Türk devletleri listesi
(Türk devletleri sayfasından yönlendirildi)
 | Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Türk tarihi |
|---|
| dizisinin bir parçası |
 |
Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.
İslam öncesi dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar | Harita |
| Hiung-nu | MÖ 220-MS 45 | İlk bağımsız Türk devletidir. Asya Hun Devleti olarak da bilinir. | 
| |
| Batı Hiung-nu | MÖ 56-MÖ 36 | Kuzey Hun Devleti kabileleri daha sonra Batı Türkistan'a göç ettikleri için Batı Hun İmparatorluğu olarak adlandırılmıştır. | ||
| Kuzey Hiung-nu | 48-156 | |||
| Güney Hiung-nu | MS 48-MS 216 | |||
| Önceki Chao | 304-329 | |||
| Dai Hanedanlığı | 310-376 | 
| ||
| Sonraki Chao | 319 - 351 | |||
|
Kidarite Krallığı | 320-500 | 
| |
 |
Alkon Hunları | 370-670 | ||
| Avrupa Hun İmparatorluğu | 375-469 | 
| ||
| Kuzey Vey(Tabgaçlar) | 386-535 | 
| ||
| Kuzey Liang | 397 - 439 | |||
| Xia Devleti | 407-431 | |||
|
Ak Hun İmparatorluğu | 440-710 | 
| |
| Odoacer krallığı | 476-493 | Babası Edekon Hun kökenli bir generaldir.[1][2][3][4] | 
| |
 |
Nezak Hunları | 484–665 | ||
| Kuzey Zhou Hanedanlığı | 557-581 | 
| ||
| Avar Kağanlığı | 562-823 | 
| ||
| Göktürk Kağanlığı | MS 552-582 | 
| ||
| Batı Göktürk Kağanlığı | 583-657 | 
| ||
| Doğu Göktürk Kağanlığı | 583-630 | 
| ||
| Tang Hanedanlığı | 618-907 | Birçok tarihçi Tang Hanedanı'nın Türk-Tabgaç kökenli olduğunu ve bir Çin-Türk devleti olduğunu yazmaktadır. İmparator Xuanzong'un döneminden sonra Çinleşmişlerdir.[5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17] | 
| |
| Seyanto Hanlığı | 630-647 | 
| ||
| Kutrigurlar | 5.-6. yüzyıl | 
| ||
| Utrigurlar | 5.-6. yüzyıl |
| ||
| Sabir Hanlığı | 5.-6. yüzyıl | 
| ||
|
Büyük Bulgar Hanlığı | 630-665 | 
| |
| Tuharistan Yabgu Devleti | 630-700 | 
| ||
|
Hazar Kağanlığı | 630-965 | Göktürklerin batı boyları tarafından kurulmuştur. | 
|
| Çaç Şehir Devleti | 658 - 742 | Diğer ismi Taşkent Şehir Devleti | ||
|
Türk Şahiler | 665-850 | 
| |
| Kangar Birliği | 659-750 | 
| ||
| İdil Bulgar Hanlığı | 665-1391 | 
| ||
|
Birinci Bulgar İmparatorluğu | 681-1018 | 
| |
| İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | 682-744 | Kutluk Devleti olarak da bilinir. | 
| |
| Tatar Konfederasyonu | 8.yüzyıllar-1202 | |||
| Türgişler | 717-766 | 
| ||
| Basmil Kağanlığı | 742-744 | |||
| Uygur Kağanlığı | 744-840 | 
| ||
| Büyük Yan | 756–763 | |||
| Karluk Kağanlığı | 756-840 | 
| ||
| Yenisey Kırgız Kağanlığı | 840-1207 | .PNG)
| ||
| Kansu Uygur Krallığı | 848-1036 | 
| ||
|
Deşt-i Kıpçak | 900 - 1241 | _eng.png){kind=small}
| |
| Sonraki T'ang | 923–937 | 
| ||
| Sonraki Jin | 936–947 | |||
| Sonraki Han | 947-951 | |||
| Kuzey Han | 951–979 | |||
| Karahoca Uygur Krallığı | 991-1209 | 
|
İslam sonrası dönem (Orta Çağ)
[değiştir | kaynağı değiştir]9. yüzyıl – 13. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]
.png)
| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
|---|---|---|---|
|
Karahanlılar | 840–1212 | [a] |
|
Peçenek Hanlığı | 860–1122 | |
| Tolunoğulları | 868–905 | [b] | |
