III. Mustafa
| III. Mustafa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İslâm Halifesi Emîrü'l-mü'minîn İki Kutsal Caminin Hizmetkârı | |||||
 Konstantin Kapıdağlı tarafından çizilmiş portresi. | |||||
| 26. Osmanlı Padişahı | |||||
| Hüküm süresi | 30 Ekim 1757 - 21 Ocak 1774 (16 yıl, 2 ay ve 22 gün) | ||||
| Önce gelen | III. Osman | ||||
| Sonra gelen | I. Abdülhamid | ||||
| 105. İslâm Halifesi | |||||
| Hüküm süresi | 30 Ekim 1757 - 21 Ocak 1774 | ||||
| Önce gelen | III. Osman | ||||
| Sonra gelen | I. Abdülhamid | ||||
| Doğum | 28 Ocak 1717 Edirne Sarayı, Edirne, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
| Ölüm | 21 Ocak 1774 (56 yaşında) Topkapı Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
| Defin | Laleli Camii, Fatih, İstanbul | ||||
| Eş(ler)i |
| ||||
| Çocuk(lar)ı | |||||
| |||||
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı .svg){kind=small} | ||||
| Babası | III. Ahmed | ||||
| Annesi | Emine Mihrişah Kadınefendi | ||||
| Dini | Sünnilik | ||||
| İmza |  | ||||
III. Mustafa (Osmanlı Türkçesi: مصطفى ثالث Mustafa-i Sālis), divan edebiyatındaki mahlasıyla Cihangir; (28 Ocak 1717 Edirne – 21 Ocak 1774 İstanbul), 26. Osmanlı padişahı ve 105. İslam halifesi.[1]
Babası Sultan III. Ahmed, annesi Emine Mihrişah Kadın'dır. Babasının 1730'da padişahlıktan çekilmesinden sonra yirmi yedi yıl kafes hayatı yaşamıştır. Amcasının oğlu III. Osman'ın ölümü üzerine 1757'de tahta geçmiştir.[2]
Saltanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Başa geçtikten sonra sadrazam Koca Mehmed Ragıp Paşa'yı görevde bıraktı. Malî durumu düzeltmek için sarayın giderlerini azalttı ve yolsuzlukların üzerine gitti ancak başarılı olamadı. Orduda topçu sınıfını düzeltmek için Baron de Tott'a "Sürat topçuları" adında askerî bir birlik kurdurdu. Rusların 1770'te Çeşme'de Osmanlı donanmasını yakmaları üzerine yeni bir donanma hazırlanmasına çalıştı. Bu donanmanın subaylarını yetiştirmek üzere 1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun'u kurdurdu. Laleli Camii'ni yaptırdı. Ayrıca depremde yıkılan Fatih Camii'ni yeniden yaptırdı.[3]
Saltanatının son dönemine 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı hâkim oldu. III. Mustafa ordusunun zayıflığını bilmekle beraber II. Katerina döneminde Rusya'nın Lehistan'a yaptığı müdahaleler yüzünden Rusya'ya karşı savaş ilan etti. Savaş sırasında Baltık Denizi'nden yola çıkan Rus Donanması Çeşme'de Osmanlı donanmasını yaktı. III. Mustafa savaşı bitirmek için girişimlerde bulundu ancak başarılı olamadı. Savaş sürerken öldü. Laleli'de kendi yaptırdığı Laleli Külliyesi içindeki III. Mustafa Türbesi'nde yatmaktadır.[4][5]
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Eşleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mihrişah Valide Sultan (Başkadınefendi)
- Mihrişah Kadın (II. Kadınefendi)
- Adilşah Kadın
- Rif'at Kadın
- Aynülhayati Kadın
- Fehime Hanım
Erkek Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]- III. Selim[6]
- Şehzade Mehmed[6]
Kız Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hatice Sultan
- Şah Sultan[6]
- Fatma Sultan[6]
- Beyhan Sultan[6]
- Fatma Sultan[6]
- Hibetullah Sultan[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "MUSTAFA III - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
- ^ "Türklerin unuttuğu sıradışı bir padişah". Necdet Sakaoğlu. Tarih Dergisi. Mart 2017.
- ^ "MUSTAFA III". KEMAL BEYDİLLİ. TDV İslam Ansiklopedisi. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "LALELI SULTAN III. MUSTAFA TÜRBESI". 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2021.
- ^ Belediyesi, T. C. Eyüpsultan. "Şah Sultan Türbesi". Şah Sultan Türbesi. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g "Osmanlı Padişahları". Türk Tarih Kurumu. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN 975-16-0013-8.
- Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. ISBN 875-329-299-6. say.357-373
- Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. ISBN 0-224-01379-8.(İngilizce)
- Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol.1 Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-29163-1. say.246-250 (İngilizce)
