Bilecik, Bilecik ilinin merkezi olan şehirdir. Bilecik ili, Marmara Bölgesi'nin güneydoğusunda, Karadeniz, İç Anadolu ve Ege Bölgesi'nin kesiştiği bir noktada yer alır. Toplamda 8 ilçeden oluşan ilin en önemli ve en büyük ilçesi Bozüyük'tür.
Günümüz yerleşimiyle ilgili bilgiler sınırlıdır. Şehrin 4 km güneybatısında yerleşimin MÖ 3000'lere kadar uzandığı düşünülen Agrilion antik kenti bulunmaktadır. Günümüz yerleşimi, Hamsu ve Debağhane dereleri arasındaki kayalık çıkıntıda, Bizans döneminde Belekoma adıyla bilinen bir kalenin bulunduğu alandadır.[2] “Belokome'nin, Bizans’ın 12. yüzyıl sonlarında bu bölgeye yerleştirdiği Sırp veya Bulgar topluluklarına ait bir yerleşim veya kale olduğu ve adının Slavca telaffuz edildiği varsayılmaktadır (Rumca bir ismin, Türkçede “Bilecik” yerine “Vilegüme” veya “Veligöme” gibi bir şekil almış olması gerekirdi.)[3][4] 13. yüzyılda Bizans'ın Selçuklularla mücadelesinde uç bölgesinde yer alan Bilecik, yüzyılın ortalarından itibaren tekfur idaresinde merkezden yarı bağımsız olarak yönetilmekteydi. Bilecik, 1299 yılında Osman Gazi'nin gerçekleştirdiği ani bir baskınla Osmanlı topraklarına katıldı. Bilecik'in ele geçirilmesiyle Osman Gazi burada bir mescit yaptırmış, ikinci oğlu Ali ve eşi Bala Hatun ile aynı zamanda eşinin babası olan Şeyh Edebali burada yaşamıştır. Şehir kalenin etrafında gelişmeye başlamışsa da, coğrafi yapısı nedeniyle yeterince büyüyememiştir. 16. yüzyılda 700 civarında küçük bir nüfusa sahip olan yerleşimin onda bir kadarını Hristiyan nüfus oluşturmaktaydı. 1649 yılındaki Avârız kayıtlarında Bilecik Ertuğrul Gazi vakıflarına ait bir kasaba olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde yerleşim, dokuz Müslüman ve bir Hristiyan olmak üzere on mahalleden oluşmaktaydı. Coğrafi konumu nedeniyle tarım yapılamayan yerleşim, bu tarihlerde demir madenciliği ve ipek dokumacılığı yönüyle gelişmişti. Osmanlı idaresinde uzun süre Sultanönü sancağına bağlı bir kaza olan yerleşim, Tanzimat'tan sonra Hüdavendigâr eyaletine bağlı bir sancağın merkezi haline geldi. II. Abdülhamid döneminde Ertuğrul Sancağı'nın merkez kazası olan Bilecik, Cumhuriyet'in ilk yıllarında il statüsü kazandı.[5] 1924 yılında il statüsü kazanan yerleşimin adı resmen Bilecik olarak belirlendi.
Bilecik Marmara Bölgesi'nin Güney Marmara Bölümü'nde yer alır. Karadeniz, İç Anadolu Bölgesi ve Ege ile Marmara Bölgelerinin tam kesim noktaları üzerindedir. Kısacası 4 bölgede de yer alır. Bilecik; 39° ve 40° 31' kuzeyenlemleri ile 29° 43 ve 30° 41' doğu boylamları arasında bulunur. Doğu kesiminde Bolu ve Eskişehir güney kesiminde Kütahya, batı kesiminden Bursa, kuzey kesiminde ise Sakarya illeri ile komşu durumundadır.
