Jenever

Jenever şişeleri

Jenever (İngilizce: /dʒəˈniːvər/, Hollandaca: [[[jəˈneːvər]]]), aynı zamanda Hollands, Genever, Genièvre, Peket veya bazen Dutch cin (arkaik: Hollanda cini veya Geneva cin) olarak da bilinir, Hollanda, Belçika ve kuzey Fransa ile kuzeybatı Almanya'daki bitişik bölgelerdeki ardıç aromalı geleneksel içkidir. Ancak cine göre daha az ardıç aroması içerir. Korumalı Menşe Adı "jenever" terimi ve benzerleri yalnızca ürün Belçika, Hollanda, iki kuzey Fransız departmanı ve iki Alman federal eyaletindeki özelliklere göre yapılırsa kullanılabilir. Cin, jeneverin adaya getirilmesinden sonra Britanya'da geliştirilmiştir.

Etimoloji

Jenever, Hollandaca jenever  (“jenever”) kelimesinden, Eski Fransızca genevre kelimesinden, Halk Latincesi ziniperus kelimesinden, Latince iūniperus (“ardıç”) kelimesinden gelmektedir.

Tarihçe

Jenever damıtma imbiği.

Jenever başlangıçta malt şarabının (Felemenkçe'de moutwijn) hacimce %50 ABV alkole damıtılmasıyla üretilirdi. Elde edilen içki rafine damıtma tekniklerinin eksikliğinden dolayı içilebilir olmadığından (o zamanlar sadece pot imbik mevcut olduğundan), lezzeti maskelemek için otlar eklenirdi. Ardıç meyvesi (Latince juniperus kelimesinden gelir), dolayısıyla jenever adı (ve İngilizce adı gin) iddia edilen tıbbi faydaları için kullanılırdı.

En azından Hollanda'nın Overijssel bölgesindeki Ommen civarındaki gibi bazı bölgelerde jenever, eski bir buğday çeşidi olan kavuzlu buğdaydan damıtılır.

Jenever standı, Ulusal Ticaret, Sanayi ve Teknoloji Fuarı Nahinto. Amsterdam, Hollanda.

Genever (veya jenever) kelimesine ilişkin ilk yazılı referanslar, birkaç Flaman yazar tarafından yazılan bilimsel makalelerde bulunur. Jacob van Maerlant (Brugge, 1235-1300) 1266'da yayımlanan Der Naturen Bloeme adlı kitabında, şarap damıtılarak yapılan içkiye ardıç ağacı parçalarının nasıl ekleneceğini açıklamıştır. Bu, damıtmayla ilgili ilk Hollanda yazısıydı ve ardıç ağacıyla ilgiliydi. Daha sonra, 1522'de, Anvers merkezli doktor Phillipus Hermanni, genever için ilk tarifi yazdı. Ezilmiş ardıç meyvelerinin şarapla nasıl karıştırılacağını ve sonrasında nasıl damıtılacağını açıklamıştır. Genever'in ilk versiyonları tıbbi amaçlar için yapılıyordu ve damıtılmış şaraptan geliyordu. Daha sonra, soğuk dönemler Flanders'daki üzüm bağlarını kaldırılmasına yol açtığında, bunun yerini malt şarabı adıyla anılan bira damıtımı aldı.

Jenever'in icadını Hollandalı kimyager ve simyacı Franciscus Sylvius de Bouve'ye (1614–1672) bağlayan bir gelenek vardır. Ancak, kanıtlar jenever'in 1500'lerde zaten bilindiğini ve bir ilaç olarak kullanıldığını göstermektedir. Zaten 1606'da (Sylvius'un doğumundan birkaç yıl önce), Hollandalılar jenever ve benzeri içkilere alkollü içecekler olarak vergi koymuştu, bu da jenever'in o zamana kadar tıbbi bir çare olarak kabul edilmediğini gösteriyordu. Dahası, Sylvius'un onuncu doğum gününden önce jenever, Philip Massinger'in 1623 tarihli Milano Dükü oyununda yer aldı ve içeceğe "ceneva" olarak atıfta bulundu. Cenevre, jenever'in (içeceğin İsviçre'nin Cenevre şehriyle hiçbir alakası olmamasına rağmen) İngilizceleştirilmiş halidir. Jenever, İngiliz askerlerinin Aşağı Ülkeler'deki savaştan dönerken yanlarında getirdikleri bir isimdir; ilk olarak 1587'de (Sylvius'un doğumundan çok önce) ve ardından tekrar 1600'lerin başında.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgalciler bakır imbiklere el koydular ve bakırı mühimmat üretmek için kullandılar. Savaştan sonra birçok damıtıcı işlerinin bittiğini düşündü. Üstüne üstlük 1919'da Vandervelde yasası çıkarıldı, bu yasa kamusal alanlarda damıtılmış içkilerin servis edilmesini yasakladı ve sert içkilerin satışına yalnızca bir seferde iki litre satın alınması koşuluyla izin verdi. Çalışanlar için bu yasaklayıcıydı ve jenever satışı çöktü. Bu, jenever tüketiminde yavaş bir azalmanın başlangıcına tanık oldu.

