1975 Formula 1 sezonu
 1975 FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası sezonu | |
| Önceki: 1974 | Sonraki: 1976 |
| Pilotlar • Pistler • Yarışlar | |
1975 Formula 1 sezonu, FIA'nın düzenlediği Formula 1 şampiyonasının 29. sezonuydu. 1975 sezonu Dünya Sürücüler şampiyonasını ve yine aynı sezonun F1 Üreticileri Uluslararası Kupasını içeren 14 yarışla yapıldı.[1] Sezon içinde ayrıca üç şampiyona dışı yarış yapılırken ayrıca yine şampiyona dışı dokuz yarışlık Güney Afrika Formula 1 şampiyonası düzenlendi. Sezon 12 Ocak'ta başlayıp 5 Ekim'de sona erdi.
1974 sezonundaki sonuçların ardından 1975 için favorilerden biri olarak gösterilen Brabham, pilotları Carlos Pace'in memleketi São Paulo'da kazandığı yarışla birlikte beklentileri yükseltse de sezon genelinde devam eden lastik tüketim performansları nedeniyle gerilerde kaldı.[2] Ferrari'deki ikinci sezonunda Niki Lauda, teknik açıdan avantajlı olan aracıyla açık farkla şampiyonluğa ulaştı. Ferrari'nin de takımlar şampiyonluğuna ulaştığı bu sezonu Lauda "inanılmaz bir yıl" olarak tanımladı.
ABD'li Mark Donohue, Avusturya Grand Prix antrenmlarında yaptığı kazayla hayatını kaybetti.[3][4][5] Sezon sona erdikten sonra da, Kasım ayının sonlarında Graham Hill'in takımı Embassy Hill'in uçağı İngiltere'de düştü. Düşen uçakta bulunan Hill ve takımın pilotu Tony Brise'ın da aralarında bulunduğu altı kişiden kurtulan olmadı.[6][7][8]
Takımlar ve sürücüler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Takım ve sürücü değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Williams'ın Iso ve Marlboro ile olan sponsorlukları sona erdi, takım iki araçla birlikte sezona ilk kez kendi adıyla katıldı.
- Brabham ile 1972 and 1973'te yarışan Wilson Fittipaldi, sezona kendi takımı ve şasisi ile katıldı. Aracı kendisi kullandı ve sezon içerisinde iki yeni güncelleme getirdi.
- Denny Hulme 1974 sezonunun sonunda emekli oldu. Son iki yarışta yerine geçen Jochen Mass, McLaren ile bu sezon için de anlaştı.
- March takımı Lella Lombardi ile anlaştı. Lombardi, 1958'de Maria Teresa de Filippis'ten sonra bir F1 yarışına katılan ilk kadın oldu.
- John Watson Surtees ile anlaştı. Watson, 1974'te kendi Brabham aracıyla yarışmıştı.
Sezon ortası değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- İlk iki yarıştan sonra Bob Evans, Mike Wilds'in yerine BRM'ye geçti. Jacky Ickx de Lotus'tan sezon ortasında ayrıldı.
- Graham Hill'in sahibi olduğu Embassy Racing, ilk üç yarış için Lola şasisiyle ardından kendi şasileriyle sezona katıldı. Tek farkları, tasarımcısının istihdamı ile şasinin isimlendirilmesi oldu.[9][10][11]
- Ensign takımı sezonun ilk yarısını kaçırsa da kalan kısımda iki Hollandalı pilotla, Roelof Wunderink ve Gijs van Lennep ile ve Hollandalı güvenlik şirketi HB Bewaking'in sponsorluğu ile yarıştı.
- John Nicholson, 1973 ve 1974 Britanya Formula Atlantik Şampiyonasını Lyncar 005 aracı ile kazandıktan sonra 1975 Britanya Grand Prix'sine Lyncar destekli F1 şasisi ile katıldı. Nicholson bunu 1974'te de denemiş ancak sıralamaları geçememişti.
- Shadow iki yarışta Matra V12 motor denedi ancak pilot Jean-Pierre Jarier her iki yarışı da tamamlayamadı.
- ABD'li Mark Donohue, Avusturya Grand Prix antrenmlarında yaptığı kazayla hayatını kaybetti.[3][4][5] John Watson, Surtees'ten ayrılarak Penske ile anlaştı ve 1976'ya kadar takımda yer aldı.
