Franciscus
Franciscus | |
|---|---|
| Roma Piskoposu | |
 2014'te Franciscus | |
| Papalık başlangıcı | 13 Mart 2013 |
| Papalık bitişi | 21 Nisan 2025 |
| Önce gelen | XVI. Benedictus |
| Sonra gelen | XIV. Leo |
| Nişanlar | |
| Papazlığa atanma | 13 Aralık 1969 Ramón José Castellano tarafından |
| Takdis | 27 Haziran 1992 Antonio Quarracino tarafından |
| Kardinal yapan | 21 Şubat 2001 II. Jean Paul tarafından |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Jorge Mario Bergoglio 17 Aralık 1936 Buenos Aires, Arjantin |
| Ölüm | 21 Nisan 2025 (88 yaşında) Domus Sanctae Marthae, Vatikan Şehri |
| Mezarı | Santa Maria Maggiore |
| Slogan | Miserando atque eligendo |
| İmza |  |
| Arma |  |
 |
| Bir makale serisinden |
| Katolik Kilisesi |
|---|
 |
| Genel Bakış |
|
|
Papa Franciscus[a] (Latince: Franciscus; İspanyolca: Francisco; Türkçe: Fransis veya Françesko), doğum adıyla Jorge Mario Bergoglio (17 Aralık 1936, Buenos Aires, Arjantin – 21 Nisan 2025, Vatikan), Katolik Kilisesi'nin 266. papasıdır. 13 Mart 2013 tarihinde seçilmiş ve 21 Nisan 2025 tarihindeki ölümüne dek görev yapmıştır. Franciscus, Katolik Kilisesi tarihinde Latin Amerika doğumlu ilk papa olmasının yanı sıra, hem Amerika kıtasından hem de Güney Yarımküre'den seçilen ilk papadır.[1] Aynı zamanda Cizvit tarikatından gelen ilk papadır.[2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası José Mario Francisco Bergoglio, İtalya'nın Piyemonte bölgesindeki Asti yakınlarındaki Portacomaro'dan Arjantin'e göç etti, orada 12 Aralık 1935'te Buenos Aires doğumlu ve İtalyan kökenli olan Regina Maria Sivori ile evlendi.[3] Jorge Mario Bergoglio'nun Alberto Horacio, Oscar Adrian, Marta Regina ve Maria Elena adında dört kardeşi vardır. Babası, Arjantin Demiryolları'nda iş bulmuştu. Kendisinin hâlâ Portacomaro'nun lehçesine hâkim olduğu söylenmektedir.[4] Franciscus Arjantin'in resmî dili İspanyolcanın ve anadili İtalyancanın yanında hatasız Almanca konuşur.[5][6][7] İngilizceye,[8][9] Fransızcaya[8][9] ve muhtemelen Portekizceye hâkimdir.[9] Üniversite tahsili sırasında bunların yanında Latince ve Eski Yunanca öğrenmiştir.[10]
Papanın hem Arjantin hem de İtalya vatandaşlığı vardır.[11][12] Bunun yanında kardinal olmasıyla Vatikan vatandaşlığını da almıştır.
Eğitim, kutsama ve tarikat etkinlikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Temel eğitimden sonra kimyager olan Bergoglio,[13] 1958'de Cizvitler'e katıldı. Önce Şili'de beşerî bilimler tahsil eden Bergoglio, Buenos Aires'e döndükten sonra San Miguel'deki Colegio Máximo San José'de felsefe tahsilini 1960'ta bitirdi. Katolik ilahiyat tahsilini de 1970'te tamamladı. 1969'da papazlık sakramentini alarak aynı üniversitede ilahiyat doçenti oldu. Tersiatı için bir yıl İspanya'ya giden Bergoglio, 1973'ten itibaren mürit ustası ve ilahiyat doçenti olarak San Miguel Yüksekokulunda çalıştı. Bu görevi 1979'a kadar devam ettirdi. 1980-86 yılları arasında San Miguel Yüksekokulunun rektörüydü. Müteakiben Frankfurt yakınlarındaki Philosophisch-Theologische Hochschule Sankt Georgen'e araştırma için gitti. Fakat doktora projesi yarım kaldı.[14] Bundan sonra Córdoba'da ruhani eşlikçiydi.[13]
Episkopos, başpiskopos ve kardinalliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
20 Mayıs 1992'de Papa II. Ioannes Paulus tarafından Buenos Aires'e yardımcı piskopos, Auca'nın da itibari piskoposu olarak tayin edildi. Birkaç değişik ünvan ve pozisyondan sonra II. Ioannes Paulus, ona 2001'de kardinal papazı ünvanını vererek Kardinal Heyeti'ne almış oldu.