Hollanda'nın havayolu şirketlerinden KLM, 1950'li yıllardan bu yana Hollanda'daki binalardan esinlenerek tasarlanmış, jeneverlerle dolu bir dizi minyatür Delft Mavisi ev üreterek yolculara hediye ediyor.

Son on yıllarda, meyve aromalı jeneverler ve bölgesel ürünlere olan ilginin artması sayesinde jenevere olan ilgi geri döndü. Shot barlar, jenever rotaları, Jenevermuseum ve De Smaak van De Keyser (lezzet İmparatoru) adlı TV dizisi de katkıda bulunan bir rol oynadı.

Cin ve Jenever arasındaki fark

Hem cin hem de jenever, ardıç, kişniş, anason ve turunçgil kabuğu gibi bitkisel maddeler ve süsen kökü veya melek otu gibi acılaştırıcı maddeler içerir. Aslında fark, bu damıtılmış içkileri yapmak için kullanılan ham maddede yatmaktadır. Cin için bu, maltlanmış arpadan, patatese kadar her şey olabilir. Ancak jenever için her zaman (ve yalnızca) çavdar, mısır ve maltlanmış arpa gibi tahıllardan yapılır. Bu nedenle birçok içki uzmanı jenever'ı cin ve viski arasında bir orta noktada tanımlar. Ve tıpkı viski gibi jenever de ya yıllandırılmamış (jonge) ya da yıllandırılmış (oude) olabilir. Son olarak, cin her yerde yapılabilirken, jenever korumalı menşe adına sahip olduğu için yalnızca Hollanda veya Belçika'da ve Fransa ve Almanya'nın belirlenmiş bölgelerinde üretilebilir.

Çeşitleri

Jonge jenever şişesi

Üç tür jenever vardır: oude (eski), jonge (genç) ve korenwijn. Bu olgunlaşma meselesi değil, damıtma teknikleriyle ilgilidir. 1900'lü yıllarda, içkinin kökeninden bağımsız olarak, tadı neredeyse nötr olan yüksek kaliteli bir alkol türünü damıtmak mümkün hale geldi. Daha hafif ve daha az baskın bir tada ve daha düşük fiyatlara yönelik dünya çapındaki eğilim, İskoçya ve Hollanda'da Jonge Jenever harmanlanmış viskinin geliştirilmesine yol açtı. I. Dünya Savaşı sırasında, ithal tahılların - ve dolayısıyla maltın - eksikliği bu harmanın tanıtımını zorladı. Şeker pancarı endüstrisinden gelen melastan elde edilen alkol, tahıl içkisine alternatif olarak kullanıldı. İnsanlar eski tarz jenever için oude, malt yerine daha fazla tahıl içeren ve hatta sade şeker bazlı alkol bile içerebilen yeni tarz için jonge terimlerini kullanmaya başladılar.

Modern zamanlarda, sadece tahıl ve malttan damıtılan jenever Graanjenever olarak etiketlenir. Jonge jenever, litre başına %15'ten fazla malt şarabı ve 10 gram şeker içeremez. Oude jenever, litre başına en az %15 malt şarabı ancak 20 gramdan fazla şeker içermemelidir. Korenwijn (tahıl şarabı), 18. yüzyıl tarzı jenever'a çok benzeyen bir içecektir ve genellikle meşe fıçılarda birkaç yıl olgunlaştırılır; %51 ila %70 malt şarabı ve 20 g/L'ye kadar şeker içerir. Oude jenever ismi, jenever'ın gerçekten eski olduğu anlamına gelmese de, jenever'larını meşe fıçılarda olgunlaştıran bazı damıtımevleri vardır.

