bir şifa merkezidir. Kaplıca suyunun şifalı olduğu ve romatizmal hastalıklara iyi geldiği bilinmektedir.
Sarot Termal Vadi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaplıca, Mudurnu Taşkesti Beldesi civarında, Taşkesti - Adapazarı yol güzergâhında bulunmaktadır. Günde 4.500 kişiye hizmet kapasitesi vardır. Mudurnu Sarot Termal suları içme kürü şeklinde kullanıldığında, idrar yolu ve böbrek rahatsızlıklarına; banyo olarak kullanıldığında ise romatizma hastalıklarına iyi gelmektedir.[3]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe; 1 belde, 70 köy ve 7 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[7] | 21.618 | 2.945 | 18.673 |
| 1935[8] | 23.038 | 2.659 | 20.379 |
| 1940[9] | 22.896 | 2.803 | 20.093 |
| 1945[10] | 22.420 | 3.038 | 19.382 |
| 1950[11] | 23.776 | 2.913 | 20.863 |
| 1955[12] | 23.691 | 3.192 | 20.499 |
| 1960[13] | 24.890 | 3.462 | 21.428 |
| 1965[14] | 25.813 | 3.727 | 22.086 |
| 1970[15] | 25.550 | 3.682 | 21.868 |
| 1975[16] | 25.844 | 3.905 | 21.939 |
| 1980[17] | 27.460 | 4.986 | 22.474 |
| 1985[18] | 27.237 | 5.208 | 22.029 |
| 1990[19] | 27.153 | 5.237 | 21.916 |
| 2000[20] | 25.148 | 5.955 | 19.193 |
| 2007[21] | 21.450 | 4.856 | 16.594 |
| 2008[22] | 21.000 | 4.671 | 16.329 |
| 2009[23] | 20.661 | 4.596 | 16.065 |
| 2010[24] | 20.729 | 4.830 | 15.899 |
| 2011[25] | 20.528 | 4.936 | 15.592 |
| 2012[26] | 20.536 | 5.261 | 15.275 |
| 2013[27] | 20.410 | 5.166 | 15.244 |
| 2014[28] | 19.987 | 5.115 | 14.872 |
| 2015[29] | 19.721 | 5.117 | 14.604 |
| 2016[29] | 19.374 | 5.082 | 14.292 |
| 2017[29] | 19.066 | 5.036 | 14.030 |
| 2018[29] | 19.327 | 5.123 | 14.204 |
| 2019[29] | 18.880 | 5.132 | 13.748 |
| 2020[29] | 18.690 | 5.209 | 13.481 |
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Mudurnu'nun Tımaraktaş köyünde yetişen bir Karaçam tomruğunun Mudurnu merkezde sergilenişi. 2008 yılında kesilen tomruğun yaşı 252 yıldır. -
Mudurnu'da Osmanlı döneminden kalma tarihi hamam. -
Mudurnu'da Yıldırım Bayezid Camii. 1374 yılında yapılmıştır. -
Yıldırım Bayezid Camii. -
Yıldırım Bayezid Camii. -
Yıldırım Bayezid Camii. -
Mudurnu'da Osmanlı döneminden kalma tarihi bir ev.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ a b c d e "Mudurnu Hakkında - Mudurnu Belediyesi". mudurnu.bel.tr. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2024.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-12-07.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2016.
- ^ "Bithynia'daki Antik Kentler". Araştırma yazısı.Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Mayıs 2018. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Mudurnu Nüfusu - Bolu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bolu Mudurnu Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Mudurnu Kaymakamlığı22 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mudurnu Belediyesi21 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
