Mezgitkale
Mezgitkale, güneyden | |||||||||||
| Diğer adı | Korkusuz Kral Mezarı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konum | Öztürkmenli, Silifke, Mersin, | ||||||||||
| Bölge | Kilikya | ||||||||||
| Koordinatlar | 36°28′02″K 34°01′37″D / 36.46722°K 34.02694°D | ||||||||||
| Tür | Mozole | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| Kuruluş | MS. 2.yüzyıl | ||||||||||
| Kültür(ler) | Roma | ||||||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||||||
| Mülkiyet | Kültür ve Turizm Bakanlığı | ||||||||||
Mezgitkale
![]() | |||||||||||
Mezgitkale veya Korkusuz Kral Mezarı, Mersin ili Silifke ilçesi kırsal alaninda Öztürkmenli köyü dolaylarında yer alan bir mozoledir. Mezar, bir tetraprostylos (ön cephesinde dört sütunlu portiği olan yapı) formundadır.
Mozole 1987 yılında Profesör Levent Zoroğlu tarafından incelenmiştir.[1][2]
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Silifke'ye 27, Mersin'e 80 kilometre uzaklıkta bulunan mozoleye, D.400 devlet yolundan Atakent beldesinde kuzeye giden bir il yolu ile ulaşılır.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Binaya halk arasında verilen iki ad da doğru değildir. Bina kale olmadığı gibi, bir krala ait te değildir. 2. veya 3. yüzyılda bir Romalı toprak sahibince aile bireyleri için yaptırılmış bir mozoledir. Dağlık Kilikia Bölgesi'nin mezar mimarisinin gelişimi ve değişimini ayrıntılı olarak inceleyen Murat Durukan ise Mezgitkale Anıtı ile ilgili ilk kez spesifik bir tarihleme önerisinde bulunarak yapıyı çatı konstrüksiyonuna göre MS 170-180 yılları arasına tarihlemiştir.[3] Bizans İmparatorluğu dönemimde kullanım dışı kalmış, bölge Türk yönetimine girdikten sonra da yöredeki Türkmen aşiretlerince zaman zaman konut olarak kullanılmıştır.
Bina ve mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Anıt yapı araziye güney-kuzey doğrultusunda oturtulmuştur ve anıtın girişi güney cephede yer almaktadır. Ölçüleri 9,50 x 7,60 m olan yapının stilobattan çatı kısmına kadar olan yüksekliği 10 m'dir. Yapının önünde ise ileri doğru kademeli olarak uzanan 2,80 m uzunlukta, basamakları sınırlamış olabileceğini düşündüren podyum uzantısı duvarlar bulunmaktadır. Bu duvarların dıştan dışa ölçüsü 8,40 m, derinliği ise 2,80 m'dir.[4]
Yapıdan ileri uzanan bu blokların ardında, euthynteria seviyesinden stilobata kadar, pseudo-isodom[a] teknikte, kaba bir işçiliğe sahip, üç sıra taşla inşa edilmiş, yüksekliği 1,60 m olan, podyumu oluşturan duvarlar görülmektedir. Aynı yerde bulunan 0,24 m yüksekliğe sahip bir basamaktan hareketle, yapının yedi sıradan oluşan basamaklarla görkemli bir girişe sahip olduğu öngörülebilir. Yapının basamaklı bir girişe sahip olabileceğini Avusturyalı tarihçi Friedrich Hild ile Alman tarihçi Hansgerd Hellenkemper[5] ve Sarah H. Cormack[6] da ifade etmiştir.[4]
Bu yapıya ait güney (ön) cephede, doğrudan stilobat (sütunların üzerine oturtulduğu en üst platform) üzerine yerleştirilmiş dört adet plinthos (dikdörtgen veya kare sütun kaidesi) bulunmaktadır.
- Dış Plinthoslar (Doğu ve Batı): Dış kenarlarda yer alan plinthoslar 0,95 x 0,95 metre ölçülerinde olup kare şeklindedir.
- İç Plinthoslar: İç kısımda kalan iki plinthos ise 0,90 x 0,80 metre boyutlarındadır.
- Yükseklik: Dört plinthosun hepsinin yüksekliği 0,53 metredir.
