Ekloga
Ekloga (Grekçe: εκλογή), III. Leon'un 726 yılında[not 1] kendi ve oğlu V. Konstantinos adına yayımladığı hukuk derlemesi.
40 bölümden oluşan Ekloga, Bizans hukuk tarihinin en önemli gelişmelerinden biri sayılmaktadır.[2][3][4] İmparatorluğun temel hukuk düzenlemesi 5. yüzyılda yazılan Corpus Iuris Civilis'ti.[5] Latince olan bu kanun 8. yüzyıla gelindiğinde Suriye, Filistin, Mısır, Kuzey Afrika ve Balkanların kuzeyindeki topraklarını kaybetmiş bulunan Bizans İmparatorluğu'nda Yunancanın lingua franca haline gelmesi nedeniyle halen elde tutulan eyaletlerde hiç anlaşılamamakta, Yunanca kaleme alınan tefsirleri ise çok az anlaşılmaktaydı.[5][2] Özellikle de doğudaki eyaletlerde bu sorunun çözümü olarak resmî kanunlar yerine örfi görenekler tercih edilmekteydi.[5]
Ekloga, aile ve miras hukukuna ağırlık vermiş olmasına karşın eşya hukuku yönünde oldukça eksiktir.[2][6] Öncülü Corpus Iuris Civilis gibi Roma hukuku temel alınarak yazılmış olmasına rağmen aynı zamanda Doğu örf, adetleri ve kilise hukuku da göz önünde bulundurularak geliştirilmiştir.[2] Örneğin erkeğe yönelik haklar kısıtlanıp kadın ve çocukların hakları genişletilse de uzuv kesmek gibi Roma hukukunda yeri olmayan adetler[not 2] de Ekloga'da yer edinmiştir.[10][11] Ayrıca bu yeni kanunda öncülünün aksine soylular ile yurttaşlar bir tutulmakta, her iki sosyal sınıf da aynı suç karşılığında aynı cezayı almaktaydı.[6] Bu yeni kanunun asıl amacı öncülünün birbiri ile çelişen kafa karıştırıcı kısımlarının yalınlaştırılması, teorik değil pratik konulara eğilinmesi ve anlaşılır olabilmesi adına Grekçe bir kanun hazırlanmak istenmesiydi.[12] Yalnızca hukukçular tarafından değil herkes tarafından anlaşılması kolay olacak şekilde yazılan bu kanun daha sonraları Slav ülkelerinin hukuk anlayışının da temelini oluşturmuştur.[13][14]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kanunun yayımladığı kesin tarih tartışmalı olmakla beraber kabul edilen genel görüş Mart 726'da yayımlandığına dairdir. Bununla beraber 739, 740, 741 gibi III. Leon'un son hükümdarlık yıllarına denk geldiği görüşü de bulunmaktadır.[1]
- ^ Ekloga'da öncülünde olmayan uzuv kesme, sakat bırakma gibi cezalar bulunmaktadır.[7] Bu cezalar "barbarca" olarak nitelenebilecek olsa da Corpus Iuris Civilis'teki ölüm cezası yerine bu cezaların getirilmiş olması Ekloga'nın daha "insaflı" bir kanun olduğu yönünde değerlendirilmektedir.[8][9] Ekloga'da ölüm cezası ancak çok aşırı durumlarda öngörülmüştür.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Vasiliev 2016, s. 281.
- ^ a b c d Ostrogorsky 2015, s. 148.
- ^ Lemerle 1994, s. 70.
- ^ Barker 1995, s. 98.
- ^ a b c Vasiliev 2016, s. 280.
- ^ a b c Vasiliev 2016, s. 282.
- ^ Levtchenko 1999, s. 128.
- ^ Gregory 2008, s. 190.
- ^ Talbot Rice 1998, s. 117.
- ^ Halsall, Paul (Haziran 1997). "The Ecloga on Sexual Crimes (8th Cent.)" (İngilizce). sourcebooks.fordham.ed. 8 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
- ^ Halsall, Paul (Haziran 1997). "Byzantine Marriage Contract (726)" (İngilizce). sourcebooks.fordham.ed. 8 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017.
- ^ Gregory 2008, s. 184.
- ^ Ostrogorsky 2015, s. 149.
- ^ Vasiliev 2016, s. 283.
- Genel
- Barker, Ernest (1995), Bizans Toplumsal ve Siyasal Düşünüşü, Mete Tunçay, çev. (2 bas.), İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları, ISBN 9755331344
- Gregory, Timothy (2008), Bizans Tarihi, Esra Ermert, çev., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, ISBN 9789750815072
- Lemerle, Paul (1994), Bizans Tarihi, Galip Üstün, çev., İstanbul: İletişim Yayınları, ISBN 9754704333
- Levtchenko, M. V. (1999), Kuruluşundan Yıkılışına Kadar Bizans Tarihi, Maide Selen, çev., İstanbul: Özne Yayınları, ISBN 975814345X
- Ostrogorsky, Georg (2015), Bizans Devleti Tarihi, Fikret Işıltan, çev. (8 bas.), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, ISBN 9789751603487
- Talbot Rice, Tamara (1998), Bizans'ta Günlük Yaşam, Bilgi Altınok, çev., İstanbul: Göçebe Yayınları, ISBN 9758143182
- Vasiliev, Alexander A. (2016), Bizans İmparatorluğu Tarihi, Tevabil Alkaç, çev., İstanbul: Alfa Yayınları, ISBN 9786051712659
