Rahim
Rahim, dölyatağı veya uterus, memelilerde gebelik organıdır. İnsanlarda ve memelilerin çoğunda üreme sisteminin kadınlık hormonuna duyarlı, ikincil cinsel organıdır.
Rahim, ucunda rahim ağzı (serviks) bulunan, yanlarda da boynuz şeklinde Fallop tüpleri yer alan, kasılma yeteneği güçlü kaslardan oluşan armut şeklinde bir yapıdır. Rahim içindeki boşlukta rahim iç tabakası (endometrium) yer alır.[1]
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Dölyatağı, çeperleri kaslı içi oyuk bir organdır. Döllenmiş yumurtayı barındırmaya ve doğacak duruma gelince dışarı atmaya yarar. Dölyatağı, bağırsakların alt tarafında, göden bağırsağı ile idrar torbasının arasında, dölyolunun üstünde bulunur. Önden arkaya doğru yassı, 6–7 cm uzunluğunda, kabaca bir armut biçimindedir.[2] Orta kısmının biraz altında "kıstak" denen bir boğumlanmayla iki kısma ayrılır. Alttaki kısma "boyun" denir, burası dölyoluna açılır. Daha büyük olan üst tarafı ise "gövde" adını alır. Buranın yukarı ve ön kısmı genellikle eğik durur. Üst kenarında, yani dibinde, her iki yanda değirmi bağ (tutunma organı) ile Fallop borusu yer alır. Fallop boruları, dölyatağı ile yumurtalıkları birleştirir. Dar bir oyuk şeklindeki dölyatağı boyun kısmındaki delikle dölyoluna açılır. Dölyatağının çeperi üç tabakadan oluşur: İç zar (endometrium), kalın kas (myometrium) ve dış zar (serosa).[3] Rahim katmanları endometriyum, uterus epiteli, myometriyum, perimetriyum, parametriyum'dan, ligamentler ise uterusun yuvarlak bağı, uterusun geniş bağı, kardinal bağ, uterosakral bağ, puboservikal bağ'lardan oluşur. Uterus bezi veya endometriyal bezler, tek katlı prizmatik epitel ile kaplı tübüler bezlerdir.
Gebelik
[değiştir | kaynağı değiştir]Rahim, gebe olunmayan dönemde mandalina büyüklüğünde bir yapıdır ve ağırlığı yaklaşık 60 gramdır. Gebelikte rahim yaklaşık 3 kilogramlık bir bebeği içinde taşıyacak şekilde büyür ve doğum eylemi başladığında güçlü kaslarının kasılmasıyla, rahimağzının da gevşeyerek açılmasıyla bebeğin doğması sağlanır.[4]
Rahmin bilinen tek işlevi doğmamış bebeğin gelişmesini sağlayacak ortamı oluşturmak, bebeği dıştan gelebilecek darbelerden korumak (bu işlevi amniyon sıvısı ile birlikte yürütür) ve doğum eyleminde kasılarak bebeği dış dünyaya çıkarmak için anne adayının ıkınmalarıyla birlikte gerekli itici gücü oluşturmaktır. Menopoza giren bir kadında rahimin görevi de tamamlanmıştır.[5]
Rahim prosedürleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kolposkopi
- Servikal konizasyon
- Servikal serklaj
- Servikal tarama (pap smear)
- Servikektomi (trakelektomi)
- Peser
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Uterus: MedlinePlus Medical Encyclopedia Image". medlineplus.gov (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "Uterus". cancer.gov (İngilizce). 2 Şubat 2011. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "The Anatomy of the Uterus". Verywell Health (İngilizce). 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "Uterus". Kenhub (İngilizce). Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "Anatomy, Abdomen and Pelvis, Uterus - StatPearls - NCBI Bookshelf". 21 Kasım 2020. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
