Mandane

Mandane
Grekçe: Μανδάνη
	Mandane Türkiye haritasındaki konumu.
Konum	Tekeli, Bozyazı, Mersin,; Türkiye
Bölge	Kilikya
Koordinatlar	36°07′38″N 33°06′44″E / 36.12732°K 33.11213°D
Tür	Yerleşim yeri
Sit ayrıntıları
ülkesi	Türkiye
içinde bulunduğu idari birim	Kilikya
konum koordinatları	36°7′38″K 33°6′44″D

Mandane (Grekçe: Μανδάνη), antik Kilikya kıyısında, Kelenderis (Celenderis) ile Pisidium ya da Posidium Burnu (günümüz Kızıl Burun) arasında yer almış bir kasabadır^[1] ve bu burundan sadece 7 stadia uzaklıkta yer alır.^[2]

Sit alanı günümüzde, Türkiye'nin güneyinde Mersin ilinin Bozyazı ilçesine bağlı, eski adı Akyaka olan Tekeli köyü yakınlarında yer almaktadır.^[3]^[4]

William Smith, buranın Yaşlı Plinius tarafından bahsedilen Myanda ya da Mysanda ile aynı yer olduğunu varsaymıştır.^[5] Eğer bu doğruysa, Pseudo-Skylaks'ın Periplusu'nda Nagidus ile Kelenderis arasında bahsedilen Myus (Μυούς) kasabasıyla da aynı olmalıdır.^[6]

Ancak, günümüzdeki modern akademik çalışmalar bu kimlik birleştirmesini kabul etmemektedir.^[4]

Tarihi

Antik ismi Aksaz – Axaza olan ve sonradan Akyaka olarak adlandırılan yerleşimin toponimisi (yer adı bilimi), "Mandane" ismi üzerinden Pers kraliyet ailesiyle ilişkilendirilir; bu isim Büyük Kiros'un annesinin veya Darersos'un kızının adı olarak kabul edilmektedir.

Mandane, Geç Antik Dönem portulan kayıtlarında piskoposluk merkezi olarak zikredilmiş olup, 519 yılında sürgün edilen Piskopos Petros ile tanınmaktadır.^[7]

Kalıntılar

Geniş Aksaz Körfezi'ne doğru, kuzey-güney aksında uzanan bir kayalık burun mevcuttur. Bu topografik formasyon, zirveden eteklere kadar Roma ve Erken Bizans dönemlerine tarihlendirilen, kırma taş (opus incertum) kullanılarak inşa edilmiş yapıların kalıntılarıyla kaplıdır. Anemurium'daki örneklere benzer şekilde, burada da üç adet mezar evi kubbesi (mausoleum) tespit edilmiştir.

Kayalık burnun uç noktasında, Erken Bizans Dönemi'ne ait, yine kırma taş duvarlardan oluşan bir Bazilika yapısı yer alır. Bazilikanın güney yamacında ise yüksek ve çevreleyici bir perde duvar bulunmaktadır. Deniz seviyesindeki alüvyon düzlükte yapılan incelemelerde ise, pencere kemeri detayına sahip mimari kalıntıların varlığı gözlemlenmiştir.^[7]

Kaynakça

^ Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.
^ Stadiasmus Maris Magni §§ 174, 175.
^ Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.
^ ^a ^b Richard Talbert, (Ed.) (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. s. 66 ve dizin notları eşlik ediyor. ISBN 978-0-691-03169-9.
^ Gaius Plinius Secundus. Doğa Tarihi. 5.27.
^ Smith, William, (Ed.) (1854–1857). "Mandane". Yunan ve Roma Coğrafya Sözlüğü (İngilizce). Londra: John Murray.
^ ^a ^b "Antik Kilikya Limanları (2. Bölüm): Mandane". Tekeli (Kat. No. 2271). www.yumuktepe.com. Erişim tarihi: 4 Kasım 2025.

Smith, William, (Ed.) (1854–1857). "Mandane". Yunan ve Roma Coğrafya Sözlüğü (İngilizce). Londra: John Murray.

[1] Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.

[2] Stadiasmus Maris Magni §§ 174, 175.

[3] Lund Üniversitesi. Digital Atlas of the Roman Empire.

[Barrington-4] Richard Talbert, (Ed.) (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. s. 66 ve dizin notları eşlik ediyor. ISBN 978-0-691-03169-9.

[5] Gaius Plinius Secundus. Doğa Tarihi. 5.27.