- 1974'ün sonuna doğru, Chris Amon kendi takımını bırakarak BRM ile iki yarış için anlaştı. 1975 sezonunun bitimine doğru Ensign ile anlaştı.
Takvim
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yarış | Grand Prix | Pist | Tarih |
|---|---|---|---|
| 1 |  Arjantin Grand Prix
|
Autódromo Oscar Alfredo Gálvez, Buenos Aires
|
12 Ocak |
| 2 |  Brezilya Grand Prix
|
Autodromo de Interlagos, São Paulo
|
26 Ocak |
| 3 |  Güney Afrika Grand Prix
|
Kyalami Grand Prix Circuit, Midrand
|
1 Mart |
| 4 |  İspanya Grand Prix
|
Montjuïc circuit, Barselona
|
27 Nisan |
| 5 |  Monako Grand Prix
|
Circuit de Monaco, Monte Carlo
|
11 Mayıs |
| 6 |  Belçika Grand Prix
|
Circuit Zolder, Heusden-Zolder
|
25 Mayıs |
| 7 |  İsveç Grand Prix
|
Scandinavian Raceway, Anderstorp
|
8 Haziran |
| 8 |  Hollanda Grand Prix
|
Circuit Zandvoort, Zandvoort
|
22 Haziran |
| 9 |  Fransa Grand Prix
|
 Paul Ricard Circuit, Le Castellet
|
6 Temmuz |
| 10 |  Britanya Grand Prix
|
Silverstone Circuit, Silverstone
|
19 Temmuz |
| 11 |  Almanya Grand Prix
|
Nürburgring, Nürburg
|
3 Ağustos |
| 12 |  Avusturya Grand Prix
|
Österreichring, Spielberg
|
17 Ağustos |
| 13 |  İtalya Grand Prix
|
Autodromo Nazionale di Monza, Monza
|
7 Eylül |
| 14 |  Birleşik Devletler Grand Prix
|
Watkins Glen Grand Prix Course, New York
|
5 Ekim |
Takvim değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- İspanya Grand Prix, iki pist arasındaki yarış paylaşım anlaşması nedeniyle Jarama'dan Montjuïc'e taşındı. Benzer şekilde, Fransa Grand Prix Dijon-Prenois'dan Paul Ricard Circuit'e, Britanya Grand Prix de Brands Hatch'ten Silverstone'a taşındı.
- Belçika Grand Prix ve Monako Grand Prix yer değiştirdi, böylece Monako'daki yarış Belçika'dan önce yapıldı.
- Kanada Grand Prix sondan bir önceki yarış olarak yapılacaktı ancak Formula 1 Üreticileri Birliği ile Mosport Park arasındaki ödeme anlaşmazlıkları nedeniyle iptal edildi.[12]
Kural değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yanmaya dayanıklı yarış tulumları zorunlu hale getirildi.[13][14][15]
- Servis yollarına giden ve oradan dönülen yollarla birlikte görevli noktaları konsepti oluşturuldu ve çeşitli pistlerde uygulandı. Ayrıca görevlilere pilotları araçtan çıkarma antrenmanları yapma zorunluluğu getirildi.[14][15]
Sonuçlar ve sıralamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Grand Prix'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]Puanlama sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk altıya girenlere puan verildi. Markalar şampiyonası için her takımın yarışı en yüksek sırada bitiren pilotunun puanı dikkate alındı. Her iki şampiyonada ilk yedi yarıştaki en iyi altı, sonraki yedi yarıştaki ise en iyi altı sonuç sayıldı.
Parantez içinde olmayan numaralar şampiyonluk puanı, parantez içindekiler ise toplamda elde edilen puanları gösterir. Puanlama aşağıdaki sisteme göre yapıldı:
| Pozisyon | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarış | 9 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Kaynak:[16] | ||||||
Sürücüler Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
- ‡ Yarış planlanan mesafenin %75'i tamamlanmadan durdurulduğu için yarım puan verildi.
