Dolganca
| Dolganca | |
|---|---|
| Долган, Һака | |
| Telaffuz | Dolgan, Haka |
| Bölge | Sibirya |
| Etnisite | Dolganlar |
| Konuşan sayısı | 1,050 (2010)[1] |
| Dil ailesi | Türk dilleri
|
| Yazı sistemi | Kiril alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | dlg |
| ELP | Dolgan |
 Yakutça (koyu mavi) ve Dolganca (mavi) | |
Dolganca (Долган Тыла/Dolgan tıla, Сака-дулгаан тыла / Saka-Dulgaan tıla) Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır (veya Taymir) bölgesinde konuşulmaktadır.
Konuşucu sayıları
[değiştir | kaynağı değiştir]1989 yılında yapılan bir nüfus sayımında 6945 kişiden oluşan Dolgan halkının artık sadece 5100'ü Dolgancayı anadili olarak gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sayımda ayrıca bazı Evenkler ve Nganasanlar (Samoyetler) Dolgancayı ikinci dili olarak göstermiştir. Bu yüzden Dolgancanın o yörede trafik dili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Dolganların kendileri dillerini Sahaca veya Yakutçanın bir lehçesi olarak görürler. 2010 yılı rakamlarına göre Dolgancayı konuşanların toplamı 1054 kişi olarak belirtilir.[2]
Lehçeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Norilskay (Норильскай), Pasinskay (пясинскай), Avamskay (авамскай), Hatangskay (хатангскай уонна попигайскай) lehçelerine sahiptir.
Alfabe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dolgancanın yazıya alınması 1920 yılında Latin alfabesi ile gerçekleşmiştir. 1940 yılından itibaren Yakutça için tasarlanmış olan özel bir kiril alfabesi Dolganca için de kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında Rusların kullandığı Kiril alfabesi ile yazılan diğer bir şekli daha vardır.
Dolgan alfabesi: А а, Б б, В в, Г г, Д д, Дь дь, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Иэ иэ, Й й, К к, Л л, М м, Н н, Ӈ ӈ, Нь нь, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Т т, У у, Уо уо, Ү ү, Үө үө, Ф ф, Х х, Һ һ, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ыа ыа, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я
Günümüz Dolganca Alfabesi[3]
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Һ һ | Л л | М м | Н н |
| Ӈ ӈ | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т | У у |
| Ү ү | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ |
| Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2014.
- ^ Аксенова Е. Е. Букварь. СПб, 2001
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
- Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beselee Bukvalar 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Dolganca 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça)
- Орто Дойду 22 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Saha(yakutya) alfabesi. Unicode desteği.
- İnternette Rusya Federasyonu milletlerinin dilleri 21 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Sahaca dil kaynaklarının listesi
- Сахалыы 27 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — yazı tipleri, klavye ve Sahaca bir forum sitesi
- Онлайн словарь SakhaTyla.Ru 28 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — on-line Rusça-Sahaca ve Sahaca-Rusça Sözlük
