Anamur

Anamur
İlçe
Anamur ilçesinin Mersin'deki konumu
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Mersin
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Kemal Duru
• Belediye başkanı	Durmuş Deniz (CHP)
Rakım	15 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	65.920
• Kır	-
• Şehir	66.994
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
ISO 3166 kodu	TR-33
Posta kodu	33645
İl alan kodu	324
İl plaka kodu	33
Resmî site Belediye Kaymakamlık

Anamur, Mersin ilinin Antalya sınırında yer alan en batısındaki ilçesidir. İsmi, Yunanca "yel değirmeni" sözcüğünden türeyen Anemourion (Ανεμούριον), "rüzgarlı burun" anlamına gelmektedir. Anemurium Antik Kenti, Anamur burnuna çok yakın ve sürekli rüzgâr alan bir noktada kurulmuştur.

Tarihçe

Geçmişi antik çağlara uzanan ve sırasıyla Kizzuvatnalılar, Hititler, Asurlular ve Persler'in egemenliği altına giren Anamur, MÖ 333'te Büyük İskender’in doğu seferi sırasında Makedonya Krallığı’na bağlanmış, bu dönemden sonra kentin adı "Anemurium" olarak anılmaya başlanılmıştır. Anemurium, antik kaynaklara göre “Rüzgârlı Burun” anlamına gelmektedir. MÖ 1. yüzyılda Roma, sonra Bizans egemenliğine giren Anamur, Bizanslılar zamanında yeniden inşa edilmiştir. Daha sonra sırasıyla Arapların, Bizanslar'ın, Anadolu Selçukluların, yeniden Bizans'ın ve Kilikya Ermeni Krallığı'nın eline geçen Anamur, Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat'ın, Ertokuş Bey'i kıyı şehirlerinin alınmasıyla görevlendirmesi sonucu, 1228'de Selçuklu Hanedanı'nın, 1243'te yeniden Kilikya Ermeni Krallığı'nın, daha sonra 1275'te Karamanoğlu Beyliği'nin ve 1471'de Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçmiştir.

Anamur 1869 yılında ilçe olmuştur. 1867'de Konya vilayetine bağlı İçel Sancağı'nın bir kazası olan Anamur, 1877'de İçel Sancağı Adana Vilayeti'ne bağlanınca, Adana vilayeti İçel Sancağı'nın bir kazası durumuna gelmiştir. Eski kaza merkezi bugünkü Ören beldesinin Nasrettin ve Ortaköy mahalleleridir. Burada yıkık durumdaki eski bir devlet binası hâlâ görülebilir. Sonraları daha iç ve yüksekçe bir bölge olan Çorak, ilçe merkezi olmuş, adı Anamur olarak değiştirilerek, devlet daireleri ve birçok aile Çorak'a taşınmıştır. 1930 yılında eski hükûmet konağı binası Rum Ortodoks kilisesi yıkılarak yerine inşa edilmiştir. Mimarı Ermeni bir ustadır.

Coğrafya

Kumsalları, nesli tükenmek üzere olan deniz kaplumbağalarının (Caretta caretta) yumurtlama alanıdır. Ayrıca deniz kıyısının ıssız ve kayalık olan kesimlerinde Akdeniz fokları yaşamaktadır.

Ormanlık alanları özellikle çam, meşe, kavak, çınar, maun gibi ağaçlar ile defne, keçiboynuzu (harnup), pırnal, mersin (murt), zakkum gibi maki grubu bitkilerle kaplıdır. Ormanlarında yaban keçisi, keklik, tavşan, kaplumbağa, kelebek gibi çeşitli yabanıl hayvanlar özgürce yaşamaktadır.

Kıyıda İskele, Kale, Melleç, Ören plajları; iç kesimlere doğru Pullu Mesire yeri, Köşekbükü Mağarası yukarı kesimlerde ise yaylalar, ormanlık alanlar, görülmeye değer yerlerdir.

Coğrafi konum

Anamur, Mersin'e bağlı bir ilçe olup, Türkiye'nin güneyinde bulunur. Anamur Türkiye'de muz, yer fıstığı narenciye ve çilek ile ünlü bir ilçedir. Güneyinde Akdeniz, batısında Antalya'nın Gazipaşa, kuzeyinde Karaman'ın Ermenek, kuzeydoğusunda Gülnar ve doğusunda Bozyazı ilçeleri vardır.

