Miguel Angel Asturias

Miguel Angel Asturias
Doğum	Miguel Angel Asturias Rosales 19 Ekim 1899(1899-10-19) Guatemala, Guatemala
Ölüm	9 Haziran 1974 (74 yaşında) Madrid, İspanya
Meslek	Roman yazarı
Milliyet	Guatemalalı
Dönem	20. yüzyıl
Edebî akım	Sürrealizm
Önemli ödülleri	Nobel Edebiyat Ödülü (1967)
Etkiledikleri Latin Amerika patlaması
Etkilendikleri Maya kültürü, Sürrealizm

Miguel Angel Asturias (İspanyolca: Miguel Ángel Asturias; d. 19 Ekim 1899, Guatemala - ö. 9 Haziran 1974, Madrid) Guatemalalı yazar ve diplomat. Kızılderili-Maya mitlerini konu edinen "Guatemala Efsaneleri" (Leyendas de Guatemala) ile adını duyurdu. 1967'de edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görüldü.

Asturias, yetişkin yaşamının önemli bir bölümünü yurt dışında geçirmesine rağmen Guatemala'da doğup büyüdü. İlk olarak 1920'lerde etnoloji okuduğu Paris'te yaşadı. Bazı akademisyenler onu antropoloji ve dilbilim çalışmalarının edebiyat yazımı üzerinde nasıl bir etki yaratabileceğini gösteren ilk Latin Amerikalı romancı olarak görüyor. Paris'teyken, Asturias Sürrealist hareketle de ilişkilendirildi ve modernist tarzın birçok özelliğini Latin Amerika harflerine sokmakla itibar kazandı. Bu şekilde, 1960'ların ve 1970'lerin Latin Amerika Patlamasının önemli bir habercisidir.

Asturias'ın en ünlü romanlarından biri olan El Señor Presidente, acımasız bir diktatör altındaki hayatı anlatıyor. Roman, gerçekçilik ve fantezi karışımıyla sonraki Latin Amerikalı romancıları etkiledi. Asturias'ın diktatörlük yönetimine aleni muhalefeti, sonraki yaşamının çoğunu hem Güney Amerika'da hem de Avrupa'da sürgünde geçirmesine yol açtı. Bazen başyapıtı olarak tanımlanan Hombres de maíz (Man of Maise), Maya kültürünün ve geleneklerinin bir savunmasıdır. Asturias, Maya inançları hakkındaki kapsamlı bilgisini siyasi inançlarıyla birleştirdi ve onları bağlılık ve dayanışma yaşamına kanalize etti. Çalışmaları genellikle Guatemala halkının sosyal ve ahlaki özlemleriyle özdeşleştirilir.

Asturias, onlarca yıllık sürgün ve marjinalleşmeden sonra nihayet 1960'larda geniş çapta tanınmaya başladı. 1966'da Sovyetler Birliği'nin Lenin Barış Ödülü'nü kazandı. Ertesi yıl Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü ve bu onuru alan ikinci Latin Amerikalı yazar oldu (Gabriela Mistral 1945'te kazandı). Asturias son yıllarını Madrid'de geçirdi ve burada 74 yaşında öldü. Paris'teki Père Lachaise Mezarlığı'na gömüldü.

Hayatı

Miguel Ángel Asturias, avukat ve yargıç Ernesto Asturias Girón ile öğretmen María Rosales de Asturias'ın ilk çocuğu olarak 19 Ekim 1899'da Guatemala Şehrinde doğdu. İki yıl sonra kardeşi Marco Antonio doğdu. Asturias'ın ebeveynleri İspanyol kökenliydi ve makul bir şekilde seçkinlerdi: babası, aile soyunu 1660'larda Guatemala'ya gelen sömürgecilere kadar takip edebilirdi; soyları daha karışık olan annesi bir albayın kızıydı. 1905 yılında yazar altı yaşındayken, Asturias ailesi Asturias'ın büyükanne ve büyükbabasının evine taşındı ve burada daha rahat bir yaşam sürdüler.

Göreceli ayrıcalığına rağmen, Asturias'ın babası, Şubat 1898'de iktidara gelen Manuel Estrada Cabrera'nın diktatörlüğüne karşı çıktı. Asturias'ın daha sonra hatırladığı gibi, "Annem ve babam hapsedilmedikleri ya da herhangi bir şey olmadığı halde oldukça zulüm gördüler". 1904'te Asturias Sr.'nin yargıç sıfatıyla bazı öğrencileri rahatsız etmekten tutuklanan bazı öğrencileri serbest bıraktığı bir olaydan sonra, doğrudan diktatörle çatıştı, işini kaybetti ve kendisi ve ailesi 1905'te üniversiteye taşınmak zorunda kaldı. Miguel Ángel Asturias'ın büyükanne ve büyükbabasının çiftliğinde yaşadığı Baja Verapaz'ın başkenti olan Salamá kasabası. Asturias'ın Guatemala'nın yerli halkıyla ilk temas kurduğu yer burasıydı; dadı Lola Reyes, daha sonra çalışmaları üzerinde büyük etkisi olacak mitleri ve efsaneleri hakkında ona hikâyeler anlatan genç bir yerli kadındı.

