Bizans İmparatorluğu'nda felsefe

Plethon'un 15. yüzyılın başlarından kalma el yazısıyla yazılmış Yunanca el yazması

Bizans felsefesi, özellikle 8. ve 15. yüzyıllar arasında Bizans İmparatorluğu'nun filozof ve bilginlerinin kendine özgü felsefi fikirlerini ifade eder. Hristiyan bir dünya görüşü ile karakterize edilmiştir, ancak fikirleri doğrudan Platon, Aristoteles ve Neo-Platoncuların Yunan metinlerinden alınan bir dünya görüşüydü.

Tarih

Yunan edebiyatı ve bilimi, Bizans dünyasında sürekli canlı kaldı ve Bizans felsefesi, şimdi Hristiyan tonuna sahip olsa bile, ağırlıklı olarak Platon, Aristoteles ve Yeni-Platonculardan yararlandı. 7. yüzyılda, Şamlı John (Aziz İoannis), Hristiyan teolojisinin sistematik bir açıklamasını içeren üç bölümden oluşan bir ansiklopedi üretti. 9. yüzyılda Konstantinopolis Patriği Photios, eski yazarların birçok eserini topladı, Aristoteles mantığını inceledi ve öğrencisi Arethas, Platon ve Aristoteles'in eserlerini yorumladı. 11. ve 12. yüzyıllarda felsefe öğretimine artan bir ilgi vardı ve Michael Psellos, İznikli Eustratius ve Efesli Michael gibi isimler Aristoteles üzerine yorumlar yazdılar. 13. ve 14. yüzyıllarda Nikiforos Blemmydes ve Theodore Metokhites gibi önemli filozofları vardı. Önemli şahsiyetlerden bir diğeri ise, Hesychasm olarak bilinen ve yaratılmamış Işık'ın bir vizyonunu elde etmek için noetik İsa duasının kullanılmasını içeren mistik bir hareket geliştiren Gregory Palamas'tı. Hristiyan Doğu'da bir çatlağa neden olan ve felsefi düşünceye sahip birçok insanı Batı'ya yönlendiren Hesychast hareketiydi. Bu göç, Rönesans'ın Batı'ya tezahür etmesinde kritik bir rol oynadı. Özellikle İsihazm'a karşı çıkan Calabria'lı Barlaam'ın Batı'da Roma Katolik teolojisinin oluşumunda oynadığı rol, Bizans'ın son büyük filozofu, restore edilmiş bir Platonizm'in İmparatorluğun çöküşünü tersine çevirebileceğini hisseden Gemistus Pletho'ydu ve Antik felsefenin Batı'ya aktarılmasında önemli bir figür olmuştu.

Konstantinopolis üniversitesi

Bizans toplumu, Dünya'nın geri kalanına kıyasla oldukça yüksek düzeyde okuryazarlık ile, zamanının standartlarına göre iyi bir eğitim aldı. Önemli ölçüde, klasik antik çağ akademilerinin bir devamı olan laik bir eğitim sistemine sahipti. İlköğretim, köy düzeyinde bile yaygın olarak mevcuttu. Bu toplumda benzersiz bir şekilde eğitim, her iki cinsiyet için de vardı! Laik Konstantinopolis Üniversitesi bu bağlamda anlaşılabilir. Daha da laik eğitim, imparatorlukta bir dereceye kadar yaygındı. Yüzyıllar boyunca, Müslümanların fethinden önce, benzer kurumlar Antakya ve İskenderiye gibi büyük eyalet başkentlerinde faaliyet gösteriyordu.

Orijinal okul 425 yılında İmparator II. Theodosius tarafından Hukuk, Felsefe, Tıp, Aritmetik, Geometri, Astronomi, Müzik, Retorik ve dil dersleri için 15'i Latince ve 16'sı Yunanca olmak üzere 31 sandalyeyle kuruldu. Üniversite 15. yüzyıla kadar varlığını sürdürdü.

Devletin ve kilisenin bürokratik atamalarını yapacak yetkin ve eğitimli personel yetiştirmek amacıyla, çoğu öğrenci için yüksek öğrenimin ana içeriği retorik, felsefe ve hukuktan oluşuyordu. Bu anlamda Üniversite, İlahiyat Okullarının seküler eşdeğeriydi. Üniversite, Platonizm ve Aristotelesçiliğe dayanan aktif bir felsefi geleneği sürdürdü; ilki, 15. yüzyıla kadar iki bin yıla yakın bir süredir devam eden en uzun kesintisiz Platonik okul oldu.

Magnaura Okulu yani Konstantinopolis Üniversitesi 9. yüzyılda kuruldu ve 11. yüzyılda Capitol Okulu'nda yeni felsefe ve hukuk fakülteleri kuruldu. Üniversite, Konstantinopolis'in Düşüşü'ne kadar Kilise yönetimi altında laik olmayan bir kurum olarak ayakta kalmasına rağmen, 1204 Latin fethi ile düşüş dönemi başladı.