Henri Langlois
Henri Langlois | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 13 Kasım 1914 İzmir, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 13 Ocak 1977 (62 yaşında) Paris, Fransa |
| Defin yeri | Montparnasse Mezarlığı |
| Meslek | Sinema tarihçisi, film arşivcisi, Cinémathèque Française'in kurucusu |
Henri Langlois (13 Kasım 1914, İzmir - 13 Ocak 1977, Paris), filmlerin korunması ve onarımı konusunda çalışmış bir öncüdür. Fransız Sinematek'inin (Cinémathèque Française) kuran ve geliştiren kişidir.
Henri Langlois 1914 yılında İzmir, Türkiye'de doğdu. Çocukluğunun ilk dönemini babasının bir gazeteci olduğu İzmir'de geçirdi. İlk kez orada film izledi. 1922'de Paris'e gitti. Özel fonlarla arşivini oluşturmaya başladı. Önceleri az sayıda filme sahipken, sonraki on yıllarda koleksiyonu birkaç bin parçayı aştı ve koleksiyonu Fransız devleti finanse etmeye başladı. 1934'te basında çalışmaya başladı.
Henri Langlois, Georges Franju ve Jean Mitry 1936'da Cinémathèque Française'yi kurdu. Langlois, filmleri Cinémathèque Française'nin 1948'de Messine Caddesi'ndeki kendi gösterim salonları açılana kadar bir sinema kulübü olan Cercle du Cinéma aracılığıyla gösterdi. Başlangıçta on olan film sayısı 1970'lerin başında altmış bine ulaştı. Langlois bir arşivciden öte, bozulma tehlikesi altında olan birçok filmi yenilemekle de ilgilendi ve bunları gösterime sundu. Filmlerin yanında, kamera, projeksiyon makinesi, kostüm ve seçkin gösterim programlarının muhafazasına da yardımcı oldu. Bu unsurlar Langlois'nin iki millik bir alana yayılan film sergisi ile Palais de Chaillot'daki değerli hatıra eşyalarından oluşan müze koleksiyonunu da yavaş yavaş geliştirecekti. 1997'deki bir yangından gördüğü hasar nedeniyle bu koleksiyonun yeri değiştirildi.
Langlois ve arkadaşları, aralarında Chaplin'in Büyük Diktatör filmine ait makaraların da bulunduğu pek çok filmi, II. Dünya Savaşı döneminde Fransa'nın Nazi işgali altında olması dolayısıyla karşı karşıya kaldığı yok edilme tehlikesine karşı korudu.
Langlois 1960'lar Fransız sinemasını, özellikle aralarında François Truffaut, Jean-Luc Godard, Jacques Rivette, Claude Chabrol ve Alain Resnais'in de bulunduğu Fransız Yeni Dalgası yönetmenleri ile onların takipçilerini önemli ölçüde etkiledi. Bu sinemacıların bazıları, çoğunlukla kalabalık gösterimlerde sıranın en önünde yer aldıklarından, les enfants de la cinémathèque ("sinematek çocukları") olarak anıldı.
1968'de Fransa kültür bakanı Andre Malraux, Langlois'i "küstahlığı ve çok sıkı kuralları" nedeniyle kendisine ayrılan fonu keserek kovmak istedi. Bunun üzerine epeyce tepki gösterildi; hatta prestijli Cannes Film Festivali protestolar nedeniyle durduruldu. Paris'teki protestocular arasında Yeni Dalga sinemacıları ile aktivist Daniel Cohn-Bendit de bulunuyordu. Hitchcock'tan Kurosawa'ya ve Fellini'ye kadar tanınmış yönetmenlerden destek telgrafları geldi. Sonunda Malraux bu şiddetli tartışmalar üzerine geri adım atarak, Langlois'yi görevine iade etti; ancak, müze fonunu da azalttı.
1970'te, yaşamı boyunca yaptığı çalışmalar üzerine Ingrid Bergman, Lillian Gish, François Truffaut, Catherine Deneuve, Jeanne Moreau gibi sanatçılarla yapılmış söyleşileri de içeren ve Henri Langlois adını taşıyan İngilizce bir belgesel çekildi. Langlois 1974'te, yaşamı boyunca Cinémathèque'te yürüttüğü çalışmaları nedeniyle Akademi Onur Ödülü aldı. Ayrıca, Paris'teki 13. bölgeye adı verildi.
2004-2005'te Jacques Richard Langlois'nin kariyeri üzerine The Phantom of the Cinémathèque adında bir belgesel çekti. Film, Simone Signoret, Godard, Chabrol ve Truffaut gibi isimlerin de aralarında olduğu birçok arkadaşı, meslektaşı ve akademisyenle söyleşiler içerir.
Langlois'nin mezarı Paris'te, Montparnasse Mezarlığı'ndadır.