| Kimek–Kıpçak Konfederasyonu | 880–1035 | ||
.svg){kind=small}
|
Árpád Hanedanlığı | 895–1301 | [c] |
| İhşîdî Hanedanlığı | 935–969 | ||
| Oğuz Yabgu Devleti | 950–1055 | ||
| Karluk Hanlığı | 960–1222 | ||
_1.svg){kind=small}
|
Gazneliler | 963–1186 | [d] |
| Doğu Karahanlılar | 1032–1210 | ||
|
Büyük Selçuklu İmparatorluğu | 1037–1194 | |
| Batı Karahanlılar | 1041–1212 | ||
| Kirman Selçukluları | 1041–1187 | [e] | |
|
Anadolu Selçuklu Devleti | 1077–1308 | [f] |
|
Harezmşahlar Devleti | 1077–1231 | [g] |
| Suriye Selçukluları | 1092–1117 | [h] | |
| Horasan Selçukluları | 1092–1194 | ||
| Böri Şam Atabeyliği | 1104–1154 | ||
| Aksungurlular | 1122–1225 | ||
|
Zengî Devleti | 1127–1250 | |
|
İldenizliler | 1136–1225 | [i] |
| Fergana Karahanlı Devleti | 1141–1212 | [j] | |
| Erbil Beyliği | 1146–1233 | ||
| Salgurlular | 1148–1282 | ||
| Irak Selçukluları | 1157–1194 | ||
| Bengal Halaç Hanedanlığı | 1204–1231 | [k] | |
|
Delhi Sultanlığı | 1206–1526 | [l] |
| Karluk Krallığı | 1238–1266 |
Birinci dönem Anadolu Türk beylikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
|---|---|---|---|
| Saltuklu Beyliği | 1071–1202 | Kınık boyundan[21] | |
| Mengücekliler Beyliği | 1072–1252 | Alkaevli boyundan[21] | |
| Tanrıbermiş Beyliği | 1074–1098 | ||
| Dânişmendliler Beyliği | 1080–1178 | Çepni boyundan[21] | |
| Çaka Beyliği | 1081–1098 | Çavuldur boyundan[21] | |
| Çubukoğulları Beyliği | 1085–1112 | ||
| Dilmaçoğulları Beyliği | 1085–1192 | ||
| İnaloğulları Beyliği | 1098–1183 | ||
| Ahlatşahlar Beyliği | 1100–1207 | Kayı boyundan[21] | |
| Artuklu Beyliği | 1102–1409 | Döğer boyundan[21] | |
| Çobanoğulları Beyliği | 1211–1309 |
Moğol istilası sonrası dönem (13. yüzyıl – 15. yüzyıl)
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
|---|---|---|---|
.png){kind=small} |
Çağatay Hanlığı | 1227–1347 | [m] |
 |
Resûlî Hanedanlığı | 1229–1454 | [n][22][23] |
 |
Altın Orda Devleti | 1242–1502 | [o] |
 |
Bahrî Memlûkleri | 1250–1382 | [p] |
|
Terter Hanedanlığı | 1280–1323 | [q] |
.png){kind=small} |
Osmanlı İmparatorluğu | 1299–1922 | [r] |
| Assaf Hanedanlığı | 1306–1591 | ||
 |
Basarab Hanedanı | 1310–1627 | [s] |
|
Doğu Çağatay Hanlığı | 1347–1660 | |
 |
Bengal Sultanlığı | 1352–1576 | |
| Sufi Hanlığı | 1359–1388 | ||
 |
Timur İmparatorluğu | 1370–1507 | [t] |
|
Karakoyunlular | 1374–1468 | |
|
Akkoyunlular | 1378–1508 | |
 |
Nogay Ordası | 1398–1644 | [u] |
| Mâlvâ Sultanlığı | 1401–1562 | [v] | |
| Şeybânî Hanlığı | 1428–1599 | ||
 |
Kazan Hanlığı | 1438–1552 | [w] |
 |
Kırım Hanlığı | 1441–1783 | [x] |
 |
Küçük Nogay Ordası | 1449–1783 | |
| Kasım Hanlığı | 1452–1681 | ||
 |
Kazak Hanlığı | 1465–1847 | [y] |
 |
Astrahan Hanlığı | 1466–1556 | |
| Büyük Orda Devleti | 1466–1502 | [z] | |
 |
Sibir Hanlığı | 1468–1598 | [aa] |
İkinci dönem Anadolu Türk beylikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
.svg){kind=small}
Yeni Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
|---|---|---|---|
|
Bucak Ordası | 16–17. yüzyıl | [ae] |
| Taşkent Hanlığı | 1501–1627 | ||
 |
Safevîler | 1501–1736 | [af] |
 |
Buhara Hanlığı | 1501–1785 | |
 |