115 kardinalin seçme hakkına sahip olduğu 2005 Konklavı'nda Bergoglio, adı bilinmeyen bir kardinalin günlüğündeki notlara dayanan bazı gazete haberlerine göre birinci seçimde 10, ikinci seçimde 35 ve üçüncü seçimde 40 oy almış.[15] Daha sonra adaylıktan çekilmiş.
8 Kasım 2005'te üç yıllığına Arjantin Episkoposlar Konferansı'nın başkanlığına seçildi.
Papalık
[değiştir | kaynağı değiştir]Seçimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bergoglio, 115 kardinalin seçme hakkına sahip olduğu 2013 Konklavı'nın ikinci gününde ileri yaşı ve yıpranmış sağlığı yüzünden[16][17] pek favori olarak görülmemesine rağmen beşinci seçimde gerekli üçte iki çoğunluğu alarak 266. papa ve Petrus'un 265. halefi oldu.
Âdet üzere papa olarak Latince Franciscus adını alan Bergoglio'nun adıyla beraber "I." eki, Vatikan sözcüsü Federico Lombardi'ye göre aynı adı taşıyan ikinci bir papa seçilirse kullanılacak. (Buna mukabil I. Ioannes Paulus, hemen "I." ekini kullanmıştır.) Bir basın toplantısında[18] Papa Franciscus, adını Cizvit Tarikatı'nın kurucularından olan Franciscus Xaverius'a atfen değil, mukaddes Assisili Francesco'ya atıfla aldığını belirtti.
Sağlığı, Ölümü ve Cenazesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Şubat 2025’te Francis, bronşit nedeniyle Roma’daki Gemelli Hastanesi’ne kaldırıldı.[19] Solunum yolunda enfeksiyon ve çift zatürre gelişmesinin ardından bir aydan fazla hastanede kaldı.[20] Vatikan durumunun kritik olduğunu, kan nakli yapıldığını ve yüksek akımlı oksijen tedavisi uygulandığını bildirdi.[21] Birkaç gün boyunca mekanik ventilasyona bağlanan Francis, iki kez “akut solunum yetersizliği” geçirdi.[22] İyileşmeye başlamasının ardından 23 Mart’ta, balkondan kalabalığı kutsamasının hemen ardından taburcu edildi. Hastaneye yatışından sonra ilk kez 6 Nisan’da kamuoyu karşısına çıktı.[23]
Papa Francis, 21 Nisan 2025 tarihinde girdiği koma sonucu gelişen ani kalp durması ve beyin felci nedeniyle 88 yaşında öldü. Papa Francis'in cenazesi, yaklaşık 5 gün sonra 26 Nisan 2025 tarihinde yapılmıştır.[24] Francis’in 29 Haziran 2022 tarihli vasiyeti, Roma’daki Santa Maria Maggiore Bazilikası’na gömülme isteğini tekrarlıyordu. Ölümünün ardından vasiyetine uygun olarak buraya defnedildi ve 1669’da ölen IX. Clements’ten bu yana Santa Maria Maggiore’ye gömülen ilk papa oldu.[25]
Hakkında çekilen filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Two Popes, 2019, Netflix
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Okunuşu fransiskus, Latince: Franciscus PP., Almanca: Franziskus, Fransızca: François, İngilizce: Francis
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ‘‘Jorge Mario Bergoglio. Ein stiller Intellektueller. 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Die ZEIT vom 15.4.2005
- ^ orf.at Jesuit Jorge Mario Bergoglio ist der neue Papst. 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kristina Puga:The Bergoglios react to having a pope in the family 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: NBS Latinon abgerufen am 15. März 2013 (mit Fotos der Familie)
- ^ Dirk Schümer: [1] 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Er weiß, was er tut. In: Frankfurter Allgemeine Zeitung, Nr. 63 vom 15. März 2013, S. 63; abgerufen am 15. März 2013
- ^ "Pope Francis: 13 key facts about the new pontiff". The Guardian (İngilizce). 2013-03-13. Erişim tarihi: 2013-03-13. 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "13 key facts about the new pontiff". 17 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "Der neue Papst im Steckbrief". Spiegel Online (Almanca). 2013-03-13. Erişim tarihi: 2013-03-13. 14 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Jorge Mario Bergoglio". 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ [2]Kardinal Lehmann bestätigt im Interview Franziskus’ gute Deutschkenntnisse 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; abgerufen am 14. März 2013.
