Müstaîn (Abbâsî-Memlûk halifesi)
| Mustain Mûstain Billâh | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Abbâsî Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 1406-1414 | ||||
| Önce gelen | Farac | ||||
| Sonra gelen | II. Mutezid | ||||
| Mısır Memlûk Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1412 | ||||
| Önce gelen | I. Mütevekkil | ||||
| Sonra gelen | Muavyed Şeyh | ||||
| Ölüm | 1430 | ||||
| |||||
| Hanedan | Abbâsî Hanedanı | ||||
| Babası | I. Mütevekkil | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Mustain veya Mûstain Billâh (tam adıyla: Ebû'l-Fadıl el-Abbâs Mûstain Billâh") (Arapça: الفضل العباس المستعين بالله)(d. ? - ö. 1430) 67. İslam Halifesi ve Memlûk Sultanı. Abbasi hanedanına mensuptur. 1406-1414 yılları arasında Kahire'de Memlûk Devleti'nin koruması altında halifelik yapmıştır. Ayrıca 1412'de yedi ay boyunca (veya 1414 veya 1415)) Memlûk Sultanı olarak da hükümdarlık yapmıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Müsta'în; 1406'da Kahire'de Abbasî halifesi olan babası I. Mütevekkil ikinci halifelik dönemi sonunda ölünce, Burcî Hanedanı'ndan Memlûk Sultanı olan Ferec'in hükümdarlık döneminde, Abbasî halifesi oldu.
1412'de Memlûklu Sultanı Ferec; Abbasî halifesi olan Müsta'în ile birlikte Suriye'ye, orada isyan etmiş olan emirler üzerine, özellikle Halep valisi olan emîr El-Mü'eyyed Ebû en-Nâsır Şeyh el-Mahmûdî üzerine bir sefere başladı. Sultan Ferec Gazze'ye geldiğinde orada birkaç gün istirahat etmek niyetindeydi. Fakat ordusundan bir grubun düşmanları tarafına geçmesi üzerine hemen Şam üzerine yürüyerek şehre girdi ve şehir kapılarını kapattırdı. İsyancı emirlerin orduları çok geçmeden şehri kuşatmaya aldı ve Sultan Ferec uzun bir kuşatmaya hazır beklemekteydi. Ama Halife Müsta'în de esir olarak isyancıların eline geçmişti. İsyancılar ona halifelik yetkilerini kullanarak Memlûk Sultanı Ferec'i sultanlıktan azletmesini ve sultanlık unvânını kendisi üzerine almasını telkin ve tavsiye ettiler. Müsta'în, bu sultanlık yetkilerinin pek kalıcı olacağını düşünmemekteydi. Onun için halifelik yetkilerini ve unvânını da aynı zamanda üzerinde toplama şartı ile halifelik yetkileriyle Ferec'i hal edip yerine Sultanlık unvanını kabul edeceğini bildirdi. 28 Mayıs'ta Ferec, Şam kalesinde tutuklandı ve idam edildi. Mü'eyyed Şeyh; Halife Müsta'în ile birlikte Kahire'ye gitti.[1]
Müsta'în, sultanlık unvanını çok ciddiye almıştı. Halifelik sarayına geri gideceğine, Kahire Kalesi içinde bulunan Burcî sultanlarının kullandığı sultanlık sarayına yerleşti. Fakat yedi aylık hükümdarlık süresinde özellikle Mü'eyyed Şeyh'in menfî tesiriyle, halife iktidar gücünü elde tutan Memlûk emirlerine karşı kendini beğendiremedi.
Yedi ay hükûmetten sonra Mü'eyyed Şeyh; Halife Müsta'în'i Memlûk tahtından indirmiş ve kendisi sultan unvanını almıştır.
Çeşitli kaynaklar; ne zaman sultan olduğu ve ne zaman sultanlık tahtından indirildiği hakkında değişik bilgiler vermektedir:
- 1412: Bir Arap internet kaynağına göre.[2]
- 1414: Clifford Edmund Bosworth'un "İslam Hânedânlarının Kronolojisi Ve Cedlerinin İncelenmesi" el kitabına göre.[3]
- Şubat 1415: Michaud ve Michaud (Miko ve Miko)'nun Fransızca antik ve modern biyografiler ansiklopedisine göre.[4]
Müsta'în hal edildikten sonra halifeler saraya dönmüşse de 1414'te Abbasî Halifeliği unvânı; kardeşi olan II. Mutezid'e verilmiştir. Müsta'în'e İskenderiye'de oturma izni verilmiş ve orada 1430 yılındaki veba salgınında ölmüştür.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Clot, André (2009), L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 (Fransızca)Pasaj=176
- ^ العباسيون/بنو العباس في القاهرة (Abbasiler ve Kahire'de Banu Abbas) 17 Nisan 2015 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi ((ar)) (Erişim:2.7.2010) Bu madde için kaynaktaki tarih kabul edilmiştir.
- ^ Bosworth, Clifford Edmond (2004), The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, Edinburgh:Edinburgh University Press ISBN 978-0-7486-2137-8 (İngilizce) .
- ^ Michaud, Joseph ve Louis Gabriel Michaud (ed) Biographie universelle, ancienne et moderne web yayını 14 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) (Erişim:2.7.2010) Cilt 13 say.572 (1855) ve Cilt 22 say.184 (1820)
- ^ Katolik Ansiklopedisi Pasaj=43-44 Bölüm başlığı="Soudans d’Égypte" (Fransızca) (Erişim:2.7.2010)
Ek kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Clot, André
- (çev. Turhan Ilgaz) (2005), Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı, İstanbul: Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
- (2009) L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves, Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 (Fransızca)
- Bosworth, Clifford Edmund, () The new Islamic dynasties: a chronological and genealogical manual, Edinburgh:Edinburgh University Press, ISBN 978-0-7486-2137-8, "The Burjī line 784-922/1382-1517 ", say.77 (İngilizce)