F1 Üreticileri Uluslararası Kupası
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Poz. | Takım | ARJ
|
BRE
|
GAF
|
İSP
‡
|
MON
|
BEL
|
İSÇ
|
HOL
|
FRA
|
BRİ
|
ALM
|
AVS‡
|
İTA
|
ABD
|
Puan[17] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ferrari
|
4 | 4 | 5 | NC | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 8 | 3 | 6 | 1 | 1 | 72.5 | |
| 2 | Brabham-Ford
|
3 | 1 | 2 | (3) | 3 | 3 | 2 | 4 | 14 | 2 | 1 | 14 | 4 | YD | 54 (56) | |
| 3 | McLaren-Ford
|
1 | 2 | 6 | 1 | 2 | 7 | 8 | YD | 3 | 1 | YD | 4 | 2 | 2 | 53 | |
| 4 | Hesketh-Ford
|
2 | 6 | YD | YD | YD | YD | 10 | 1 | 2 | 4 | 8 | 2 | 5 | 4 | 33 | |
| 5 | Tyrrell-Ford
|
5 | YD | 1 | YD | 5 | 2 | 7 | 9 | 6 | 3 | 9 | 8 | 7 | 6 | 25 | |
| 6 | Shadow-Ford
|
12 | YD | 9 | 4 | YD | 6 | YD | 6 | 8 | 14 | 4 | 3 | 6 | NC | 9.5 | |
| 7 | Lotus-Ford
|
8 | 9 | 10 | 2 | 4 | YD | 9 | 15 | 10 | 16 | YD | 5 | 13 | 5 | 9 | |
| 8 | March-Ford
|
9 | YD | YD | 5 | YD | YD | YD | 14 | 18 | 5 | 7 | 1 | YD | 7 | 7.5 | |
| 9 | Williams-Ford
|
NC | 11 | NC | 7 | DNQ | YD | 14 | 12 | 11 | YD | 2 | YD | 14 | DNS | 6 | |
| 10 | Parnelli-Ford
|
YD | 7 | 17 | YD | YD | 4 | 5 | 12 | 10 | YD | YD | YD | 5 | |||
| 11 | Hill-Ford
|
NC | DNQ | YD | 6 | 7 | 7 | 10 | 5 | 15 | YD | YD | 3 | ||||
| 12 | Penske-Ford
|
7 | YD | 8 | YD | YD | 11 | 5 | 8 | YD | 9 | 2 | |||||
| 13 | Ensign-Ford
|
DNQ | WD | WD | 10 | 15 | DNQ | 6 | 12 | 12 | YD | 1 | |||||
| — | Lola-Ford
|
10 | 12 | 7 | DNQ | 0 | |||||||||||
| — | Surtees-Ford
|
DSQ | 10 | YD | 8 | YD | 10 | 16 | YD | 13 | 11 | 10 | 0 | ||||
| — | BRM
|
YD | YD | 15 | YD | DNQ | 9 | 13 | YD | 17 | WD | WD | YD | YD | 0 | ||
| — | Fittipaldi-Ford
|
YD | 13 | DNQ | YD | DNQ | 12 | 17 | 11 | YD | 19 | YD | DNS | 11 | 10 | 0 | |
| — | Lyncar-Ford
|
17 | 0 | ||||||||||||||
| — | Shadow-Matra
|
YD | YD | 0 | |||||||||||||
| — |  Maki-Ford
|
WD | WD | DNS | DNQ | DNQ | DNQ | DNQ | 0 | ||||||||
| — | Berta-Ford
|
WD | WD | ||||||||||||||
| Poz. | Takım | ARJ
|
BRE
|
GAF
|
İSP
‡
|
MON
|
BEL
|
İSÇ
|
HOL
|
FRA
|
BRİ
|
ALM
|
AVS‡
|
İTA
|
ABD
|
Puan |
- Kalın sonuçlar şampiyonada sayılan puanlardır.
- ‡ Yarış planlanan mesafenin %75'i tamamlanmadan durdurulduğu için yarım puan verildi.