1908'de Asturias dokuz yaşındayken ailesi Guatemala şehrinin banliyölerine döndü. Burada Asturias'ın ergenliğini geçirdiği bir malzeme mağazası kurdular. Asturias önce Colegio del Padre Pedro'ya, ardından Colegio del Padre Solís'e katıldı. Asturias bir öğrenci olarak yazmaya başladı ve daha sonra romanı El Señor Presidente olacak olan bir hikâyenin ilk taslağını yazdı.

1920'de Asturias, diktatör Manuel Estrada Cabrera'ya karşı ayaklanmaya katıldı. El Instituto Nacional de Varones'e (Ulusal Erkek Çocukları Enstitüsü) kaydolurken, lisesinde grevler düzenlemek, Estrada Cabrera diktatörlüğünün devrilmesinde aktif rol aldı. O ve sınıf arkadaşları, şimdilerde “La Generación del 20” (The Generation of 20) olarak bilinen grubu oluşturdular.

1922'de Asturias ve diğer öğrenciler, "orta sınıfın yoksullara ücretsiz kurslar vererek genel refaha katkıda bulunmaya teşvik edildiği" bir topluluk projesi olan Popular University'yi kurdular. Asturias, Guatemala Şehrindeki Universidad de San Carlos de Guatemala'da hukuk fakültesine geçmeden önce bir yıl tıp eğitimi aldı. Hukuk derecesini 1923'te aldı ve Hint sorunları üzerine tezi için Gálvez Ödülü'nü aldı. Asturias ayrıca fakültesinde en iyi öğrenci olduğu için Premio Falla ile ödüllendirildi. Bu üniversitede Asociación de Estudiantes Universitarios'u (Üniversite Öğrencileri Derneği) ve Asociación de estudiantes El Derecho'yu (Hukuk Öğrencileri Derneği) kurdu, ayrıca La Tribuna del Partido Unionista'ya (İttihatçı Parti Platformu) aktif olarak katıldı.). Estrada Cabrera'nın diktatörlüğünü raydan çıkaran son gruptu. Kurduğu her iki dernek de Guatemala vatanseverliği ile olumlu bir şekilde ilişkili olarak kabul edildi. Literatürle ilgili olarak, Asturias'ın tüm bu organizasyonlara katılımı El Señor Presidente'deki sahnelerinin çoğunu etkiledi. Asturias böylece siyasete karıştı; Asociación General de Estudiantes Universitarios'un (Üniversite Öğrencileri Genel Birliği) temsilcisi olarak çalışmakta ve yeni işi için El Salvador ve Honduras'a seyahat etmektedir.

Asturias'ın üniversite tezi "Hintlerin Sosyal Sorunu" 1923'te yayınlandı. Aynı yıl hukuk diplomasını aldıktan sonra Asturias Avrupa'ya taşındı. Başlangıçta İngiltere'de yaşamayı ve politik ekonomi okumayı planlamıştı, ancak fikrini değiştirdi. Kısa süre sonra Paris'e transfer oldu ve burada Sorbonne'da (Paris Üniversitesi) etnoloji okudu ve Fransız şair ve edebiyat kuramcısı André Breton'un etkisi altında özel bir sürrealist oldu. Oradayken, Montparnasse'deki yazar ve sanatçıların bir araya gelmesinden etkilendi ve şiir ve kurgu yazmaya başladı. Bu süre zarfında Asturias, Maya kültürü için derin bir endişe geliştirdi ve 1925'te Maya kutsal metni Popol Vuh'u İspanyolcaya çevirmek için çalıştı, bu proje 40 yılını harcadı. Ayrıca Paris'teyken Tiempos Nuevos veya New Times adlı bir dergi kurdu. 1930'da Asturias ilk romanı Leyendas de Guatemala'yı yayınladı. İki yıl sonra, Paris'te Asturias, Leyendas de Guatemala'nın Fransızca çevirileri için Sylla Monsegur Ödülü'nü aldı. 14 Temmuz 1933'te Paris'te on yıl geçirdikten sonra Guatemala'ya döndü.

Eserleri

• Leyendas de Guatemala (Guatemala Efsaneleri Guatemala Söylenceleri) 1930;
• El señor Presidente (Sayın Başkan) 1946;
• Hombres de maíz (Mısır Toplayıcıları) 1949;
• Viento fuerte, (Kasırga) 1950;
• El Papa verde, (Yeşil Papa) 1954;
• Week-end en Guatemala (Guatemala'da Hafta Tatili), 1956;
• Los ojos de los enterrados, 1960;
• El alhajadito, 1961;
• Mulata de tal, 1963;
• Cuentos y leyendas, 1965;
• Clarivigilia primaveral, 1965;
• El espejo de Lida Sal, 1967;
• Malandrón (Epopeya de los Andes verdes), 1969;
• Viernes de Dolores, 1972;
• América, fábula de fábulas, 1972.

Muz Üçlemesi

Asturias'ın, Amerika yerlilerinin muz plantasyonlarında maruz kaldıkları sömürüyü konu edindiği epik muz üçlemesi üç romandan oluşmaktadır; bunlar Viento Fuerte (Kasırga), El Papa Verde (Yeşil Papa) ve Los ojos de los enterrados'tur (Gözleri Açık Gidenler). Asturias, United Fruits'un Orta Amerika'daki sömürüsünü Maya söylenceleriyle harmanlayarak romanlaştırdığı üçleme Leyla Gürsel, Cemal Süreya ve Erdoğan Tokatlı tarafından dilimize kazandırılmış ve Yordam Kitap tarafından yayınlanmıştır.