Doğu Grubu Anadolu ağızları
Doğu Grubu Anadolu ağızları Türkiye Türkçesi ağızlarının Anadolu ağız bölgesinde yer alan alt ağız gruplarından biridir. Anadolu kolu ana ağız grupları bakımından Doğu Grubu, Kuzeydoğu Grubu ve Batı Grubu olarak üçe ayrılır.[1] Doğu Grubu da söz konusu üç ana alt gruptan birini oluşturur. Bu grup, tarihsel olarak Oğuz Türkçesinin Doğu koluna ait olup, özellikle Azerbaycan Türkçesi ile yakın benzerlikler taşır.[2]
Ağız bölgeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Anadolu ağızlarının Doğu Grubu içinde yer alan yerler ve bunların alt gruplar şunlardır:[3]
1. Grup: Ağrı, Van, Muş, Bitlis, Bingöl, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Hakkâri, Şanlıurfa (Birecik, Halfeti hariç), Palu, Karakoçan ağızları.
- 1.1. Ağrı, Malazgirt
- 1.2. Muş, Bitlis
- 1.3. Ahlat, Adilcevaz, Bulanık, Van
- 1.4. Diyarbakır, Şanlıurfa
- 1.5. Palu, Karakoçan, Bingöl, Karlıova, Siirt
2. Grup: Kars, Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman, Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Erzincan, Tercan, Çayırlı, Kemah, Refahiye, Gümüşhane ağızları.
- 2.1. Kars (yerli ağzı)
- 2.2. Erzurum, Aşkale, Ovacık, Narman
- 2.3. Pasinler, Horasan, Hınıs, Tekman, Karayazı, Tercan (kısmen)
- 2.4. Bayburt, İspir (Hunut grubu hariç), Erzincan, Çayırlı, Tercan (kısmen)
- 2.5. Gümüşhane
- 2.6. Refahiye, Kemah
- 2.7. Kars (Azeriler ve Terekemeler)
3. Grup: Ardahan, Posof, Artvin, Şavşat, Yusufeli, Ardanuç, Oltu, Tortum, Olur, Şenkaya, İspir ağızları.
- 3.1. Posof, Artvin, Şavşat, Ardanuç, Yusufeli
- 3.2. Ardahan, Olur, Oltu, Şenkaya, İspir (Hunut grubu), Tortum
4. Grup: Kemaliye, İliç (Erzincan), Elazığ, Keban, Baskil, Ağın, Harput, Tunceli ağızları.
- 4.1. Kemaliye, İliç, Ağın
- 4.2. Tunceli, Hozat, Mazgirt, Pertek
- 4.3. Harput
- 4.4. Elazığ, Keban, Baskil
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Leylâ Karahan, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996, s. 1-2.
- ^ Develi, Hayati (2004-01-01). "Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre XVII. Yüzyıl Azerbaycan-Türkmen Ağzı". V. Uluslararası Türk Dil Kurultayı Bildirileri I (20-26 Eylül 2004), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara , 767-786.
- ^ Leylâ Karahan, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1996, s. 57-58.