Harry S. Truman

Harry S. Truman
Harry S. Truman
	Resmî portre, 1947
33. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
	Görev süresi; 12 Nisan 1945 - 20 Ocak 1953
Başkan Yardımcısı	Yok (1945-49); Alben W. Barkley (1949-53)
Yerine geldiği	Franklin D. Roosevelt
Yerine gelen	Dwight D. Eisenhower
34. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı
	Görev süresi; 20 Ocak 1945 - 12 Nisan 1945
Başkan	Franklin D. Roosevelt
Yerine geldiği	Henry A. Wallace
Yerine gelen	Alben W. Barkley
Missouri Senatörü
	Görev süresi; 3 Ocak 1935 - 17 Ocak 1945
Yerine geldiği	Roscoe C. Patterson
Yerine gelen	Frank P. Briggs
Kişisel bilgiler
Doğum	8 Mayıs 1884; Lamar, Missouri, ABD
Ölüm	26 Aralık 1972 (88 yaşında); Kansas City, Missouri, ABD
Partisi	Demokratik
Evlilik(ler)	Bess Wallace Truman
Çocuk(lar)	Margaret
Bitirdiği okul	Missouri–Kansas City Üniversitesi (bıraktı)
Mesleği	Tuhafiyeci, Çiftçi
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	ABD
Branşı	Missouri Ulusal Muhafızları; Amerika Birleşik Devletleri Ordusu; Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Yedek Kuvvetleri
Hizmet yılları	1905-1911; 1917-1919; 1920-1953 (Yedek)
Rütbesi	Binbaşı; Albay (Yedek)
Komutası	D Bataryası, 129. Topçu, 60. Tugay, 35. Piyade Tümeni
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı; •Batı Cephesi

Harry S. Truman^[2] (d. 8 Mayıs 1884 - ö. 26 Aralık 1972), Amerika Birleşik Devletleri'nin 33. başkanıdır. Göreve 1945 yılında o zamanki başkan olan Franklin D. Roosevelt'in görev başında ölmesi sonucu başkan yardımcısı iken gelmiştir. Başkanlığa geldiğinde II. Dünya Savaşı'nın son ayları yaşanıyordu.

Truman, 1945 yılının Ağustos ayında savaşı daha çabuk sona erdirerek can kayıplarını azaltmak gerekçesiyle Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması kararını verdi. Saldırılar sonucu binlerce kişi öldü ve bombaların etkileri gelecek kuşak Japonların büyük sıkıntılar çekmelerine neden oldu.^[3]

II. Dünya Savaşı sonunda SSCB ile ABD arasında bir kutuplaşma ortamı doğdu. Böylece Soğuk Savaş başlamış oldu. Batı Avrupa ülkeleri 1949 yılında ABD'nin başını çektiği NATO örgütünü kurdu. Doğu Avrupa ülkeleri ise SSCB'nin başını çektiği Varşova Paktı'nı oluşturdu.

1950 yılında ikiye bölünmüş olan Kore yarımadasında SSCB ve Çin destekli Kuzey Kore kuvvetleri Güney Kore'ye saldırarak büyük bir bölümünü işgal etti. Amerika Birleşik Devletleri Güney Kore'yi desteklemek için savaşa girdi. Yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletler'e üye olan 15 ülke de ABD'nin yanı sıra savaşa katıldı. Türkiye bu 15 ülke arasında 5.000'i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu. Kore Savaşı Truman'ın başkanlığı süresince devam etti. Savaş kayıpları devam ettikçe halkın desteğini kaybettiği kanısına vardı. 1952 yılındaki başkanlık seçimlerinde adaylığını geri çekti ve 1953 yılında başkanlığa veda etti.

Truman, SSCB'ye ve Sovyet yanlısı ülkelere karşı ne pahasına olursa olsun mücadele edilmesi gerektiği ilkesine inanıyordu. Bu ilkeye Truman Doktrini adı verildi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir yardım paketi geliştirdi. Aynı amaçla 1947 yılında Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye de 400 milyon dolarlık bir askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk Amerikan yardımını başlattı. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan'a, 100 milyon doları da Türkiye'ye ödenmiştir.

