Sisamlı Konon
Samoslu Konon | |
|---|---|
| Κόνων ὁ Σάμιος | |
| Doğum | y. MÖ 280 Samos, Yunanistan |
| Ölüm | MÖ 220 İskenderiye, Mısır |
| Milliyet | Yunan |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, astronomi |
Samoslu Konon (Grekçe: Κόνων ὁ Σάμιος, yaklaşık MÖ 280, Samos/Yunanistan – 220, muhtemelen İskenderiye/Mısır) bir Yunan astronom ve matematikçiydi. Öncelikle bir takımyıldız olan Coma Berenices'i adlandırmasıyla hatırlanır.
Hayatı ve Çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Konon, Samos, İyonya'da doğdu ve muhtemelen Mısır'da Ptolemaios Krallığı'nda III. Ptolemaios'un saray astronomu olduğu İskenderiye’de öldü. Konon, İskenderiye'ye yerleşmeden önce İtalya ve Sicilya'da astronomik ve meteorolojik gözlemler yaptı. Keşfettiği takımyıldıza, Ptolemaios'un eşi II. Berenike'nin onuruna Coma Berenices ("Berenike'nin Saçı") adını verdi. Berenike, kocasının MÖ 246'da başlayan Üçüncü Suriye Savaşı'ndan sağ salim dönüşü karşılığında saçını feda etti. Bir tutam saç kaybolduğunda Konon, tanrıçanın onu gökyüzüne koyarak lütfunu gösterdiğini açıkladı. Tüm Yunan gök bilimciler bu tanımı kabul etmedi. Batlamyus'un Almagest'inde, Coma Berenices ayrı bir takımyıldız olarak listelenmemiştir. Bununla birlikte, Ptolemaios, çeşitli mevsimsel belirtileri (parapegma) Konon'a bağlar. Konon, muhtemelen İskenderiye'de tanıştığı matematikçi Arşimet'in bir arkadaşıydı.
Pappus, Arşimet Sarmalının Konon tarafından keşfedildiğini belirtir. Pergeli Apollonius, Konon'un konik kesitler üzerinde çalıştığını ve çalışmalarının Apollonius'un Koniklerin dördüncü kitabının temeli olduğunu bildirdi. Apollonius ayrıca Konon'un çalışmalarının bir kısmını Thrasydaeus'a gönderdiğini, ancak bunun yanlış olduğunu bildirdi. Bu çalışma hayatta kalmadığından Apollonius'un yorumunun doğruluğunu değerlendirmek imkansızdır.
Konon, güneş tutulmaları üzerine gözlemler de dahil olmak üzere astronomi çalışmalarını De astrologia adlı yedi kitabında yazdı. Batlamyus ayrıca, De astrologia'da verilmemiş olsa da, Konon'a on yedi "mevsim işareti" atfeder. Seneca, "Konon'un dikkatli bir gözlemci olduğunu" ve "Mısırlılar tarafından gözlemlenen güneş tutulmalarını kaydettiğini" yazar,[1] ancak bu ifadenin doğruluğu şüphelidir. Roman Catullus, Konon'un "uçsuz bucaksız evrenin tüm ışıklarını algıladığını ve yıldızların yükselişini ve yerlerini, güneşin ateşli parlaklığının nasıl karardığını ve yıldızların belirli zamanlarda nasıl geri çekildiğini açıkladığını" yazar.[2]
Ay'da bulunan Konon kraterine, onuruna onun adı verilmiştir.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Otto E. Neugebauer, A History of Ancient Mathematical Astronomy (New York, 1975)
- ^ Ivor Bulmer-Thomas. "Conon of Samos" (PDF). Dictionary of Scientific Biography. s. 391. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Konon krateri