Hive Hanlığı | 1511–1920 | |
 |
Kutbşahlar | 1512–1687 | |
| Yarkand Hanlığı | 1514–1705 | ||
 |
Babür İmparatorluğu | 1526–1858 | [ag] |
|
|
Kumul Hanlığı | 1696–1930 | |
|
|
Tunus Beyliği | 1705–1881 | [ah] |
_Autonomy.svg){kind=small} |
Hokand Hanlığı | 1709–1876 | |
.svg){kind=small} |
Karamanlı Hanedanlığı | 1711–1835 | |
 |
Haydarabad Nizamlığı | 1724–1948 | |
 |
Afşar İmparatorluğu | 1736–1796 | [ai] |
 |
Buhara Emirliği | 1785–1920 | |
.svg){kind=small} |
Kaçar Hanedanlığı | 1789–1925 | [aj] |
| Bökey Orda Hanlığı | 1801–1849 | ||
.svg){kind=small} |
Yedişehir Uygur Hanlığı | 1864–1877 |
Azerbaycan hanlıkları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
| Marağa Hanlığı | 1610 - 1925 | ||
| Kuba Hanlığı | 1726 - 1806 | ||
 |
Şeki Hanlığı | 1743 - 1826 | |
| Tebriz Hanlığı | 1747 - 1802 | ||
| Gence Hanlığı | 1747 - 1804 | Ziyadoğulları Hanedanı'nı kuran Kaçarlar'dan II. Şahverdi Han Gence'nin ilk hanı | |
| Cavad Hanlığı | 1747 - 1805 | ||
| Derbent Hanlığı | 1747 - 1806 | ||
| Erdebil Hanlığı | 1747 - 1808 | ||
| Halhal Hanlığı | 1747 - 1809 | ||
| Zencan Hanlığı | 1747 - 1810 | ||
 |
Şirvan Hanlığı | 1747 - 1820 | |
| Karabağ Hanlığı | 1747 - 1822 | ||
 |
Revan Hanlığı | 1747 - 1828 | |
| Karadağ Hanlığı | 1747 - 1828 | ||
 |
Nahçıvan Hanlığı | 1747 - 1828 |  Kangarlı Hanedanı
|
| Merend Hanlığı | 1747 - 1828 | ||
| Urmiye Hanlığı | 1747 - 1865 | ||
| Maku Hanlığı | 1747 - 1922 |
20. yüzyıl
[değiştir | kaynağı değiştir]Eski geçici hükûmetler ve cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar | Harita |
| Komrat Cumhuriyeti | 6 Ocak - 12 Ocak 1906 | |||
 |
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 - 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti | 
|
.svg){kind=small} |
Başkurtistan Cumhuriyeti | 15 Kasım 1917 - 4 Kasım 1918 | 
| |
 |
Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | 
| |
|
Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | 
| |
 |
Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahçıvan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükûmet. | |
 |
Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti | |
 |
İdil Ural Devleti | 1918-1919 | ||
.svg){kind=small} |
Alaş Otonomu | 1917-1920 | 
| |
 |
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 - 1920 | .png)
| |
 |
Azadistan | 1919-1920 | ||
 |
Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 - 6 Şubat 1934 | 
| |
 |
Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | Suriye, Fransa'dan ayrıldığında kurulan devlet, 1939 yılında yapılan referandumla Türkiye'ye bağlandılar. | 
|
.svg){kind=small} |
Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | 
| |
 |
Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | Günümüz Güney Azerbaycan'da. | 
|
 |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 - 20 Ekim 1949 | 
| |
.svg){kind=small}
|
Ankara Hükûmeti | 3 Mayıs 1920 - 29 Ekim 1923 | ya da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti | 
|
 |
Kıbrıs Türk Genel Komitesi | 1963-1967 | 
| |
|
Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi | 1967-1974 |
| |
|
Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi | 1974-1975 |
| |
|
Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 |
| |
|
Gagavuzya Cumhuriyeti | 1990-1994 | 
|
Sovyetler Birliği dönemi cumhuriyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
 |
Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 30 Nisan 1918 - 27 Ekim 1924 | Önceki statüsü: Türkistan Sovyet Federatif Cumhuriyeti 20 Nisan 1918 - 30 Nisan 1918
|
 |
Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Mart 1919 - 11 Ekim 1990 | Önceki statüsü: Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919 Sonraki statüsü: Başkurt Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 11 Ekim 1990 - 25 Şubat 1992 |
.svg){kind=small} |
Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Mayıs 1920-30 Ağustos 1990 | Önceki statüsü: Tatar-Başkurt Sovyet Cumhuriyeti 22 Mart 1918 - 20 Mart 1919 Sonraki statüsü: Tataristan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 30 Ağustos 1990-16 Mayıs 1992 |
.svg){kind=small} |
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 18 Ekim 1921 - 30 Haziran 1945 12 Şubat 1991 - 26 Şubat 1992 |
Önceki statüsü: Kırım Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti 28 Nisan 1919 - 26 Haziran 1919 Sonraki statüsü: Kırım Oblastı 30 Haziran 1945 - 12 Şubat 1991 |
 |
Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Nisan 1922 - 27 Eylül 1990 | Sonraki statüsü: Yakut Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 27 Eylül 1990 - 27 Aralık 1991 |
 |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 21 Nisan 1925 - 24 Ekim 1990 | Önceki statüsü: Çuvaş Özerk Oblastı 24 Haziran 1920 - 21 Nisan 1925 Sonraki statüsü: Çuvaş Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Ekim 1990 - 13 Şubat 1992 |
 |
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Ocak 1921 - 24 Mayıs 1991 | Sonraki statüsü: Dağıstan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 24 Mayıs 1991 - 25 Aralık 1993 Kumuklar 231.8 bin (% 12.9, 1989) Azeriler 75.5 bin (% 4.2, 1989) Nogaylar 8.3 bin (% 1.6, 1989) |
| Dağ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Ocak 1921 - 7 Temmuz 1924 | Balkar Ulusal Bölgesi 19 Kasım 1920 - 28 Ocak 1935 Karaçay Ulusal Bölgesi 27 Kasım 1920 - 12 Ocak 1922 | |
.svg){kind=small} |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 9 Şubat 1924 - 17 Kasım 1990 | Önceki statüsü: Nahçıvan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920 - 1923 Nahçivan Özerk Bölgesi 1923 - 1924 |
 |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 20 Mart 1932 - 9 Ocak 1992 | Önceki statüsü Karakalpak Özerk Oblastı 16 Şubat 1925 - 20 Mart 1932 Sonraki statüsü: Karakalpak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 26 Nisan 1990 - 9 Ocak 1992 |
 |
Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 16 Mayıs 1992 | Önceki Statüsü: Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. |
.svg){kind=small} |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 10 Ekim 1961 - 12 Aralık 1990 | Önceki statüsü: Tuva Özerk Bölgesi 11 Ekim 1944 - 10 Ekim 1961 Sonraki statüsü: Tuva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 12 Aralık 1990 - 28 Ağustos 1991 |
| Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 25 Ekim 1990 - 31 Mart 1992 | Önceki statüsü: Oyrot Özerk Bölgesi 1 Haziran 1922 -7 Ocak 1948 Dağlık-Altay Özerk Oblastı 7 Ocak 1948 - 25 Ekim 1990 | |
| Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 18 Kasım 1990 - 17 Ekim 1991 | Önceki statüsü: Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 12 Ocak 1922 - 26 Nisan 1926 Karaçay Özerk Bölgesi 26 Nisan 1926 - 12 Ekim 1943 Karaçayların sınır dışı edilmesi 12 Ekim 1943 Karaçay Özerk Bölgesi'nin Tekrar kuruluşu: 11 Şubat 1957 - 3 Temmuz 1991 | |
| Hakas Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 3 Temmuz 1991 - 29 Ocak 1992 | Önceki statüsü: Hakas Özerk Oblastı 20 Ekim 1930 - 3 Temmuz 1991 Krasnoyarsk Krayından ayrılma 15 Aralık 1990 |
.svg){kind=small}
Sovyet cumhuriyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
 |
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 26 Nisan 1920 - 17 Şubat 1925 | Sonraki statüsü:
|
 |
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 8 Ekim 1920 - 17 Şubat 1925 | Sonraki statüsü:
|
.svg){kind=small} |
Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 28 Nisan 1920 - 25 Aralık 1991 | Öncesi statüsü: Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922-1936 |
.svg){kind=small} |
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 27 Ekim 1924 - 25 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924 |
;_Flag_of_Turkmenistan_(1991%E2%80%931992).svg){kind=small} |
Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 13 Mayıs 1925 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Trans-Hazar bölgesi 30 Nisan 1918 - 7 Ağustos 1921 Türkmen Oblastı 7 Ağustos 1921 - 13 Mayıs 1925 |
;_Flag_of_Kazakhstan_(1991%E2%80%931992).svg){kind=small} |
Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü:
|
;_Flag_of_Kyrgyzstan_(1991%E2%80%931992).svg){kind=small} |
Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 5 Aralık 1936 - 26 Aralık 1991 | Önceki statüsü: Kara-Kırgız Özerk Oblastı 14 Ekim 1924 - 15 Mayıs 1925
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Çağdaş bağımsız Türk devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Bayrak | Devlet | Kuruluş | Türk nüfus oranı ve dağılımı |
|
Türkiye Cumhuriyeti | 1923 | %75 Türkler |
 |
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (de facto) | 1983 | %99 Kıbrıs ve Türkiye Türkleri |
|
Azerbaycan | 1991 | 94.8% Azerbaycan Türkleri |
 |
Kazakistan | 1991 | 71.0% Kazaklar, 3.3% Özbekler, 1.5% Uygurlar, 1.1% Tatarlar, 0.4% Türkler, 0.8% Azeriler, 0.2% Kırgızlar, 0.1 Başkurtlar, 0.05 Çuvaşlar |
 |
Kırgızistan | 1991 | 77.6% Kırgızlar, 14.2% Özbekler, 0.5% Uygurlar, 0.4% Kazaklar, 0.3% Türkler, 0.3% Azeriler, 0.2% Tatarlar |
 |
Özbekistan | 1991 | %84,5 Özbek, %2,4 Kazak, %2,2 Karakalpak, %0,8 Kırgız, %0,6 Türkmen, %0,5 Tatarlar |
 |
Türkmenistan | 1991 | 85.6% Türkmenler, 5.8% Özbekler, 1.2% Azeriler, 0.4% Kazaklar |
Çağdaş özerk cumhuriyetler ve bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya'ya bağlı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]Türklerin çoğunlukta yaşadığı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