Truman, dış politikada izolasyonizme karşı enternasyonalist politikalar izlemenin yanı sıra, içeride Roosevelt'in New Deal politikalarına bağlı kalarak New Deal koalisyonu sayesinde 1948 seçimlerinde sürpriz bir başarı kazanmıştır. Cumhuriyetçi Parti'nin bu politikaları "sosyalizm" olarak suçlamaları karşısında ise "Sosyalizm son 20 yılda halkın her ileri adımına karşı onların insanları korkutmak için kulladıkları bir kelimedir. Kamu elektrik kuruluşu için dedikleri, sosyalizm. Sosyal güvenlik için dedikleri, sosyalizm. Çiftçilere fiyat desteği için dedikleri, sosyalizm. Banka mevduat sigortası için dedikleri, sosyalizm. Özgür ve bağımsız işçi sendikalarının gelişmesi için dedikleri, sosyalizm. Tüm halkın yararına olan hemen her şey için sosyalizm diyorlar" demiş^[4] ve bu tür iddialara karşı "eğer bu kılık değiştirmiş sosyalizm ise, ben ondan yanayım" demiştir.^[5]

Ölümü

Truman'ın tabutunun yanındaki çelenk, 27 Aralık 1972

5 Aralık 1972'de Truman, zatürree teşhisi ile Kansas Şehri Araştırma Hastanesi ve Tıp Merkezine kaldırıldı. Çoklu organ yetmezliği gelişti, komaya girdi ve 26 Aralık sabah 07:50'de 88 yaşında öldü.^[6]^[7]

Eşi Bess Truman, Washington'da bir devlet cenazesi yerine kütüphanede basit bir özel ayini tercih etti. Cenazeden bir hafta sonra, yabancı ileri gelenler ve Washington yetkilileri, Washington Ulusal Katedrali'ndeki bir anma törenine katıldı.

Bess Truman 1982'de öldü ve Independence, Missouri'deki Harry S. Truman Kütüphanesi ve Müzesi'nde kocasının yanına gömüldü.^[8]^[9]

Kaynakça

^ "Harry S. Truman, 34th Vice President (1945)". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
^ "Use of the Period After the "S" in Harry S. Truman's Name". Harry S. Truman Library & Museum. Retrieved April 13, 2021.
^ "Why Did Japan Attack Pearl Harbor?". 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2012.
^ "Rear Platform and Other Informal Remarks in New York, October 10, 1952". Truman Library. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
^ "Address in Montana at the Dedication of the Hungry Horse Dam, October 1, 1952". Truman Library. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
^ "6:00 p.m." CBS Radio News. CBS. 25 Aralık 1972. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2017 – YouTube vasıtasıyla.
^ Truman Library 2012i.
^ Washington National Cathedral 2012.
^ Wooten 1973, s. 1.

Vikisöz'de Harry Truman ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Siyasi görevi
Önce gelen Henry A. Wallace	Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı 1945	Sonra gelen Alben W. Barkley
Önce gelen Franklin D. Roosevelt	Amerika Birleşik Devletleri başkanı 1945-1953	Sonra gelen Dwight D. Eisenhower
Parti siyasi görevi
Önce gelen Henry A. Wallace	Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Adayı Demokratik 1944	Sonra gelen Alben W. Barkley
Önce gelen Franklin D. Roosevelt	Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı Demokratik 1948	Sonra gelen Adlai Stevenson II

Amerikalı siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Harry S. Truman, 34th Vice President (1945)". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.

[2] "Use of the Period After the "S" in Harry S. Truman's Name". Harry S. Truman Library & Museum. Retrieved April 13, 2021.

[3] "Why Did Japan Attack Pearl Harbor?". 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2012.

[4] "Rear Platform and Other Informal Remarks in New York, October 10, 1952". Truman Library. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.

[5] "Address in Montana at the Dedication of the Hungry Horse Dam, October 1, 1952". Truman Library. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.

[CBSRadioNews1972-6] "6:00 p.m." CBS Radio News. CBS. 25 Aralık 1972. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2017 – YouTube vasıtasıyla.

[FOOTNOTETruman_Library2012i-7] Truman Library 2012i.

[FOOTNOTEWashington_National_Cathedral2012-8] Washington National Cathedral 2012.

[FOOTNOTEWooten19731-9] Wooten 1973, s. 1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]