Mut

Bu madde Mersin'e bağlı Mut ilçesi hakkındadır. Mısır tanrıçası için Mut (tanrıça) sayfasına bakınız.

Mut
İlçe
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Mersin
Coğrafi bölge	Akdeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	İhsan Ayrancı
• Belediye başkanı	Murat Orhan (İYİ Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	2860 km²
Rakım	340 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	62.853
• Kır	-
• Şehir	63.269
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	33600
İl alan kodu	0324
İl plaka kodu	33
Resmî site http://mut.bel.tr/

Mut, Akdeniz Bölgesi'nde, Mersin iline bağlı bir ilçedir. Toros Dağları eteklerinde, Göksu Nehri kıyılarında kurulmuştur. Doğusunda Silifke, batısında Ermenek, kuzeyinde Karaman ve güneyinde Gülnar topraklarıyla çevrilidir.

İlçenin toplam alanı 2860 km²dir. Kozlar ve Sertavul yaylaları ile Çınaraltı ve Karaekşi Millî Parkları'nın yanı sıra UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday gösterilen Alahan Manastırı mevcuttur.

Tarihçe

Mut'ta MÖ 2000 yıllarında ilk yerleşimlerin başladığı tahmin edilmektedir. Dağlık ve Ovalık Kilikya olarak iki bölüme ayrılan Kilikya'nın Dağlık bölümünde, tarihte çok önemli olaylara sahne olmuş Sertavul geçidinin hemen güney ağzında kurulmuştur. Denizden ortalama yükseltisi 250-350 metre civarındadır. Bir süre Venedikli ve Kilikyalı korsanlar tarafından elden ele geçtiği, sonrasında Roma hükûmetince burada uzun süreli bir hakimiyet sağlandığı söylenir. Bu dönemde kentin adı Claudiopolis'ti. Mut ve çevresindeki Toros Dağlarının M.S. 700-800 yıllarından itibaren Kafkaslardan Hazar Bölgesinden gelen Türk Kabileleri Taifelerine sonradan da Orta Asyadan ve İran'da kopup gelen Türkmenler'e de ev sahipliği yaptığı bilinir. Yörük Göçebe Oymakları son 300 yıl içinde Çukurova, Adana, Mersin ve Akdeniz Bölgesi'nden Bölgeye gelmiştir, az sayıda yerleşmiş ve çoğunluk olarak bugünkü Ege Bölgesine göç etmeye devam etmişlerdir. Ancak tarihte bölgede kurulan ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki çoğu ili de kapsayacak şekilde hakimiyetini sürdüren Kilikya Ermeni Prensliği'nin de 1375 yılına kadar varlığını devam ettirdiği bilinmektedir. Hâtta Toros Dağlarının adının bu prensliğin başında bulunman Thoros isimli prenslerden geldiği de ileri sürülür. Ama bu yanlıştır.

Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad zamanında Karamanoğulları beyliğinin kurucusu olan Nur-e Sofi Bey, bölgeden Ermenileri 1228 yılında kovarak Ermenek, Mut, Gülnar ve daha sonra da Silifke'yi hakimiyeti altına almıştır. Bölgenin Karamanoğlu beyliğinin eline geçmesinden sonra, Karamanoğulları Mut ve çevresini mamur etmişlerdir. Karamanoğlu Mesut Bey zamanında Mut, 5 sene Beyliğe başkentlik yapmıştır. La'al Paşa Camii, Kızılminare ve bazı başka yapıların Karamanoğulları zamanında yapıldığı bilinmektedir.

1483 yılı yazında Kasım Bey yanında üç oğlu, otuz yiğit beyi ile Kestel (Dağpazarı) yaylasına gelir. Koyunlar kesilir, kavurmalar, pilavlar, helvalar pişirilir, şerbetler ezilir. Bu ziyafet sırasında Hocantı Oğlu, zehri gizlice şerbete katar. Şerbeti içenler Kasım Bey'le beraber otuz dört kişi birden ölürler. (1483) Kasım Bey'den sonra Karamanlılar'ın bazı çırpınışları oldu ise de devlet olabilme özelliği taşımıyor. 1502 yılından sonra Karamanlılar'ın topluca doğuya (İran'a) göçmeleriyle Karaman toprakları da tamamen Osmanlılar eline geçer. 1500-1555 yılları arasında Mut Kazası, Mut, Silifke ve Sarıkavak nahiyelerinden oluşurken 1555 yılında Silifke'nin ayrılmasıyla küçülmüştür.

Ekonomi

İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayalıdır. önemli miktarda sofralık kayısı üretimi yapılmaktadır (Mut Kayısısı). İlçede yetişen diğer önemli tarım ürünleri zeytin ve erik'tir.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927	15.697	1.403	14.294
1935	18.334	1.604	16.730
1940	20.228	1.878	18.350
1945	20.614	2.694	17.920
1950	23.509	2.894	20.615
1955	28.790	3.765	25.025
1960	32.541	4.590	27.951
1965	38.077	6.556	31.521
1970	42.693	10.023	32.670
1975	45.583	11.466	34.117
1980	50.114	14.025	36.089
1985	53.745	15.145	38.600
1990	56.303	17.600	38.703
2000	74.373	36.482	37.891
2007	66.356	31.520	34.836
2008	64.602	29.477	35.125
2009	63.673	28.966	34.707
2010	63.607	28.842	34.765
2011	63.136	28.852	34.284
2012	62.534	29.100	33.434
2013	62.693	62.693	veri yok
2014	62.354	62.354	veri yok
2015	62.198	62.198	veri yok
2016	62.396	62.396	veri yok
2017	62.228	62.228	veri yok
2018	62.853	62.853	veri yok
2019	62.639	62.639	veri yok
2020	63.269	63.269	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İlçede kültür ve sanat

Nüfus olarak küçülmeler görülse de ilçede uzun yıllardır yörenin yurt çapında tanıtılmasında büyük olanaklar sağlayan bir ulusal festival düzenlenmektedir. Kayısı (bir diğer adıyla Karacaoğlan) Festivali, ilçenin tarımsal, sosyal, sanatsal özelliklerinin ülke genelinde ve yurtdışında tanıtılması ve zenginliklerinin geliştirilmesi açısından önemlidir.

1970 ve 80'li yıllarda, günümüzde olduğundan farklı olarak ilçede yazınsal etkinlikler az olmasına karşın 1'i kapalı 2'si açık hava olmak üzere 3 sineması mevcut idi. Ancak şu an faaliyette olan bir sineması bulunmamaktadır. Bunun yanında belli başlı iki yerel gazete yaklaşık 35 yıldır faaliyet göstermektedir.

İlçede halı dokumacılığı, folklor, halk müziği belli başlı sanatsal etkinliklerdendir. Bunlarla birlikte son yıllarda Göksu Erik ve Yörük Festivali, Güme Mahallesi Yayla Şenlikleri, Dere İncir Festivali, Topluca Mahallesi Şenlikleri de adından söz ettirmeye başlamıştır.

Türkiye'nin en büyük Türk Bayrağı, Mut sınırları içerisindedir.

Türkiye'nin en büyük bayrağı ilçenin içindedir. 180×120 metre ebatlarında, 21.600 m² yani 21,6 dekar.

Spor

İlçede Mut İdmanyurdu Belediyespor ve Sertavul Esnafspor isimli iki spor kulübü faaliyet göstermektedir. Mut İdmanyurdu Belediyespor ve Sertavul Esnafspor Mersin Amatör ligde mücadele etmektedir.

Dış bağlantılar

• Mut Belediyesi22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Mut Kaymakamlığı19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.