 |
Başkurdistan | 1991-.... |
|
 |
Çuvaşistan | 1991-.... | |
 |
Tataristan | 1991-.... |
|
 |
Tuva | 1991-.... |
|
 |
Yakutistan | 1991-.... |
|
Türklerin azınlıkta yaşadığı özerk cumhuriyetler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
 |
Altay | 1991-.... |
|
.svg){kind=small} |
Balkar | 1991-.... |
|
 |
Dağıstan | 1991-.... |
|
 |
Hakasya | 1991-.... |
|
 |
Karaçay | 1991-.... |
|
Özerk bölgeler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak | Devlet | Tarih | Notlar |
 |
Gagavuzya | 1991-.... |
|
 |
Karakalpakistan | 1991-.... |
|
|
Nahçıvan | 1991-.... |
|
 |
Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-.... |
|
|
|
Şunhua Salar Özerk İlçesi | Bilinmiyor | 2000 yılı nüfus sayımına göre Türk kökenli bir halk olan Salarların bu bölgedeki oranı %61.14'tür. |
|
|
Jishishan Bao'an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi | 1980-... | |
|
|
Sunan Yugur Özerk İlçesi | 1954-... | Çin'deki Sarı Uygurlar'ın nüfusunun %90'nı burada yaşar ve Sarı Uygurlar'ın tek özerk ilçesidir. 27.20% |
|
|
Aksay Kazak Özerk İlçesi | 1954-... | 1955 yılında ilk kırsal okul açıldı. Kazak okullarında öğretim Kazakça dilinde verilmeye başlandı.Buradaki Kazaklar dinlerini ve ulusal geleneklerini korumuşlardır. 41.3% |
|
|
Kızılsu Kırgız Özerk İli | 1954-... | 1954 yılında Kızılsu'da yaşayan Kırgızlara, Sincan Uygur Özerk Bölgesi içinde özerk bir bölge verildi. 66.24% Uygurlar, 26.24% Kırgızlar |
Uluslararası Türk teşkilatları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bayrak veya Arma | Örgüt | Üyeler | Gözlemci Üyeler |
|
Türk Devletleri Teşkilatı | Türkiye Azerbaycan Kazakistan Kırgızistan Özbekistan | Türkmenistan Macaristan KKTC |
Türk Devletleri Zaman Çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]
Orta Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeni Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yakın Çağ
[değiştir | kaynağı değiştir]
Türk Devletleri Zaman Çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Karluklar ile Uygur Kağanlığı'nın kalıntısı olan Karahanlılar, Türk tarihinde Orta Asya'da İslam'ı kabul eden ilk devlettir.
- ^ Müslüman olan Türklerin kurduğu ilk bağımsız devlettir. Ayrıca Mısır'da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
- ^ Bu yapı bir Macar hanedanlığı olarak gösterilse de, soylarının 9. yüzyılda Hazarlar'dan ayrılan Türk kökenli Kabarlar'a dayandığı düşünülmektedir.
- ^ İran'da hüküm süren Fars kökenli Sâmânî Devleti'nin kölemen askerleri (memlûk) tarafından kurulmuştur.
- ^ Alp Arslan'ın kardeşi Kavurd Bey'in sülalesi olan Kirman Selçukluları, göçebe Türk halkı Kaşkayların kökenini oluşturmaktadır.
- ^ "Anadolu Selçuklu Sultanlığı", "Rum Selçukluları" veya "Rum Sultanlığı" olarak da bilinir.
- ^ Selçukluların memlûk askerlerinden Anuş Tegin tarafından kurulmuştur.[18]
- ^ Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın kardeşi Tutuş tarafından kurulmuştur.
- ^ Kuzey ve Güney Azerbaycan'da kurulmuş olan bu atabeyliğin kurucusu Şemseddin İldeniz'dir.
