Balıkçılar, Ardahan
| Balıkçılar | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Balıkçılar Balıkçılar'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 139 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Balıkçılar, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Balıkçılar köyünün eski adı Duduna'dır. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Duduna (دودنە) olarak geçer. Gürcüce “duduni” (დუდუნი) veya “duduna" (დუდუნა) "şırıltı" anlamına gelir.[4] Nitekim Gürcü gazeteci Konstantine Martvileli 1917 yılında, Kura Nehri'nin aşağıya doğru şırıltıyla aktığını ve köye bu sebeple Duduna adının verilmiş olabileceğini yazmıştır.[5]
Duduna köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artani'de yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyün 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında ele geçirmiştir. Köyde yıkık haldeki Duduna Kilisesi bu dönemden kalmış olmalıdır.[6] Köyün yakınlarında bulunan ve Sakora (საქორა) şeklinde adlandırlan yerdeki megalit yapı kalıntıları da buranın eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[7]
Duduna köyü, 1595 yılında Duduna Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 69 Hristiyan haneden (345 kişi) oluşuyordu. Vergi yükümlüsü erkek adlarına ve baba adlarına bakınca, köyün nüfusunun çoğunluğunu Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır.[8][9]
Duduna köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan Osmanlı cebe defterinde de Duduna (دودنە) şeklinde yazılmıştır. Hicri 1121 (1709/1710) tarihinde aynı idari konuma sahip olan köyün hasılası 7.500 akçe idi ve köy Yahya adında birine verilmişti.[10]
Duduna köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince 1886 nüfus tespitinde Duduna (Дудуна) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı Begrehatun nahiyesinin 11 köyünden biri ve bu nahiyenin idari merkeziydi. Nüfusu, 38'i erkek ve 44'ü kadın olmak üzere, 10 hanede yaşayan 82 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak yazılmıştır.[11]
Duduna köyü, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Rus idaresinin son bulmasının ardından bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kaldı. Bu durum Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgali daha sona ermeden Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında, 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[12]
Duduna 1928 tarihli köy listesinde de Duduna (دودونا) olarak geçer. Bu tarihte köy Kars vilayetinin Ardahan kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[13] Duduna Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Balıkçılar olarak değiştirildi. 1965 genel nüfus sayımında Balıkçılar köyünün nüfusu 542 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde sadece 91 kişi okuma yazma biliyordu. Ardahan ilçesi 1992 yılında il olunca Balıkçılar da bu ilin merkez ilçesi köyü haline geldi.
Köyde megalit bir yapı olan Sakora Kalesi, yerleşim merkezinin 1,4 kilometre doğusunda, Kura Nehri'nin sağ kıyısındaki bir sırtta bulunmaktadır. Doğu ve kuzey tarafında irice taşlarla örülmüş duvarın ilk sırası sağlam kalmıştır. Kalan kısımlar ise yıkılmış ve taş yığınına dönüşmüştür. Kalenin içinde küçük yapıların temelleri seçilebilmektedir. Buranın Gürcüce adı olan "Sakora" (საქორა), "kori" (ქორი) kelimesinden türemiş olup "atmaca yeri" veya "kulübeler yeri" anlamına gelir.[7][14]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 18 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 139[2] |
| 2021 | 148[2] |
| 2020 | 131[16] |
| 2019 | 127[2] |
| 2018 | 129[2] |
| 2017 | 138[2] |
| 2016 | 137[2] |
| 2015 | 136[2] |
| 2014 | 139[2] |
| 2013 | 242[2] |
| 2012 | 148[2] |
| 2011 | 144[2] |
| 2010 | 138[2] |
| 2009 | 123[2] |
| 2008 | 122[2] |
| 2007 | 118[2] |
| 2000 | 137[15] |
| 1990 | 186[15] |
| 1985 | 255[15] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Balikcilar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Balıkçılar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "დუდუნი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 24 Eylül 1917, sayı: 230.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 43. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ a b "ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები" (2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları), Tiflis, 2021, s. 28. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 472; II. Cilt (1941), s. 462; III. ciltler (1958), s. 530". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, Sıra no: 494
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 265". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ "ქორი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 12 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b c d "Balıkçılar Köyü". YerelNet.org.tr. 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "BALIKÇILAR KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.