Şampiyona dışı yarışlar
[değiştir | kaynağı değiştir]1975'te dünya şampiyonası kapsamına girmeyen, F1 araçlarına açık üç yarış ile ayrıca Güney Afrika Formula 1 Şampiyonası düzenlendi.
| Yarış adı | Pist | Tarih | Kazanan pilot | Takımı | Rapor |
|---|---|---|---|---|---|
| X Race of Champions
|
Brands Hatch | 16 Mart | Tom Pryce
|
Shadow-Cosworth
|
Rapor |
| XXVII BRDC International Trophy
|
Silverstone | 13 Nisan | Niki Lauda
|
Ferrari
|
Rapor |
| XV İsviçre Grand Prix
|
Dijon-Prenois | 24 Ağustos |  Clay Regazzoni
|
Ferrari
|
Rapor |
Güney Afrika Formula 1 Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yarış adı | Pist | Tarih | Kazanan pilot | Takımı | Rapor |
|---|---|---|---|---|---|
| Cape South Easter Trophy
|
Killarney | 8 Şubat | Dave Charlton
|
McLaren-Cosworth
|
Rapor |
| Goldfields 100
|
Goldfields | 22 Mart | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
| Natal Mercury 100
|
Roy Hesketh | 29 Mart | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
| Brandkop Winter Trophy
|
Brandkop | 3 Mayıs | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
| South African Republic Trophy
|
Kyalami | 31 Mayıs | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
| False Bay 100
|
Killarney | 5 Temmuz | Guy Tunmer
|
Lotus-Cosworth
|
Rapor |
| Rand Winter Trophy
|
Kyalami | 26 Temmuz | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
| Natal Spring Trophy
|
Roy Hesketh | 1 Eylül | Dave Charlton
|
McLaren-Cosworth
|
Rapor |
| Rand Spring Trophy
|
Kyalami | 4 Ekim | Ian Scheckter
|
Tyrrell-Cosworth
|
Rapor |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jean-Pierre Jarier sıralamalarda en hızlı turu attı ancak yarışa katılmadı. Griddeki pol pozisyonu boş bırakıldı. Yarışa ikinci sıradan başlayan Carlos Pace, gridde ilk sıradaki isim oldu. Ancak Jarier'in pol pozisyonu korundu.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 1976 FIA Yearbook, Grey section, sayfa 90-91
- ^ Gill, Barrie (1976) "The World Championship 1975" John Player Motorsport yearbook 1976 s. 103 Queen Anne Press Ltd. 0-362-00254-1
- ^ a b "Donohue dies after operation". Beaver County Times. (Pennsylvania, U.S.). UPI. 20 Ağustos 1975. s. D-4. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ a b "Donohue dies of injuries". Milwaukee Sentinel. (Wisconsin, U.S.). Associated Press. 20 Ağustos 1975. s. 1, part 2. 12 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ a b "Donohue dies after surgery". Eugene Register-Guard. (Oregon, U.S.). Associated Press. 20 Ağustos 1975. s. 1C. 27 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ "Plane crash kills driver Graham Hill". Pittsburgh Press. (Pennsylvania, U.S.). UPI. 30 Kasım 1975. s. D-1. 18 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ "Racing mourns death of Graham Hill". Milwaukee Sentinel. (Wisconsin, U.S.). UPI. 1 Aralık 1975. s. 5, part 2. 18 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ "After cheating death 20 years, Hill killed in air crash". Daytona Beach Morning Journal. (Florida, U.S.). Associated Press. 1 Aralık 1975. s. 1C. 18 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2025.
- ^ "Lola's Formula One heritage". Motor Sport magazine. December 1996. 26 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015.
- ^ "Hill GH1 Cosworth". 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.
- ^ Ewald, Klaus (2006). "Hill Ford GH2". research-racing.de. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2015.
- ^ "Cancelled Grands Prix of Canada - 1975 and 1987". canadianracer.com. 28 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ Anna Duxbury (4 Temmuz 2022). "History of safety devices in Formula 1: The halo, barriers & more". Autosport.com. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ a b Steven de Grootte (1 Ocak 2009). "F1 rules and stats 1970-1979". F1Technical.net. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ a b "Safety Improvements in F1 since 1963". AtlasF1. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ "World Championship points systems". 8W. Forix. 18 Ocak 2019. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
- ^ Şampiyonada ilk yedi yarıştaki en iyi altı, sonraki yedi yarıştaki ise en iyi altı sonuç sayıldı. Parantez içinde olmayan numaralar şampiyonluk puanı, parantez içindekiler ise toplamda elde edilen puanları gösterir.