Yapının giriş cephesinde, iki parçadan oluşan dört adet yivsiz sütun yer alır. Bu sütunlar, kaidenin üzerinden ekhinus'a (sütun başlığının alt bölümü) kadar olan kısımda, konsol eklentisiyle birlikte toplam 3,95 metre yüksekliğe sahiptir.[4]
Sütunun kendisi, 2,24 metre yüksekliğindeki ilk (alt) tamburun, üstteki ikinci tamburla özel bir ara parça ile birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Tam bu bağlantı üzerinde yer alan konsol eklentileri, tüm yapıya görsel olarak iki katlı bir görünüm kazandırmaktadır.[6]
Binanın kuzey duvarı üzerinde bir kılıç, bir kalkan ve iki akrep figürü bulunur.
Mozole'nin doğusunda zeytinyağı işlikleri ile bir sarnıç yer alır.[7] Sarnıcın boyutları 20 x 5 x 8 m3 dir.[8]
Günümüze kadar Mezgitkale tek başına duran bir yapıymış gibi değerlendirilmiş olsa da anıtın yaklaşık 40 metre kuzeybatısında bulunan büyük bir çiftlik yapısı ile ilişkili olduğu saptanmıştır Deniz seviyesinden yaklaşık 500 metre yükseklikte, zeytin tarımına elverişli yamaçlarda yer alan Mezgitkale, hemen yanındaki bir çiftlik evine ait olduğu düşünülen kalıntılar ile birlikte zengin ve seçkin bir aileye ait bir tarımsal kompleksin parçası olduğu izlemini verir. Bu saptama, yapının kamusal bir tapınak değil, ticari bir çiftliğin içinde yer alan bir anıt mezar olduğunu göstermesi bakımından en önemli kanıttır.[3]
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Fallus Rölyefi
-
Ön Cephe Üçgen Çatısı)
-
Rölyefli Arka Alınlık Cephesi
-
Şömineli İç Mekan
-
Kuzeybatıdan Arka Görünüm
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Pseudo-isodom (Yalancı-İsodom) tekniği, Antik mimaride, özellikle Yunan ve Roma döneminde yaygın olarak kullanılan bir duvar örme (örgüsü) tekniğidir. Yunanca'da 'pseudo' (yalancı) ve 'isodomos' (eşit sıralı) kelimelerinin birleşimiyle oluşur. Adından da anlaşılacağı gibi, görsel olarak düzgün, ama yapımında işçilikten ve maliyetten tasarruf sağlayan bir duvar örgüsü stilidir. Duvarı oluşturan taş sıralarının (dizelerinin) yüksekliğinin birbirine eşit olmadığı bir kesme taş duvar örme biçimidir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kültür Envanteri - Mezgit Kale Mezar Anıtı". kulturenvanteri.com. 2020-06-22. Erişim tarihi: 2025-11-08.
- ^ "ARKEOLOG – PROF.DR. KAMİL LEVENT ZOROĞLU – Vahap Kokulu". A. Vahap Kokulu. www.yumuktepe.com. Erişim tarihi: 9 Kasım 2025.
- ^ a b Durukan, Murat (2009). "Chronology of the Temple Tombs in Rough Cilicia". Byzas. 9: 343–370.
- ^ a b c Subasi, Bilhan (2024-06-11). "Mezgitkale Anıtı'nın Mimari Özellikleri ve Olba Bölgesi'nin Kültürel Dokusu İçindeki Anlamı". Cedrus. 12: 195–216. ISSN 2147-8058.
- ^ Hellenkemper, Hansgerd; Hild, Friedrich (1986). Neue Forschungen in Kilikien (Almanca). Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. s. 57. ISBN 978-3-7001-0771-2.
- ^ a b Cormack, Sarah (2004). The Space of Death in Roman Asia Minor (İngilizce). Phoibos. ss. 330-331. ISBN 978-3-901232-37-4.
- ^ Haydar Dönmez-Candaş Keskin: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 27. Araştırma Sonuçları Cilt 3 s. 101
- ^ Mersin Ören Yerleri, Mersin Valiliği, İstanbul, 2009, 978 605 4196 07 4 s.217