Bilecik 4321 km²'lik alanı ile Türkiye'nin küçük illerinden biridir. Alan sıralaması bakımından 65. sırada yer alır. Merkezî ilçenin yüzölçümü 844 km²'dir. Nüfus bakımından da en az olan illerin başında gelir.
Dağlar il topraklarının %32'sine yakın bir bölümünü kaplar. Bu yükseltiler daha çok tepe görünümündedir. İlin en yüksek noktası Bozüyük ilçesinde yer alan yükseltiler üzerindeki Kala Dağı'dır (1906 m).
Sakarya, İnhisar ilçesi yakınlarında Bilecik topraklarına girer; kuzey-güney yönünde akarak ili doğu ve batı olmak üzere iki parçaya böler. Vezirhan'ın kuzeyinde Karasu Deresi, Osmaneli ilçesi yakınlarında da Göksu Çayını alarak kuzeye yönelir.
Yağış yönünden yeterli miktara sahip olan Bilecik, yüzölçümünün %47'sinin ormanlık alan olması itibarı ile orman zenginliği bakımından Türkiye'nin şanslı yörelerinden biridir. Bilecik orman zenginliği av hayvanları bakımından da zenginleşmesini sağlamıştır. Bin metreye kadar yükseklerde orman örtüsü genellikle meşe, otsu bitkiler ve makilerden oluşmaktadır. 1500 metre sınırına kadar da karaçam, kayın, kızılçam, kestane türündeki yüksek boylu ağaçlar sıralanır. 1500 metreden daha yükseklerde ise göknar cinsinden ağaçlar vardır.
Bilecik ili, Marmara Bölgesi'nin güneydoğusunda; Marmara, Karadeniz, İç Anadolu Bölgesi ile Ege Bölgelerinin kesişim noktaları üzerinde yer alır. İlin bilinen en eski isimleri arasında Agrilion ve Belekoma vardır. Bilecik, Osmanlı İmparatorluğu'nun doğduğu topraklardadır. Her yıl düzenlenen Ertuğrul Gazi'yi Anma ve Söğüt Şenlikleri Bilecik'in Söğüt ilçesinde gerçekleştirilmektedir. Bölgede zengin mermer ocakları bulunmaktadır. Sakarya Irmağı çevresinde kurulan yöre, göletleri ve dereleriyle tanınır; antik çağlardan günümüze kadar tarihin izlerini taşır. Şehirdeki Şeyh Edebali Türbesi, Türkiye'nin dört bir yanından ziyaretçi çekmektedir. Türk Kurtuluş Savaşı'na ait izler, Şeyh Edebali Türbesi çevresinde hâlen görülebilmektedir; ancak türbenin bulunduğu alan Bilecik'in ilk yerleşim yeri olmayabilir. Bu izlere örnek olarak, Kurtuluş Savaşı sırasında hasar görmüş ya da yıkılmış olan bir cami minaresi gösterilebilir.
Mutfak
Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi logosuDağ Eriği Ekşili Kesme Çorbası
Günümüzde Bilecik kent merkezinde ve ilin genelinde yerel televizyon kanalı yoktur. Sadece Bilecik il merkezinde iki yerel radyo kanalı Bilecik FM (99.9) ve Radyo 11 (105.0) bulunmaktadır. Ayrıca il genelinde yerel gazeteler bulunmaktadır. Bu gazeteler: Yarın, Sakarya, Değişim gazeteleridir.
^Georgios Paxymérês, Tarih [y. 1308]; ed. Bekker, Bonn 1835.
^Özey, R., HÜDÂVENDİGÂR VİLAYETİ, KARESİ VE BİGA MUTASARRIFLIKLARI, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 7, Ocak-2003, İstanbul
. URLhttp://www.marmaracografya.com/pdf/7.1.pdf 7 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-03-06
^"1935 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı"(PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
"Merkezi Dağıtım Sistemi"(html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
"Merkez Nüfusu - Bilecik". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
"Bilecik Merkez Nüfusu". nufusune.com.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