Piyasada satılan Jonge Jenever'ın yaklaşık %90'ı Belçika'daki Filliers tarafından üretilen malt şarabı, Almanya, Fransa ve (çoğunlukla) Rusya'daki fabrikalardan gelen şeker pancarı veya tahıl bazlı etil alkol ve su karışımıdır. Daha büyük markaların çoğu malt şarabı içermez, bu yüzden özünde votkaya benzerler. Belçika ve Hollanda'daki damıtımevleri aslında jenever damıtır ve bu da çoğunlukla sınırlı miktarda özel içecek üretir.

Korenwijn, %51'den fazla malt şarabı içerir. Korenwijn, stil olarak en karakterli ve lezzetli olanıdır ve şişelenmeden önce fıçıda olgunlaştırılır.

Tadım

Gent'te köklü bir jenever barı.

Jonge jenever, votka gibi nötr bir tada sahiptir ve hafif bir ardıç ve malt şarabı aromasına sahiptir. Oude jenever, malt aromalarıyla daha yumuşak, çok aromatik bir tada sahiptir. Oude jenever bazen ahşapta olgunlaştırılır; malt, odunsu ve dumanlı aromaları viskiye benzer. Üretim sürecinde kullanılan farklı tahıllar — arpa, buğday, kavuzlu buğday ve çavdar — farklı aromalı jeneverler üretir.

Tadı bazen daha önce Amerikan viskisi için kullanılan fıçıların benimsenmesiyle geliştirilir.

Jenever şehirleri

Jenever damıtma tesisi, Fryns. Hasselt

Belçika'da Hasselt, Deinze, Aalst ve Liège. Hollanda'da Schiedam, Groningen, Amsterdam ve Delft, jenever'leriyla tanınırlar ve genellikle "jenever şehirleri" (Jeneversteden) olarak anılırlar. Amsterdam'da jenever The Stillery, Van Wees ve Wynand Fockink tarafından üretiliyor. Tanınmış Schiedam jenever içki fabrikaları arasında Nolet, Onder De Boompjes, Herman Jansen ve DeKuyper bulunmaktadır. (Jenever, İngilizce dilinde "schiedam" adı altında görünebilir.) Hollanda-Belçika sınırı yakınında, Baarle-Nassau'da Zuidam, geleneksel jenevers ve Hollanda içkileri üretiyor. Hollanda'nın diğer jenever şehirleri Groningen (Hooghoudt) ve Dordrecht'tir (Rutte Distillery). Belçika'da Deinze, Filliers damıtımeviyle çok iyi bilinir ve Aalst, ikisi de bugün hala aktif olan Stokerij De Moor ve Stokerij Van Der Schueren ile iyi bilinir. Hasselt, kendisini Belçika'nın jenever başkenti olarak tanımlar ve içeceğe adanmış bir müzeye sahiptir. Ayrıca, jeneverini ABD'ye ihraç eden sadece iki Belçika damıtımevinden biri olan Wallonia'daki Biercée Damıtımevi ile de.

Hollanda merkezli Lucas Bols, Güney Amerika'da İspanyolca'da ginebra olarak bilinen oude genever üretiyor ve satıyor. Ketel One artık daha çok votka üretmesiyle tanınıyor, ancak başlangıçta bir jenever damıtımevi olarak faaliyet gösteriyordu ve hala da öyledir.

İçki gelenekleri

Jenever shot bardaklarda servis edilir.

Geleneksel olarak içki, yüzey geriliminin jeneverin bardağın kenarından daha yükseğe çıkmasını sağladığı, ağzına kadar dolu lale biçimli bir bardakta servis edilir. Jonge jenever, günlük dilde jonkie ("young'un") olarak bilinir ve genellikle oda sıcaklığında, bazen (bu artık oldukça eski moda olsa da) biraz şeker ve karıştırmak için küçük bir kaşıkla servis edilir. İçecek bazen dondurucuda veya buzlu bir şişede (jonge met ijs) soğuk olarak servis edilir. Daha kaliteli oude jenever (ve korenwijn) genellikle oda sıcaklığında servis edilir. Jenever, bira (genellikle lager) ile birlikte shot olarak içildiğinde, kopstoot (kafa atma) olarak adlandırılır; jenever bardağı bira bardağına batırıldığında, Flanders ve Hollanda'nın güneyinde duikboot (denizaltı) olarak adlandırılır. Geleneksel olarak, jenever doğrudan dondurucudan alınan dolu shot bardaklarında servis edilir. Bardak çok dolu olduğundan, ilk yudumu bardağı tutmadan, masanın üzerine bırakarak ve sırtınızı eğip ağzınızı bardağa dayayarak almak tavsiye edilir.