- ^ a b "Pope Francis, first day after election – live updates". The Guardian (İngilizce). 2013-03-13. Erişim tarihi: 2013-03-15. 27 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "first day after election". 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ a b c "Briefing di padre Lombardi". News.va (İtalyanca). 2013-03-14. Erişim tarihi: 2013-03-15. 18 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Briefing di padre Lombardi". 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ "El Papa Francisco I se formó en seminario jesuita de Chile". emol.com (İspanyolca). 13 Mart 2013. Erişim tarihi: 14 Mart 2013. 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "El Papa Francisco I se formó en seminario jesuita de Chile". 16 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ Habemus Papam: Papst Franziskus. Deutsche Bischofskonferenz gratuliert neuem Kirchenoberhaupt 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Deutsche Bischofskonferenz. Abgerufen am 15. März 2013.
- ^ Spiegel Online: Franziskus: Die Jugendjahre des Papstes 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 14. März 2013. Abgerufen am 15. März 2013.
- ^ a b Kurzbiographie des neuen Papstes: Papst Franziskus 16 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Porträt bei Radio Vatikan vom 13. März 2013 auf radiovaticana.va
- ^ Website der Hochschule Sankt Georgen 12 Nisan 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, abgerufen am 14. März 2013: „Der frühere Jesuit und Provinzial der argentinischen Jesuitenprovinz ist unserer Hochschule verbunden, weil er anlässlich eines Studienaufenthalts in Deutschland Mitte der 1980er Jahre einige Monate in Sankt Georgen verbrachte, um sich mit einzelnen Professoren über ein Dissertationsprojekt zu beraten. Zu einem Abschluss in Sankt Georgen ist es nicht gekommen.“
- ^ Il diario segreto dell'ultimo conclave 21 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., La Stampa vom 27. Juli 2011, abgerufen am 27. Juli 2011.
- ^ Franziskus: Stiller und streitbarer Jesuit aus Buenos Aires 19 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. In: Stern (dpa), 14. März 2013. Abgerufen am 14. März 2013.
- ^ "Jorge Mario Bergoglio aus Argentinien ist Franziskus I". Die Welt (Almanca). 2013-03-13. Erişim tarihi: 2013-03-13.
Trotz seines Alters wurde Bergoglio von einigen als einer der Favoriten, möglicherweise auch als einer der einflussreichen ‚Großwähler‘ gehandelt.
- ^ "Audienz von Franziskus: Papst wünscht sich "arme Kirche für die Armen"". Spiegel Online (Almanca). 16 Mart 2013. Erişim tarihi: 16 Mart 2013. 17 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Papst Franziskus gibt Audienz für Journalisten". 17 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2013.
- ^ Picheta, Antonia Mortensen, Rob (2025-02-14). "Pope Francis, hospitalized for bronchitis, is in 'fair' condition, says Vatican". CNN (İngilizce). 9 Ekim 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ Braithwaite, Christopher Lamb, Antonia Mortensen, Sharon (2025-02-17). "Pope Francis' condition 'slightly improving' after pneumonia diagnosis, Vatican says". CNN (İngilizce). 5 Aralık 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ Winfield, Nicole; Stellacci, Silvia (2025-02-22). "Pope Francis is in critical condition after a long respiratory crisis, requiring oxygen at high flow". AP News (İngilizce). 15 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Pope Francis suffers 2 respiratory episodes and is back on ventilation". NBC News (İngilizce). 2025-03-03. 7 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Recovering Pope Surprises Pilgrims With a Public Appearance" (İngilizce). 2025-04-06. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Pope Francis worried about greeting crowd in St. Peter's Square but was thankful he did, report says". AP News (İngilizce). 2025-04-22. 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-12-11.
- ^ "Pope's Will Says He Wants to Be Buried in a Simple Tomb in Rome" (İngilizce). 2025-04-21. Erişim tarihi: 2025-12-11.
|
Commons'ta dosyalar |
|
Vikisöz'de alıntılar |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Instagram'da Papa Franciscus29 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Twitter'da Papa Franciscus2 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Katolik Kilisesi unvanları | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: XVI. Benedictus |
Papa 2013 - 2025 |
Sonra gelen: XIV. Leo |
- I. Franciscus
- 1936 doğumlular
- Buenos Aires doğumlular
- 21. yüzyıl papaları
- 20. yüzyıl piskoposları
- 21. yüzyıl piskoposları
- Arjantinli kimyagerler
- İtalyan asıllı Arjantinliler
- Buenos Aires başpiskoposları
- Cizvitler
- Açlık karşıtı aktivistleri
- 2025'te ölenler
- Arjantinli papalar
- Papalar
- İtalya'daki Arjantinli göçmenler
- Time Yılın Kişisi
- Ermeni Soykırımı iddialarını kabul edenler
- Vatikan'da ölenler
- Arjantin-Vatikan ilişkileri