- ^ Doğu Karahanlıların otorite boşluğu nedeniyle Fergana Havzası ve Kaşgar çevresinde hüküm sürmüştür.
- ^ Devletin kurucusu Halaçlar, Türkistan'dan göç ettikten sonra 200 yıldan fazla bir süre Afganistan'a yerleşen Türk kökenli bir kabileydi.[19][20]
- ^ Hindistan'da hüküm sürmüş olan Delhi Sultanlığı'nı Türk kökenli kölemen askerler kurmuştur. Sultanlığı yöneten beş hanedanın sonuncusu ise Peştun kökenlidir.
- ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Cengiz Han'ın oğlu Çağatay Han olan Çağatay Hanlığı, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Resûlî Hanedanlığı'nın etniği tartışılmaktadır. Bazı tarihçiler Resûlîlerin Arap olduğunu söylerken, bazıları da onların Türkmen soyundan geldiğini söylemektedir.
- ^ Kurucusu Moğol hükümdarı Batu Han olan bu devlet, bir Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Mısır merkezli Memlûk Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedandır ve Türk kökenlidir. Devletin ikinci hanedanı olan ve 1517'ye kadar varlığını sürdüren Burcî Memlûkler ise Çerkes kökenlidir.
- ^ Kuman soyundan gelen bir Bulgar hanedanlığıdır.
- ^ Altı asır boyunca hüküm süren ve üç kıtaya yayılma başarısı gösteren Osmanlı İmparatorluğu, hem Türk tarihinin hem de İslam tarihinin en uzun ömürlü devletidir.
- ^ Eflak Prensliği'nin Kuman–Kıpçak kökenli hanedanıdır.
- ^ Timur İmparatorluğu; Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk–Moğol devlet ve askerî teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran, Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Mâlvâ Sultanlığı'nı yöneten ilk hanedan olan Gurlular'ın Türk kökenli oldukları düşünülse de bu kesinlik kazanmamıştır. Sultanlığı yöneten ikinci hanedan olan Halaçlar ise Türktürler.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ 1475'ten 1774 yılındaki Küçük Kaynarca Antlaşması'na kadar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı kaldı.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ Altın Orda Devleti'ne bağımlı bir devletti.
- ^ Türk–Moğol devleti olarak kabul edilir.
- ^ İç Anadolu Bölgesi'nde kurulan bir beyliğin başkenti Karaman, Konya ve çevresidir.
- ^ Ertuğrul Gazi'nin yaklaşık 1281'deki ölümünden sonra aşiretinin başına geçen Osman Gazi, kendi adıyla anılan beyliğini kurmuştur ve oğlu Orhan Gazi'nin 1326'da Bursa'yı almasından sonra Osmanlı Beyliği bir devlet hâlini almıştır.
- ^ Batı Karadeniz'de kurulan bu beyliğin başkentleri sırasıyla Eflani, Kastamonu ve Sinop olmuştur.
- ^ Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı himayesinde hüküm sürdü.
- ^ Türk–Pers devleti olarak kabul edilir.
- ^ Timur İmparatorluğu'ndan sonra kurulan bu devlet, Kuzey Hindistan'dan Semerkant'a uzanan yerleri hâkimiyetine almıştır.
- ^ Türk asıllı Hüseyni Hanedanı tarafından yönetildi.
- ^ Devleti, Afşar boyundan gelen hanedan yönetmiştir.
- ^ Kurucu hanedan Türk olsa da, Türk–İran devleti olarak kabul edilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kim, Hyun Jin (18 Nisan 2013). The Huns, Rome and the Birth of Europe. 1. Cambridge University Press. doi:10.1017/cbo9780511920493.008. ISBN 978-0-511-92049-3.
- ^ Jensen, Erik (2018). Barbarians in the Greek and Roman World. Indianapolis: Hackett Publishing Company, Inc. ISBN 978-1-62466-712-1.
- ^ "Odoacer: German or Hun?". The American Historical Review (İngilizce). Ekim 1946. doi:10.1086/ahr/52.1.36. ISSN 1937-5239.
