Sandra Faber
Sandra M. Faber | |
|---|---|
 Sandra Faber, 2013 yılında Ulusal Bilim Madalyasını Başkan Barack Obama'dan alırken | |
| Doğum | Sandra Moore 28 Aralık 1944 Boston, Massachusetts, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Eğitim | Swarthmore Koleji Harvard Üniversitesi |
| Ödüller | Dannie Heineman Astrofizik Ödülü (1985) Bruce Madalyası (2012) Ulusal Bilim Madalyası <küçük > (2013) Kozmolojide Gruber Ödülü (2017) Magellanic Premium (2018) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi |
| Çalıştığı kurumlar | California Üniversitesi, Santa Cruz Lick Gözlemevi |
| Doktora danışmanı | I. John Danziger |
| Doktora öğrencileri | Tod R. Lauer |
Sandra Moore Faber (d. 28 Aralık 1944), galaksilerin evrimi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan bir astrofizikçidir. Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz'da Astronomi ve Astrofizik Profesörüdür ve Lick Gözlemevi'nde çalışmaktadır. Galaksilerin parlaklığını içlerindeki yıldızların hızına bağlayan önemli keşifler yaptı ve Faber-Jackson ilişkisinin ortak kaşiifi oldu. Faber, Hawaii'deki Keck teleskoplarının tasarımında da etkili oldu.
Hayatın erken dönemi ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Faber, Swarthmore Koleji'nde Fizik ve Matematik ve Astronomi bölümlerinde okudu. Lisans derecesini 1966'da kazandı. Daha sonra doktora derecesini aldı. 1972'de Harvard Üniversitesi'nden I. John Danziger yönetiminde Optik Gözlemsel Astronomi konusunda uzmanlaştı.[1][2] Bu süre zarfında, kendisine açık olan tek gözlemevi, tezinin karmaşıklığı için yetersiz teknolojiye sahip olan Kitt Zirvesi Ulusal Gözlemevi idi.
Kişisel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Faber, 9 Haziran 1967'de kendisi de Swarthmore'da bir öğrenci olan ve kendisinden bir yaş küçük olan fizik bölümü öğrencisi Andrew Leigh Faber ile evlendi. Robin ve Holly adında iki kızları oldu.[3]
Kariyeri ve araştırmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]
1972'de Faber, Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz'daki Lick Gözlemevi fakültesine katıldı ve Üniversitedeki ilk kadrolu kadın oldu.[1] 1976'da Faber, galaksilerin parlaklığı ve tayfları ile içlerindeki yıldızların yörünge hızları ve hareketleri arasındaki ilişkiyi gözlemledi. Ortaya çıkan yasa, kendisi ve ortak yazar, yüksek lisans öğrencisi Robert Jackson'dan sonra Faber-Jackson ilişkisi olarak bilinecekti. Üç yıl sonra, o ve iş arkadaşı John S. Gallagher, o noktada yayınlanan karanlık maddenin varlığına dair tüm kanıtları toplayan bir makale yayınladılar. 1983'te, karanlık maddenin hızlı hareket eden nötrinolardan ("sıcak karanlık madde") oluşmadığını ve bunun yerine muhtemelen keşfedilecek yavaş hareket eden parçacıklardan ("soğuk karanlık madde") oluştuğunu gösteren orijinal bir araştırma yayınladı.[4]
1984 civarında Faber, karanlık maddenin galaksi oluşumunun ve evriminin bir parçası olduğuna dair teorilerini aydınlatmak için Joel Primack, George Blumenthal ve Martin Rees ile işbirliği yaptı.[5] Bu, galaksilerin Büyük Patlama'dan günümüze nasıl oluştuğuna ve evrimleştiğine dair ilk öneriydi. Bazı detayların yanlış olduğu kanıtlanmış olsa da, makale hala evrendeki yapı bilgisi için mevcut çalışma paradigması olarak durmaktadır. Faber ve çalışma arkadaşları, yüksek hızlı galaksi akışlarını keşfetti.[1]
1985 yılında Faber, Keck Teleskobu'nun yapımına ve Hubble Uzay Teleskobu için ilk geniş alanlı gezegen kamerasının yapımına dahil oldu. UC Berkeley fizikçisi Jerry Nelson, Keck teleskopunu tasarladı, ancak Faber, tüm dünyada büyük optik teleskoplar fikrinin satılmasına yardımcı oldu. Keck teleskopu, 36 altıgen bölümden oluşan yeni tipte 10 metrelik birincil aynaya sahip, dünyanın en büyük ikinci optik teleskopudur.