Coğrafi işaretler

jenever korumalı menşe adına sahiptir.

Tarihi ve kültürel katkısıyla tanınan ve üretim şartlarına bağlı olarak Avrupa Birliği tarafından 15 Ocak 2008 tarihinden sonra coğrafi işaret olarak korunmaktadır.

Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 15 Ocak 2008 tarihli, 110/2008 sayılı, alkollü içeceklerin coğrafi işaretlerinin tanımı, açıklaması, sunumu, etiketlenmesi ve korunması hakkındaki Tüzüğü, tam düzenlemenin ayrıntılı olarak açıklandığı resmi belgedir.

11 özel türe sahip jenever:

• Belçika, Hollanda, Fransa'nın küçük kısımları ve Almanya'nın küçük kısımları: genever (Genièvre / Jenever / Genever), tahıl genever (Genièvre de grains / Graanjenever / Graangenever)
• Belçika, Hollanda, Almanya'nın küçük bölgeleri: Genièvre aux Fruits / Vruchtenjenever / Jenever met vruchten / Fruchtgenever
• Belçika ve Hollanda: yaşlı genever (oude jenever / oude genever), genç genever (jonge jenever / jonge genever)
• Belçika: O'de Flander gerçek Doğu Flaman tahıl geneveri (O'de Flander Echte Oost-Vlaamse graanjenever), Hasselt genever (Hasseltse jenever), Balegem genever (Balegemse jenever) ve Valon peket (Peket-Pekêt / Pèket-Pèkèt de Wallonie)
• Fransa'nın iki bölgesi (Nord ve Pas-de-Calais departmanları): Flanders Artois genever (genièvre Flandre Artois)
• Almanya'nın iki eyaleti (Nordrhein-Westfalen ve Niedersachsen): Doğu Frizya tahıl gevreği geneveri (Ostfriesischer Korngenever)

"Genièvre" ve "Genièvre de Jura" isimleri de İsviçre'nin korunan coğrafi işaretleridir (AB'de tanınmıştır).

Jenever'in coğrafi işaret olarak korunması Ermenistan, Çin, Gürcistan, İzlanda, Kosova, Lihtenştayn, Meksika, Moldova, Norveç, İsviçre, Ukrayna, Birleşik Krallık ve Japonya'da da geçerlidir.

Markalar

Bilinen jenever markalarına aşğıda yer verilmiştir:

• Old Duff
• Rutte
• Bols
• Bobby's
• Bloom
• Bokma
• Zuidam
• Bluecoat
• Filliers

Galeri

• 
  Hollandse Graanjenever
• 
  Jenever üreticisis Fryns damıtımevi.
• 
  Jenever şişeleri
• 
  Jenever ölçmek için kullanılan tarihi kap.
• 
  Ideal markasından mavi sırlı şişede jenever.
• 
  Elka Oud Jenever etiketi
• 
  Floryn jonge jenever kutusu
• 
  Konings marka jenever afişi
• 
  Wyers oude jenever reklamının yer aldığı cephe.
• 
  Jenever küpleri, Bierreclame Müzesi, Haagweg, Breda

Ayrıca bakınız

• Cin
• Peket

Konuyla ilgili yayınlar

• Teacher, Matt (2014-11-11). The Spirit of Gin: A Stirring Miscellany of the New Gin Revival (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-60433-532-3.
• Scholliers, Peter (2008-11-30). Food Culture in Belgium (İngilizce). Bloomsbury Publishing USA. ISBN 978-0-313-34491-6.
• Cioletti, Jeff (2017-11-21). The Drinkable Globe: The Indispensable Guide to the Wide World of Booze (İngilizce). Turner Publishing Company. ISBN 978-1-68162-571-3.
• Mensah, Emanuele (2025-01-28). Big Gin: The Rebirth of One of the World’s Oldest Spirits (İngilizce). Cider Mill Press. ISBN 978-1-4003-4204-4.
• Jenkins, Moses (2019-04-18). Gin: A Short History (İngilizce). Bloomsbury Publishing. ISBN 978-1-78442-342-1.

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Jenever ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.