Türkiye'nin uzay programı
.JPG)
.jpg)
.jpg)
Türkiye'nin uzay programı, 1993 yılında[1][2] geliştirmeye başlamış olup, 2018 yılından bu yana Türkiye Uzay Ajansı tarafından yönetilmektedir. 1993 yılından bu yana uzaya birçok uydu fırlatmış Türkiye'nin şu anki hedefi ise 2026 yılında Ay'a iniş gerçekleştirmektir.[3][4]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'nin uzay programı, 1993 yılında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'nun Türk Bilim ve Teknoloji Politikası'nın bir parçası olarak geliştirilmiş ve uzay teknolojisini temel teknoloji alanlarından biri olarak belirlemiştir.[5] Türkiye'nin ilk uydusu olan Türksat 1A, 24 Ocak 1994 tarihinde Fransız Guyanası'ndan fırlatılmış, ancak Ariane 4 roketindeki arıza sebebiyle okyanusa düşmüştür.[6] Bunun üzerine aynı yıl, 11 Ağustos'ta Türksat 1B fırlatılmış ve 2006 yılında kadar aktif olarak kullanılmıştır.[7]
1985 yılında, ülkenin uzay alanındaki ihtiyaçlarını karşılamak ve altyapıyı oluşturmak için TÜBİTAK bünyesinde Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü kurulmuştur.[8] 2001 yılında Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'nin uzay alanındaki çalışmalarını koordine etmek ve bu alanda çalışacak bir kurum oluşturulması için özel önerilerde bulunmakla görevlendirilmiştir.[9]
2018 yılında, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir uzay ajansı kurulması talimatını vermişti. Bunun üzerine, 13 Aralık 2018 tarihinde Türkiye Uzay Ajansı kuruldu.[10][11] Ajans, 2022-2030 yılları arasındaki Millî Uzay Programı strateji belgesini yayımladı.[12] Hedefler arasında, Ay yüzeyine iniş yapmak, yeni uzay teknolojilerinin geliştirilmesi, uzay limanının kurulması, Uzay Teknolojileri Daire Başkanlığı'nın kurulması ve bir Türk vatandaşının bilimsel görev için uzaya gönderilmesi yer almaktadır.[13] Axiom Mission 3 misyonu kapsamında Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, 19 Ocak 2024 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin Florida Eyaleti'nden fırlatıldı. Uzayda 14 gün geçiren[14] Gezeravcı, Türkiye'deki akademik ve araştırma kuruluşları tarafından hazırlanan 13 bilimsel deneyi Uluslararası Uzay İstasyonu'nda gerçekleştirdi[15] ve 12 Şubat 2024 tarihinde Türkiye'ye geri döndü.[16][17]
Uydular
[değiştir | kaynağı değiştir]Devlete ait uydu iletişim şirketi Türksat, 1994 yılında bir dizi uydu fırlatmaya başladı. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, uzay teknolojisine ilişkin araştırma ve geliştirmelerden sorumludur. 2003 yılında BİLSAT-1 ve 2011 yılında RASAT dahil olmak üzere çok sayıda yer gözlem uydusu geliştirdi. Türkiye ayrıca askeri kullanım için Göktürk-1, Göktürk-2 ve Göktürk-3 uydularını da geliştirdi. Türkiye'nin uzay programı kapsamında geliştirilen uydularla ilgili diğer projeler arasında Bölgesel Konumlama ve Zamanlama Sistemi ile Uydu Fırlatma Sistemi de yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Türkiye’de Havacılık ve Uzay Çalışmaları. Bilim ve Teknik. TÜBİTAK. Kasım 2000. s. 43. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye'deki uzay macerasının tarihi". Hürriyet. 12 Ocak 2001. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ bcomert (11 Temmuz 2023). "Ay'a sert iniş ertelendi". Sözcü. 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye's 1st spacecraft to travel to moon in 2026". www.aa.com.tr. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Türk Bilim ve Teknoloji Politikası 1993-2003 (PDF). TÜBİTAK. 1993. s. 6. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye'nin uzay serüveni". TRT Haber. 9 Şubat 2021. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye'nin Türksat 1B ile başlayan uydu yayıncılığı serüveni Türksat 6A ile taçlanacak". www.aa.com.tr. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Bülent Gözcelioğlu. Türkiye’de Tasarlanan ve Üretilen İlk Yer Gözlem Uydusu Rasat Uzayda!. TÜBİTAK. s. 10. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Cihan Ercan, İzzet Kale (2016). Historical Space Steps of Turkey: It Is High Time to Establish the Turkish Space Agency (PDF) (İngilizce). Westminster Üniversitesi. s. 2. 7 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ AA, Daily Sabah with (13 Aralık 2018). "Turkey formally establishes its national Space Agency". Daily Sabah (İngilizce). 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "20 yıllık rüya gerçek oldu, Türkiye Uzay Ajansı kuruldu". www.aa.com.tr. 14 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye'nin Milli Uzay Programı Strateji Belgesi hazırlandı". euronews. 24 Mayıs 2022. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Milli Uzay Programı Hedefleri (PDF). Milli Uzay Programı Strateji Belgesi 2022-2030. Türkiye Uzay Ajansı. 2022. s. 27. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
- ^ "İlk Türk astronot Alper Gezeravcı uzay yolculuğuna çıkıyor". euronews. 17 Ocak 2024. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: İlk Türk astronot Alper Gezeravcı uzayda 13 bilimsel deney yapacak". Independent Türkçe. 16 Ocak 2024. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ bigpara@hurriyet.com.tr (12 Şubat 2024). "Türkiye'nin ilk astronotu Gezeravcı, Türkiye'ye döndü | Teknoloji Haberleri | Bigpara". bigpara.hurriyet.com.tr. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2024.
- ^ "Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı yurda döndü". www.aa.com.tr. 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2024.
 Türkiye konuları | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|  | |||||||||
| Siyaset ve yönetim |
| |||||||||
| Coğrafya |
| |||||||||
| Ekonomi | ||||||||||
| Toplum |
| |||||||||
| Semboller | ||||||||||