Sandra Faber, Keck I için ilk ışıklı enstrümanı denetleyen Bilim Yönlendirme Komitesine eş başkanlık etti. Ayrıca Keck I'in birincil aynası için yüksek optik kalitesinde ısrar etmeye devam etti ve Keck II'de de çalışmaya devam etti.
1980'lerin sonlarında Faber, 400 galaksinin boyutlarını ve yörünge hızlarını kataloglamaya çalışan "Yedi Samuray" işbirliği adlı sekiz yıllık bir projeye dahil oldu. Bu hedef karşılanmamış olsa da, grup herhangi bir galaksiye olan mesafeyi tahmin etmenin bir yolunu geliştirdi ve bu, evrenin toplam yoğunluğunu ölçmenin en güvenilir yollarından biri haline geldi.
1990 yılında, Hubble Uzay Teleskobu için geniş alanlı gezegen kamerasının yörüngede devreye alınmasına yardım etti. Bunu kariyerinin en heyecan verici ve en iyi bilinen aşamalarından biri olarak tanımladı. Hubble'ın optiği kusurluydu ve Faber ve ekibi, nedeni küresel sapma olarak teşhis etmeye yardımcı oldu.[6] 1995'te Faber, UCSC'ye Üniversite Profesörü olarak atandı.[1]
Faber, gökadaların merkezlerinde süper kütleli kara delikleri aramak için Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan Nuker Ekibinin baş araştırmacısıydı.[1] En son çalışmalarından biri, ilk ışığını 1996'da gören Keck II teleskopu için yeni bir optik spektrografın eklenmesini içeriyordu. Yeni ekleme, Keck II'nin uzak galaksileri gözlemleme gücünü 13 kat artırdı. Hubble Teleskobu tarafından alınan en büyük evren araştırması olan CANDELS projesini oluşturmak için diğer bilim insanlarıyla da bir araya geldi.[7]
UCSC'de araştırması evrendeki yapının evrimi ve galaksilerin evrimi ve oluşumu üzerine odaklandı. Buna ek olarak, kozmolojik olarak uzak galaksilerin spektrumlarını elde etmek için Keck teleskoplarında DEIMOS cihazının geliştirilmesine öncülük etti. 1 Ağustos 2012'de University of California Observatories'in Geçici Direktörü oldu.[1]
Sandra Faber, Annual Review of Astronomy and Astrophysics'in eş editörüdür.
Onurlar ve ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bart J. Bok Ödülü, Harvard Üniversitesi (1978)[1]
- Ulusal Bilimler Akademisi (1985'te seçildi)
- Dannie Heineman Astrofizik Ödülü (1985)[8][9]
- American Philosophical Society (2001'de seçildi)
- Harvard Yüzüncü Yıl Madalyası (2006)
- Bower Ödülü ve Bilimde Başarı Ödülü, Franklin Institute (2009)
- Henry Norris Russell Lectureship, American Astronomical Society (2011)
- Bruce Madalyası, Astronomical Society of the Pacific (2012)
- Karl Schwarzschild Madalyası, Alman Astronomi Derneği (2012)
- Ulusal Bilim Madalyası (2012)[10]
- Kozmolojide Gruber Ödülü (2017)[11]
- Annette de Vaucouleurs Madalyası, University of Texas
- Medaille de l'Institute d'Astrophysique de Paris
- Alfred P. Sloan Vakfı Üyesi
- Chicago Üniversitesi, Michigan Üniversitesi, Pennsylvania Üniversitesi, Swarthmore Koleji ve Williams Koleji'nden Fahri Doktoralar[12][13]
- Üye, American Academy of Arts and Sciences
- Üye, Harvard Gözetim Kurulu Üyesi
- Carnegie Bilim Enstitüsü Mütevelli Heyeti Üyesi
- Kraliyet Astronomi Topluluğu Altın Madalyası (2020) [14]
- 2020'de American Astronomical Society'nin Daimi Üyesi seçildi [15]
Küçük gezegen #283277 Faber onun onuruna adlandırıldı.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "Astronomer Sandra Faber to receive Franklin Institute's prestigious Bower Award". UC Santa Cruz News. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017.