Mersin il merkezine uzaklığı 239 km olup, Türkiye'de il merkezine en uzak ilçe konumunda bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 1.430 km²’dir.

İklim ve bitki örtüsü

Anamur'da tropika iklim hüküm sürdüğünden maki ve tropikal iklim bitkilerinin hemen hepsi yetişmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması ise 20 ile 24 derece arasında değişmektedir.

Anamur ormanlarının özellikle çam, meşe, kavak, çınar, maun gibi ağaçlar ile defne, keçiboynuzu (harnup), pırnal, mersin (murt), zakkum gibi maki grubu bitkilerle kaplıdır.

Yönetim

Eski belediye başkanları

Seçim	İsim	Parti
1963	Kemal Baz		Adalet Partisi
1968	Hasan Nuri Sinanoğlu
1973	Yalçın Kaya Kılıç		Cumhuriyet Halk Partisi
1977	Şevket Erkan
1984	Sunullah Enis Turgay		Anavatan Partisi
1989	Hasan Adil Cenkçimenoğlu		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
1994	Süreyya Çelik		Milliyetçi Hareket Partisi
1999
2004	Mehmet Suphi Alp		Cumhuriyet Halk Partisi
2009	Mehmet Türe		Milliyetçi Hareket Partisi
2014
2019	Hidayet Kılınç
2024	Durmuş Deniz		Cumhuriyet Halk Partisi

Görev yapmış kaymakamlar

Sıra	İsim	Görev yılları	Not
1	M. Necati Sirozlu	1935 - 1937
2	Cemal Polat	1937 - 1939
3	İhsan Özalp	1939 - 1942
4	A. Ülkü Pınar	1942 - 1944
5	Turgut Cantekin	1944
6	Reşat Çakmak	1945 - 1947
7	Hakkı Albayrakoğlu	1947
8	Murat Öner	1948 - 1950
9	Azmi Karaca	1950 - 1951
10	M. Hayrettin Gündeniz	1951 - 1952
11	Mehmet Oral	1953 - 1954
12	Reşat Çakmak	1954 - 1956
13	Adil Mutlu	1956
14	İ. Hayri Sarıkahyaoğlu	1956 - 1957
15	Halit Tokullugil	1957 - 1958
16	Hilmi Günnur	1958
17	Recai Argat	1959 - 1960
18	Abidin Çoşkun
19	Mehmet Çobanoğlu	1961
20	M. Hayrettin Gündeniz
21	Erdoğan Ertekin	1962 - 1963
22	Tahsin Soylu	1963 - 1966
23	M. Şerafettin Vardal	1966 - 1967
24	Mehmet Özseçen	1970 - 1971
25	Fahri Görgülü	1971 - 1975
26	Orhan Arasan	1975 - 1977
27	Özbek Topaloğlu	1980
28	Yılmaz Yolcu	1982 - 1985
29	Mehmet Polat	1986
30	Yüksel Peker	1986 - 1988
31	Hüseyin Doğan	1990 - 1991
32	Nuri Şimşek	1991 - 1994
33	Emin Avcı	1994 - 1998
34	Hayri Sandıkçı	1998 - 2000
35	Ferhat Peşin	2000 - 2001
36	Mehmet Hulusi Kaya	2001 - 2005
37	Ali Uslanmaz	2005 - 2006
38	Haluk Şimşek	2006 - 2010
39	Cemil Aksak	2010 - 2012
40	Cengiz Cantürk	2012 - 2017
41	Mehmet Kurdoğlu	2017 - 2019
42	İsmail Gültekin	2019 - 2020
43	Mehmet Nuri Başaran	2020 - 2021
44	Aydın Memük	2021	Kaymakam V.
45	Bilal Bozdemir	2021 - 2025
46	Kemal Duru	2025 - günümüz
Kaynak:

