Fâiz (Fâtımî halifesi)
| Fâiz الفائز بنصر الله | |
|---|---|
| Fâtımî Halifeliği İmam-Halifesi | |
| Hüküm süresi | 1154-1160 |
| Önce gelen | Zâfir |
| Sonra gelen | Âdıd |
| Doğum | 31 Mayıs 1149 |
| Ölüm | 22 Temmuz 1160 (11 yaşında) |
| Babası | Zâfir |
| Dini | İsmaililik |
| Makale serilerinden |
 |
| Makale serilerinden |
 |
Faiz veya El-Fâiz bi-Nasr-Allâh (d. 1149 Kahire - ö. 23 Temmuz 1160, Kahire) Tam künyesi: Ebû-Kâsım Îsâ İbni ez-Zâfir el-Fâiz bi-Nasr-Allâh
(Arapça: أبو القاسم عيسى بن الظافر الفائز بنصر الله ). 1154 -1160 döneminde on üçüncü Fâtımî Hâlifesi olmuştur. Mustâ‘lî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'ni oluşturan iki ana kolundan biri olan Hafıziler tarafından da İmam olarak kabul edilmektedir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası onikinci Fatimiler hanedanı Halifesi olan Zafir (Fatımi) idi. 1149'da Kahire'de doğdu ve asıl adı Ebû-Kâsim Îsâ idi. İsa'nın sarayda çocukluğu babasına karşı, bazen gayet kanlı, entrikalar dönmekte iken geçti. Babasının 17 yaşında tahta geçmesini sağlayan Filistin'de sınırda çok önemli kale olan Askelon kalesi komutanı olan, bu kaleyi 1153'te bir kuşatmadan sonra Haçlılara teslim etmeye zorlanan, ama kurduğu siyasi klik ile Mısır'da çok büyük politik gücü olan "Seyfeddin bin El-Salar" Nisan 1153'te öldü. 1154'te ortaya çıkan bir halk ayaklanmasında birçok saraylı öldürüldü. Bunlar arasında Seyfeddin Bin Salar'ın oğlu "Ebu Fazıl Abbas" ve Halife Zafir'in eski Veziri "İbni Masal" da bulunmaktaydı. Yeni Vezir "Salih Talai İbni Ruzzik" oldu.[1] Aynı yıl halife Zafir'in gözdesi olan İsa'nın annesinin babasına ihanet ettiği sevgilisi olan ve Seyfeddin bin El-Salar'ın üvey oğlu Nasireddin Nasır tarafından bıçaklanıp öldürülmesi İsa'nın gözü önünde olmuştu. Bu nedenle babasının kardeşleri (Faiz'in amcaları) Bin Salar kliğinin politik gücünü zayıflatıp hatta elemine etmek hedefiyle bu cinayetin öcünü almaya karar verip bu kliği bu cinayete niyet ettirme ile suçlayıp harekete geçtiler. Bu kliğin elemine edilmesi için amcalarının yaptıkları kanlı harekât Faiz'in halifeliğe getirilmesine kadar devam etti.
Babası halife Zafir Mart 1154'te öldü. Devlette ana iktidar gücü olan Vezir "Salih Talai İbni Russik" tarafından, daha 5 yasına yeni girmiş iken İsa Fatimiler Halifelik tahtına geçirildi ve "El-Fâ'iz bi-Nasr-Allâh" taht ismini aldı. Vezir Salih Talai devletin efektif yöneticisi olarak taht naipliği görevini üzerine aldı.
Vezir Salih Talai Filistin'de Kutsal Kudüs Krallığı kurmuş olan Frank Haçlılar'ın Mısır'daki Fatimi devleti üzerine hakimiyet kurma niyetlerini ortadan kaldırmak için Musul Atabeği ve Suriye Şam Emiri olan Nureddin Zengi (1140-1174) ile bir müttefiklik kurma politikasını gütmekte idi.
Halife Faiz kendi başına bağımsız olarak yetişkin olarak hiç hüküm süremedi. 11 yaşına geldiği zaman 23 Temmuz 1160'ta öldü. Yerine o zaman yine vezir olan Salih Talai tarafından yine yetişkin olmayan 9 yasında bir çocuk olan Faiz'in kardeşi ve Halife Zafir'in oğlu olan Âzıd Li-Dîn-Allâh on dördüncü ve son Fatımiler halifesi olarak tahta geçirildi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ermeni veya Berberi asıllı olan Salih Talai İbni Ruzzik'in Vezirlik dönemi 1154-1161 yıllarındadır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- El-Makrizi (ed. Muhammad Hilmī Muhammed Ahmed) (1393/1973) Ittiʿāẓ al-ḥunafāʾ, Kahire. (Arapça)