[6] Smith, William, (Ed.) (1854–1857). "Mandane". Yunan ve Roma Coğrafya Sözlüğü (İngilizce). Londra: John Murray.

[:0-7] "Antik Kilikya Limanları (2. Bölüm): Mandane". Tekeli (Kat. No. 2271). www.yumuktepe.com. Erişim tarihi: 4 Kasım 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Türkiye'deki antik kentler
Akdeniz	Afrodisias Akalissus Alalah Amelas Anavarza Andeda Antakya Antigonia Antioheia Antioheia Lamotis Ariassos Arsinoe Arikanda Aspendos Bab el-Hava Sınır Kapısı Comona Çukurova Antakyası Korykos (Kızkalesi) Cyrrhus Dalisandus Dias Domuztepe Elaiussa Sebaste Epiphaneia Etenna Faselis Gagae Germanicia Gözlükule Hacılar Höyük Hemaksia Idebessos İrenopolis İssos Kandyba Kanlıdivane Anchiale Karatepe Kelenderis Kibira Kilikya Antakyası Kremna Ksanthos Kyaneai Limira Magarsa Mallus Mamure Kalesi Mezgitkale Misis Mira Mopsu Krene Morka Myriandos Olba Patara Perge Phellos Pisidya Antakyası Ptolemais Rhosus Sagalassos Seleukia Seleucia Pieria Seleucia Sidera Selge Side Sillyon Soli Sozopolis Tell Tayinat Höyüğü Termessos Tlos Trebenna Uzuncaburç Yumuktepe
Doğu Anadolu	Altıntepe Ani Arsamosata Arslantepe Höyüğü Cafer Höyük Harput Sugunia Tuşpa
Ege	Adramitteion Aigai Aizanoi Akmonya Alabanda Alinda Allianoi Amorium Amos Amyzon Antioheia Apameia Kibotos Afrodisias Apollonia (Mysia) Apollonis Atarneus Bargilya Beycesultan Caloe Celaenae Ceramus Daldis Didyma Dokimeion Efes Erithrai Euromos Fokaia Gambrion Gryneion Halikarnas Hierapolis Iasos Karyanda Karmylassos Kaunos Kebrene Klazomenai Knidos Kolofon Kolossai Kyme Labranda Laodikya Latmos Lebedos Letoon Limantepe Magnesia (Aydın) Magnesia ad Sipylum Mastaura Menderes Antakyası Metropolis Milet Mindos Myrina Myus Notion Nysa Oinoanda Pepuza Pergamon Perperene Pinara Pitane Priene Pigela Sardis Sidyma Sigeion Smirni Stratonikeia (Karya) Stratonikeia (Lidya) Telmessos Temnos Teos Thiatira Tralleis Timion
Güneydoğu Anadolu	Antiochia ad Taurum Apamea (Fırat) Coba Höyük Çayönü Dara Edessa Göbeklitepe Harran Karkamış Kuşşara Nevali Çori Mezopotamya Antakyası Samosata Sareisa Seleukia, Zeugma Sultantepe Tille Zeugma Zincirli Höyük Ziyaret Tepe Höyüğü
İç Anadolu	Alişar Höyüğü Binbirkilise Büklükale Höyüğü Çatalhöyük Derbe Ersele Höyük Ersele Yeraltı Şehri Faustinopolis Gordion Herakleia Cybistra İrenopolis Kaman Kalehöyük Kerkenes Kültepe (Kaniş) Laodicea Combusta Mokissos Nyssa Pessinus Purushanda Sobesos Şarhöyük Tavium Troknada Tuvana
Karadeniz	Alacahöyük Euchaita Hattuşa Herakleia Pontiki Hüseyindede Tepe Ibora Karussa Komana Pontiki Laodikeia Maşat Höyük Nerik Nicopolis Pompeiopolis Salatiwara Samuha Sapinuwa Tripolis Yazılıkaya Zaliches
Marmara	Aegospotami Alexandria Troas Amycus (Bitinya) Apamea Myrlea Apollonia Apros Assos Caesarea Germanica Cebrene Cius Daphnus Drizipara Harpagion Kalkedon Kardiya Kerasai Khrysa (Troad) Kizikos Kypsela Lamponeia Lysimachia Miletepolis Mochadion Nikomedya Orestias Polymedion Rhegion Selymbria Sestos Skepsis Thymbra Thynias Troya