Nüfus

İlçe nüfusu 66.994'tür. Anamur halkı büyük çoğunlukla Türk kökenlidir. Yerleşik Türklerin çoğunluğu Ermenek'ten gelerek ilçeye yerleşmiştir. Osmanlı döneminde ise beş altı kadar zanaatkar aile İstanbul'dan getirilerek yörenin Osmanlılaşması ve Karamanoğlu kültüründen kurtulması için yerleştirilmişlerdir. Toroslarda yaşayan göçebe yörük Türkler ise zaman içinde gerek ilçe merkezinde gerekse kırsaldaki köylerde yerleşik hayata geçmişlerdir. İlçenin kırsal kesimindeki köylerde hâlâ Türkmen obaları yaşamaktadır. Anamur'un bazı köyleri Tahtacıdır. Tahtacılar geçimlerini orman ürünleri ve kerestecilikle kazanan ve Alevi inancına sahip Türkmenlerdir. Tahtacı köyleri folklorik yapısında semah dansları ve farklı düğün ve cenaze törenleri gelenekleri görülebilir. İlçe merkezinde güney batıya doğru Abdal mahallesi bulunur. Abdallar ise yine Alevi inancına sahip bir topluluktur. Abdallar düğünlerde müzisyenlik yaparak ya da çeşitli hizmet sektöründe çalışmaktadır. (Örneğin: Sünnetçilik, müzisyenlik, balıkçılık vs) Diğer yandan Göçmen diye adlandırılan mahallede ise Arnavutluk'tan 1930'lu yıllarda gelen Arnavut göçmenler ile 1960'lı ve 70'li yıllarda Kıbrıs'tan gelen göçmenler yaşamaktadırlar. İskele mahallesinde ise Mısır'dan zamanında gelip yerleşmiş balıkçılıkla uğraşan aileler vardır.

İstiklal Savaşı sonrası imzalanan Lozan Antlaşması gereği, nüfus mübadelesi ile yöredeki Rum Ortodoks ve Karamanlılar Kıbrıs üzerinden Yunanistan'da Atina'nın Nea Ionia semtine göç ederek yerleşmişlerdir. Göç edenlerin kaç tanesi Rum kaç tanesi Ortodoks inancına sahip oldukları bilinmemektedir. Ama görgü tanıkları yaşlı insanların anlattıklarına bakılırsa, 500 kadar Ortodoks Hristiyan, iskeleden sandal ve teknelere binerek Kıbrıs'a doğu açılmışlardır. O yıllarda Anamur nüfusunun toplam 3.000'i bile bulmadığı düşünülürse Rum nüfus %25 kadar olmalıdır.

Anamur dışarıdan çok fazla göç almamakla birlikte çevre illerden gelip yerleşenler ya da yazlıkçılardan yerleşenler bulunmaktadır. İlçede ikamet eden nüfusun 54.000'i Mersin nüfusuna kayıtlıdır. 504 kişi Adana nüfusuna, 406 kişi Antalya nüfusuna, 763 kişi Konya nüfusuna, 1.146 kişi ise Karaman nüfusuna kayıtlıdır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927	18.370	1.751	16.619
1935	20.442	1.920	18.522
1940	21.472	2.154	19.318
1945	23.725	2.734	20.991
1950	27.683	3.102	24.581
1955	30.839	4.379	26.460
1960	35.216	6.523	28.693
1965	41.953	11.246	30.707
1970	48.363	14.971	33.392
1975	60.615	21.475	39.140
1980	71.551	23.025	48.526
1985	84.046	28.726	55.320
1990	65.767	37.335	28.432
2000	83.864	49.948	33.916
2007	63.850	35.789	28.061
2008	63.011	33.935	29.076
2009	62.702	34.227	28.475
2010	63.062	34.805	28.257
2011	63.121	35.044	28.077
2012	62.610	35.082	27.528
2013	63.059	63.059	veri yok
2014	63.983	63.983	veri yok
2015	64.263	64.263	veri yok
2016	64.933	64.933	veri yok
2017	64.931	64.931	veri yok
2018	65.920	65.920	veri yok
2019	66.068	66.068	veri yok
2020	66.994	66.994	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomik yapı

Muz üretimini genel olarak seralarda sağlayan Anamur'da seracılık 1995'ten sonra yaygınlaşmaya başlamıştır. Türkiye'nin çilek ihtiyacının %40 gibi büyük bir kısmı da Anamur'dan karşılanır. Yetersiz ulaşım koşulları nedeniyle yabancı turistler tarafından çok fazla ilgi çekmeyen Anamur, yerli turizm açısından gelişmiştir. İlçenin birçok bölgesinde yerli turistlerin yılın belli aylarında ikamet ettiği siteler bulunmaktadır. Yaz aylarında Anamur'da Ankara ve Konya'dan gelen birçok yerli turist görülebilir.

Son yıllarda özellikle tarımda kendini yenilemiş, avokado, papaya, ejder meyvesi gibi sonradan popüler olan ürünleri yetiştirmeye başlamıştır.

