Otto Hahn
Otto Hahn (8 Mart 1879, Frankfurt - 28 Temmuz 1968, Göttingen), Alman kimyagerdir. 20. yüzyılın en önemli bilimsel keşiflerinden biri olan Nükleer fisyon kaşifi olarak tanınır.[1] Bu buluşu, atom enerjisi araştırmalarının temelini oluşturmuş ve nükleer enerji üretiminde yeni bir çağ başlatmıştır. Hahn'ın bilimsel çalışmaları, nükleer fizik, radyokimya ve kimya alanlarında derin etkiler yaratmış, savaş sonrası dönemde ise nükleer enerjinin barışçıl kullanımı konusundaki görüşleriyle topluma yön vermiştir.[2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Otto Hahn, 8 Mart 1879'da Almanya'nın Frankfurt am Main kentinde doğdu. Marburg Philipps Üniversitesi ve ardından Münih Üniversitesi’nde kimya eğitimi aldı. Kariyerinin ilk yıllarında, radyokimya alanına ilgi duymaya başladı ve radyoaktif elementler üzerine yaptığı çalışmalarla bilim dünyasında kendisine sağlam bir yer edindi. Hahn’ın erken dönem araştırmaları arasında radyum, toryum ve aktinyum gibi radyoaktif elementlerin araştırılması yer alır. Hahn, 1905 yılında Londra'da Sir William Ramsay ile birlikte çalışarak radyumun bazı bileşiklerini izole etmeyi başardı ve elementlerin radyoaktivitesi üzerine detaylı incelemelerde bulundu.[3]
Ancak Hahn’ın bilim tarihine en büyük katkısı, 1938 yılında meslektaşı Fritz Strassmann ile birlikte gerçekleştirdiği nükleer fisyon keşfidir. Hahn ve Strassmann, Berlin'deki Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nde uranyum atomunu nötronlarla bombardımana tuttuklarında, beklenmedik bir sonuç elde ettiler: Baryum gibi daha hafif elementlerin oluştuğunu gözlemlediler. Bu keşif, uranyum atomunun ikiye bölünmesi süreci olan nükleer fisyonun temelini oluşturuyordu. Hahn’ın eski doktora öğrencisi Lise Meitner ve Meitner’in yeğeni fizikçi Otto Frisch, bu bulgunun teorik temelini açıklayarak sürece "Nükleer fisyon" adını verdiler.[4]
Nükleer fisyon
[değiştir | kaynağı değiştir]Nükleer fisyon keşfi, fizik ve kimya alanında çığır açan bir gelişme olarak kabul edildi ve İkinci Dünya Savaşı sırasında atom bombasının geliştirilmesinde kritik bir rol oynadı. Bu keşif, Otto Hahn'a 1944 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazandırdı. Bu keşif, kısa süre sonra İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte askeri amaçlar için kullanılmaya başlandı ve 1945’te ilk atom bombalarının geliştirilmesine yol açtı.[5] Savaş sonrası dönemde Hahn, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanılması gerektiğine yönelik güçlü bir görüş benimsedi ve bu konuda önde gelen bir savunucu haline geldi.
Fisyonun barışçıl enerji üretimi amacıyla kullanılması ise 1950'lerden itibaren başlamıştır ve günümüzde birçok nükleer santralde enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Hahn, bilimsel kariyerinin yanı sıra, Alman bilim topluluğu içinde de saygın bir yer edindi. 1946'dan 1960'a kadar Max Planck Topluluğu’nun başkanlığını yaptı ve Almanya'da bilimsel araştırmaların yeniden yapılandırılmasında kilit bir rol üstlendi. Otto Hahn’ın yaşamı ve çalışmaları, sadece bilimsel gelişmeleri etkilemekle kalmamış, aynı zamanda savaş sonrası nükleer etik tartışmalarına da ışık tutmuştur.[6]
1968 yılında Göttingen’de hayatını kaybeden Otto Hahn, "modern kimyanın babalarından biri" olarak kabul edilmektedir. Nükleer bilim ve radyokimyada açtığı yeni yollar, çağdaş bilimsel çalışmalar için ilham kaynağı olmuştur. Bugün, Hahn'ın keşifleri bilim dünyasında hem ilerlemenin hem de bilimsel sorumluluğun simgelerinden biri olarak anılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Glenn T. Seaborg: Introduction to: Otto Hahn: A Scientific Autobiography. Charles Scribner’s Sons, New York 1966, S. IX.
- ^ Ende 1999 veröffentlichte das Nachrichtenmagazin Focus das Ergebnis einer Umfrage unter 500 führenden deutschen Naturwissenschaftlern, Ingenieuren und Medizinern nach den wichtigsten Forschern des 20. Jahrhunderts (Heft 52/1999, S. 103–108, online 24 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.). Der experimentelle Chemiker Otto Hahn wurde – nach den theoretischen Physikern Albert Einstein und Max Planck – auf den dritten Platz und somit zum bedeutendsten empirischen Naturforscher des Jahrhunderts gewählt.
- ^ Şablon:Academictree
- ^ Otto Hahn, Fritz Strassmann: Nachweis der Entstehung aktiver Bariumisotope aus Uran und Thorium durch Neutronenbestrahlung; Nachweis weiterer aktiver Bruchstücke bei der Uranspaltung. In: Die Naturwissenschaften, 1939, 27, S. 89–95; doi:10.1007/BF01488988.
- ^ Dietrich Hahn 1988, S. 216.
- ^ Eugen Roth: Widmung zu Mensch und Unmensch. München 1961. In: Dietrich Hahn 1988, S. 328.
- 1879 doğumlular
- Frankfurt doğumlu kimyagerler
- 1968'de ölenler
- Göttingen Üniversitesinde öğrenim görenler
- Berlin Humboldt Üniversitesinde öğrenim görenler
- Nobel Kimya Ödülü sahipleri
- Prusya Bilim Akademisi üyeleri
- 20. yüzyıl Alman kimyagerleri
- Berlin Humboldt Üniversitesi öğretim üyeleri
- Cornell Üniversitesi öğretim üyeleri
- Element kâşifleri
- Enrico Fermi Ödülü sahipleri
- Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi üyeleri
- Alman pasifistler
- Alman otobiyograflar
- Alman Nobel Ödülü sahipleri
- Nükleer başlık karşıtı Alman aktivistler
- İnsani yardımlarda bulunan Almanlar
- Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde öğrenim görenler
- Max Planck Topluluğu kişileri
- Avusturya Bilimler Akademisi üyeleri
- Doğu Almanya Bilim Akademisi üyeleri
- İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyeleri
- Nükleer kimyagerler
- Max Planck Madalyası sahipleri
- Marburg Üniversitesinde öğrenim görenler
- Subay sınıfı Légion d'honneur sahipleri
- Pour le Mérite sahipleri (sivil sınıfı)
- Göttingen'de ölenler
- Royal Society üyesi Almanlar
- Royal Society'nin yabancı üyeleri
- Frankfurt doğumlu bilim insanları
- Papalık Bilimler Akademisi üyeleri