- ^ Pritsak, Omeljan (1982). The Hunnic Language of the Attila Clan (PDF). Vol. IV. Cambridge, Massachusetts: Harvard Ukrainian Research Institute. ISSN 0363-5570. Archived from the original (PDF) on 13 December 2016. Retrieved 6 December 2022.
- ^ Brown, Kerry, (Ed.) (19 Aralık 2023), Introduction to the Berkshire Dictionary of Chinese Biography, Berkshire, ss. xvi-xx29 Ocak 2025
- ^ (Chen 1996: 61-63; Moriyasu 2007: 138-42; see also Lewis 2009) Janz, T. and Yang, C.-C. (2019) Decentering Musical modernity: Perspectives on East Asian and European Music history. Bielefeld: Transcript, p. 17.
- ^ Bibliography, Cambridge University Press, 26 Nisan 2018, ss. 439-48617 Eylül 2024
- ^ Aldrich, M. A. (2 Mart 2018). Ulaanbaatar beyond Water and Grass. Hong Kong University Press. ISBN 978-988-8455-15-7.
- ^ "The dragon and the foreign devils: China and the world, 1100 B.C. to the present". Choice Reviews Online. 45 (07): 45-3941-45-3941. 1 Mart 2008. doi:10.5860/choice.45-3941. ISSN 0009-4978.
- ^ Cooper, Frederick (3 Mart 2021), Epilogue, Oxford University Press, ss. 1249-127817 Eylül 2024
- ^ Lewis, Mark Edward (9 Nisan 2012). China’s Cosmopolitan Empire. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05419-6.
- ^ Fairbank, J.K. and Goldman, M. (2006) China: A new history. Cambridge (Mass.); Belknap Press of Harvard University Press. , p. 77.
- ^ "Rutian Wang | Visualizing Traditional China" (İngilizce). 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ Graff, David A. (25 Eylül 2020). The Cambridge History of War. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-02549-2.
- ^ Brown, Kerry, (Ed.) (19 Aralık 2023), Introduction to the Berkshire Dictionary of Chinese Biography, Berkshire, ss. xvi-xx17 Eylül 2024
- ^ Ma, Debin; Glahn, Richard von (24 February 2022). The Cambridge Economic History of China: Volume 1, To 1800. Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-55479-4. “Before adopting the surname Li, the ancestors of Lixian were Tuoba, the royal Xianbei lineage of the Northern Dynasties.”.
- ^ Wu, Jui-Man (2010). Mortuary Art in the Northern Zhou China (557–581 CE): Visualization of Class, Role, and Cultural Identity University of Pittsburgh. pp. 198–199 B:4.
- ^ Medieval Syriac Historians Perceptions of the Turks, Mark Dickenss s;25. (University of Cambridge, 2004)
- ^ the Khiljī tribe had long been settled in what is now Afghanistan ... Khalji Dynasty. Encyclopædia Britannica. 2010. Encyclopædia Britannica. 23 August 2010.
- ^ Satish Chandra (2004). Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206-1526) - Part One. Har-Anand. s. 41. ISBN 978-81-241-1064-5. The Khaljis were a Turkish tribe from southwest Ghur. However, Bakhtiyar was ungainly in appearance...
- ^ a b c d e f g h i j k l m Aydın Ayhan, (2011), Balıkesir'in Kimliği-1, Balıkesir Kent Arşivi Yayınları, Yayın No:3, s.22.
- ^ Holt, P.M.; Lambton, Ann K.S.; Lewis, Bernard, eds. (1978). The Cambridge History of Islam. 1A. Cambridge University Press.
- ^ Bosworth, C.E.; Savory, Roger; Issawi, Charles; Udovitch, A.L., eds. (1989). The Islamic World: From Classical to Modern Times (Essays in Honor of Bernard Lewis). Darwin Press.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tarihteki 16 Türk Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti - Kurucularının Büstleri (Şarkışla, Muhsin Yazıcıoğlu Parkı içerisinde)