Arithmetika - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Ayrıca bakınız
  • 2 Kaynakça

Arithmetika

  • العربية
  • Català
  • Deutsch
  • Ελληνικά
  • English
  • Español
  • Français
  • עברית
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • Nederlands
  • Русский
  • Slovenščina
  • Svenska
  • Тоҷикӣ
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
1621 yılında basılan Arithmetica'nın kapağı, Yunancadan Latinceye çeviri

Arithmetika veya Arithmetica İskenderiyeli Diophantus'un ilk yazıldığında 13 cilt olduğu tahmin edilen fakat günümüze sadece 6 cildinin ulaştığı en önemli eseridir.[1] 19. yüzyıl Matematik tarihçisi Hankel'in tanımlamasına göre Arithmetica 5 farklı kategoride 130 problemi içerir. Hankel ayrıca bu problemleri çözümlenişlerine göre iki gruba ayırır;

tek çözümü olanlar (Determinate)
genel çözümü olanlar (Indeterminate).

1. cilt tek çözümlü cebir problemlerini içerirken, 2.,3. 4. ve 5. ciltler genel çözümlü cebir problemlerini içerir. 6. cilt ise dik üçgenle ilgili aritmetik problemleri içerir. Arithmetika'da Diophantus problemleri analitik bir şekilde değişkenleri ve bilinmeyenleri semboller yardımıyla ifade etmiştir.[2]
Diophantus'un ölümünden sonra Arithmetica ve diğer çalışmaları batıda (Avrupa'nın karanlık çağa girmesinden dolayı) unutulmuştur. Öte yandan Arap alimler tarafından üzerinde çalışılmasından dolayı Arithmetica'nın büyük bölümü bugüne ulaşabilmiştir.[3]
Arithmetica'nın ilk latin çevirisi Bombelli tarafından 1570 yılında yapılmış fakat basılmamıştır. Bununla birlikte Bombelli Diophontos'un çalışmasının bir kısmını kendi cebir çalışmasında kullanmıştır. Arithmetica'nın en bilinen latince çevirisi Bachet tarafından 1621 yılında yapılmıştır. Arithmetica'nın 1621 baskısı Fermat'nın meşhur son teoremini yazmasından sonra daha da bir önem kazanmıştır.[3]
Bu kitaplarda geçen eşitlikler Diophantus denklemleri, bu problemleri çözme yöntemi de Diophantus analizi olarak adlandırılır. Bu kitaplarda geçen bazı 2. derece denklemler Fermat'nın Son Teoremi'ne ilham kaynağı olmuştur. Fermat'nın bu teoremi eğer n ikiden büyük bir tam sayıysa ve x, y, z sayıları pozitif tam sayılar ise

x n + y n = z n {\displaystyle x^{n}+y^{n}=z^{n}\;} {\displaystyle x^{n}+y^{n}=z^{n}\;}

ifadesinin sağlanamayacağını ifade eder.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
Diophantus
Diophantus Denklemi
Diophantus Analizi
Fermat'nın son teoremi