Özellikle Gazipaşa Havalimanı açıldıktan sonra, bölgeye ilgi çok artmış otel, restoran, kafe gibi yerler çoğalmıştır. Yaz mevsiminin uzun olması, deniz sıcaklığının kış ayına kadar düşmemesi ve el değmemiş doğası birçok insan için yeni tatil destinasyonudur.

Kültür

Tarihi yerler

Mamure Kalesi, Anemurium Antik Kenti ve Titiopolis Antik Kenti, Ala Köprü, Ak Camii, Köşekbuku Mağarası, Anamur ilçe merkezi ve Ören beldesindeki tarihi evler, Azıtepe ve Anamur Müzesi Anamur'da gezilmesi gereken önemli yerlerdir.

Yaylalar

Anamur halkı, yazın 40-45 dereceyi bulan sıcaklardan kaçmak için Toroslar'ın yüksek kesimlerinde kurdukları küçük yayla köylerine çıkarlar. Yaklaşık 3 ay kalınan bu köyler, sahile göre yükseklikleri nedeniyle oldukça serindir. Yakın zamana kadar birçoğunda içme suyu, elektrik, telefon ve kanalizasyon olmayan bu yayla köyleri yayla turizminin ön plana çıkmasıyla alt ve üst yapısı hızla tamamlanmaktadır. Yayla köylerinde modern evlerin yanı sıra hâlâ geleneksel mimariye uygun olarak taştan toprak damlı, tek gözlü, içinde ateş yakma yeri (ocaklık) ve baca bulunan, bir ya da iki pencereli olarak da yapılmaktadır. Yörede bu evlere evcik denmektedir. Modern yapılar inşa edilirken eski evler tamamıyla yıkılmamış, toprak damlara beton dökülerek, pencerelere de demir panjurlar eklenmiştir. Anamur'un en kalabalık yaylası Abanoz'dur. Diğer bilinen yaylaları ise Kaş, Akpınar, Barcın, Halkalı, Kozağacı, Elbalak, Bodrum, Çandır, Çamurlu yaylalarıdır.

Anamur yöresi yemekleri

Ana madde: Anamur yöresi yemekleri

Anamur Yöresi Yemekleri genelde sebze ağırlıklı, zeytinyağlı, bazen etli ve sıcak ama çoğunlukla soğuk da tüketilen kendine has lezzetlerdir. Anamur mutfağı Yörük geleneği ve lezzetleriyle beraber, Kıbrıs ve Adana mutfağından da etkilenmiş, çeşitli kebaplar da yöreye has özellik kazanmıştır. Anamur mutfağı tek başına değil Alanya, Ermenek, Kıbrıs ve aslında genel anlamda Taşeli mutfağıyla birlikte ele alınıp değerlendirilmelidir. En yaygın bilinen batırık ve kısır, Anamur yöresinde, özellikle hanımların ikindi oturmalarında, çayla birlikte aldıkları özel bir yiyecektir. Bunun dışında yörede gölevez olarak adlandırılan bir çeşit etli yemek de yapılmaktadır. Diğer lezzetler ise tuzlu olarak; bişi (pişi), kapama, bazlama, yoğurtlu patates, bakla yoğurtlama, yaprak sarması, domates dolması, biber ve kabak dolması, patates dolması, erişte, kabak kavurması, börülce, gölevezli kuru fasulye, nohutlu pilav, kulak çorbası, maş çorbası, pirinç çorbası, keşkek, dövme pilav, yahni, kaburga dolması (boş); tatlı olarak ise palize, samsıra, karsambaç ve cevizli baklavadır.

Garnitür olarak çok çeşitli salata ve mezeler hazırlanır. Bunlar, semizotu ve roka salatası, çoban salata, marul salatası, lahana salatası, ıspanak salatası, kaya koruğu, tarator, yoğurtlu zeytin ezmesi, patates salatası, soğan piyazı, biber kızartması, fava, acılı ezme ve balık çeşitleridir.

Anamur ağzı (aksanı)

Türkî diller içinde Oğuz Türkçesinin Taşeli Yöresinde konuşulan bir ağzıdır. Kıbrıs ağzıyla çok büyük benzerlikler gösterir. Genelde ÖzTürkçe yaratıcı sözcükler hakimdir. Değişik bir vurgu yapısı vardır. Genizden söylenen ñ harfi vardır.

Dış bağlantılar

• Anamur Kaymakamlığı5 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Anamur Belediyesi1 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.