- ^ Photometry of elliptical galaxies in multiple systems. Ph.D. (Tez). Harvard University. 1972. ProQuest 302615200.
- ^ "Sandra Moore Faber". 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sandra Faber Receives $500,000 Gruber Cosmology Prize | American Astronomical Society". aas.org (İngilizce). 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017.
- ^ Blumenthal (11 Ekim 1984). "Formation of galaxies and large-scale structure with cold dark matter". Nature. 311 (5986): 517-525. doi:10.1038/311517a0.
- ^ Faber, S. (1995, July 12). Autobiographical Sketch: Sandra M Faber. Retrieved November 14, 2015, from http://cwp.library.ucla.edu/articles/faber.htm 20 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Sandra Faber Honored By American Astronomical Society" (Basın açıklaması). University of California at Santa Cruz. 18 Ocak 2011. ProQuest 848222994. 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020.
- ^ a b "The Bruce Medalists: Sandra M. Faber". www.phys-astro.sonoma.edu. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017.
- ^ "Faber Receives Heineman Prize for Work in Astrophysics". Physics Today (İngilizce). 39 (3): 119. 8 Ocak 2008. doi:10.1063/1.2814940.
- ^ Burns, J. (2012, December 12). UCSC astronomer Sandra Faber to receive the National Medal of Science. Retrieved November 24, 2015, from http://news.ucsc.edu/2012/12/national-science-medal.html 15 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "2017 Gruber Cosmology Prize Press Release | The Gruber Foundation". gruber.yale.edu (İngilizce). 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2017.
- ^ Peter H Bodenheimer. (n.d.). Retrieved November 14, 2015, from http://www.astro.ucsc.edu/faculty/profiles/singleton.php?singleton=true&cruz_id=smfaber 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Where Are You From? - Credo Reference. (n.d.). Retrieved November 14, 2015, from http://search.credoreference.com/content/entry/marquisworld/faber_sandra_moore/0?searchId=d87354e9-6254-11e5-b2c4-0aea1e3b2a47&result=0 19 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Professor Sandra Moore Faber: 2020 Gold Medal in Astronomy" (PDF). RAS. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ "AAS Fellows". AAS. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The light at the edge of the universe : leading cosmologists on the brink of a scientific revolution. 1st. New York: Villard Books. 1993. ISBN 978-0679413042.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dr. Faber'in sayfası @ UCSC
- Dr.Faber @ Meta-Library.net videosuna bakın 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- UC Santa Cruz'un Sandra Faber biyografisi 9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Silikon Vadisi Astronomi Derslerinden YouTube'da Video of Faber explaining How Galaxies Were Cooked from the Primordial Soup
- Sandra M. Faber ile Sözlü Tarih röportaj metni 31 Temmuz 2002, Amerikan Fizik Enstitüsü, Niels Bohr Kütüphanesi ve Arşivleri 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ulusal Bilim ve Teknoloji Madalyaları Vakfı'ndan Faber'in çalışmaları hakkında konuştuğu video 28 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- UC Santa Cruz Kütüphanesi'nin Dijital Koleksiyonlarından Sandra Faber'in fotoğrafları 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yaşayan insanlar
- 1944 doğumlular
- Boston doğumlu bilim insanları
- Amerikalı gezegen bilimciler
- Amerikalı kozmologlar
- Kraliyet Astronomi Derneği Altın Madalyası sahipleri
- Amerikan Felsefe Topluluğu üyeleri
- Swarthmore College'da öğrenim görenler
- 21. yüzyıl Amerikalı astronomları
- 20. yüzyıl Amerikalı astronomları
- Dannie Heineman Astrofizik Ödülü sahipleri
- Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz öğretim üyeleri
- Harvard Üniversitesinde öğrenim görenler
- Ulusal Bilimler Akademisi üyeleri
- Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri
- Amerikan Astronomi Topluluğu üyeleri