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Dıophantus". Ansiklopedi Maddesi. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2012. 
  2. ^ Kirschenbaum, Marni. "Alexandrian Algebra according to Diophantus". Ruthgers. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2012. 
  3. ^ a b "Diophantus". 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2012. 
  • g
  • t
  • d
Antik Yunan matematiği
Matematikçiler
(Zaman Çizelgesi)
  • Anaksagoras
  • Antemios
  • Apollonios
  • Arkhytas
  • Aristaios
  • Aristarkos
  • Arşimet
  • Autolykos
  • Bion
  • Boethius
  • Brison
  • Kallippos
  • Karpos
  • Kleomedes
  • Konon
  • Ktesibios
  • Demokritos
  • Dikaiarkhos
  • Diokles
  • Diophantos
  • Dinostratus
  • Dionisodoros
  • Domninus
  • Elealı Zenon
  • Eratosthenes
  • Eudemos
  • Eudoksos
  • Eutokios
  • Geminus
  • Heliodoros
  • İskenderiyeli Heron
  • Khrysippos
  • Hipparkhos
  • Hippasos
  • Hippias
  • Hipokrat
  • Hipatia
  • Hipsikles
  • İsidoros
  • Matematikçi Leo
  • Leon
  • Marinos
  • Melissa
  • Menaikhmos
  • Menelaos
  • Metrodoros
  • Nikomakhos
  • Nikomedes
  • Nikoteles
  • Oenopides
  • Euklides
  • Pappos
  • Perseus
  • Philolaos
  • Philon
  • Laodikyalı Philonides
  • Porphyrios
  • Poseidonios
  • Proklos
  • Batlamyus
  • Pisagor
  • Serenus
  • Simplikios
  • Sosigenes
  • Sporus
  • Thales
  • Theaitetos
  • Theano
  • Teodoros
  • Theodosios
  • İskenderiyeli Theon
  • Smirnalı Theon
  • Timaridas
  • Ksenokrates
  • Sidonlu Zenon
  • Zenodoros
Yapıtlar
  • Almagest
  • Arşimet Parşömeni
  • Arithmetika
  • Konikler (Apollonius)
  • Katoptrik (Yansımalar)
  • Data (Öklid)
  • Elemanlar (Öklid)
  • Bir Çemberin Ölçümü
  • Konikler ve Sferoidler Üzerine
  • Büyüklükler ve Uzaklıklar Üzerine (Aristarkhos)
  • Büyüklükler ve Uzaklıklar Üzerine (Hipparkhos)
  • Hareketli Küre Üzerine (Autolykos)
  • Öklid'in Optiği
  • Sarmallar Üzerine
  • Küre ve Silindir Üzerine
  • Ostomachion (Syntomachion)
  • Planisphaerium
  • Sphaerics
  • Parabolün Dörtgenleştirilmesi
  • Kum Sayacı
  • Sonsuz Küçükler Hesabı
Merkezler
Platon Akademisi · Kirene · İskenderiye Kütüphanesi
Etkilendikleri
Babil matematiği · Eski Mısır matematiği
Etkiledikleri
Avrupa matematiği · Hint matematiği · Orta Çağ İslam matematiği
Problemler
Apollonios problemi · Daireyi kareleştirme · Küpü iki katına çıkarma · Açıyı üçe bölme
Kavramlar/Tanımlar
  • Apollonius çemberi
  • Diyofantus denklemi
  • Çevrel çember
  • Eşölçülebilirlik
  • Orantılılık ilkesi
  • Altın oran
  • Yunan rakamları
  • Bir üçgenin iç ve dış çemberleri
  • Tükenme yöntemi
  • Paralellik postülatı
  • Platonik katılar
  • Hipokrat ayı
  • Hippias kuadratiksi
  • Düzgün çokgen
  • Cetvel ve pergelle yapılan çizimler
  • Üçgen merkezi
Bulgular
  • Açıortay teoremi
  • Dış açı teoremi
  • Öklid algoritması
  • Öklid teoremi
  • Geometrik ortalama teoremi
  • Yunan geometrik cebiri
  • Menteşe teoremi
  • Çevre açı teoremi
  • Kesişme teoremi
  • Pons asinorum
  • Pisagor teoremi
  • Thales teoremi
  • Gnomon teoremi
  • Apollonius teoremi
  • Aristarkus eşitsizliği
  • Crossbar (Pasch) teoremi
  • Heron formülü
  • İrrasyonel sayılar
  • Menelaus teoremi
  • Pappus'un alan teoremi
  • Batlamyus eşitsizliği
  • Batlamyus kirişler tablosu
  • Batlamyus teoremi
  • Theodorus sarmalı
Antik Yunan matematikçilerinin zaman çizelgesi
Taslak simgesiMatematik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arithmetika&oldid=34646416" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Matematik taslakları
  • 3. yüzyıl kitapları
  • Yunan matematiği
  • Antik Yunan edebiyatı
  • Cebir tarihi
Gizli kategori:
  • Tüm taslak maddeler
  • Sayfa en son 20.47, 14 Ocak 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Arithmetika
Konu ekle